|
|
Μεσημβριάνθεμο - Μπούζι
(Mesembryanthemum crystallinum).
Άνθη και φύλλα.
|
Μεσημβριάνθεμο - Μπούζι - Mesembryanthemum crystallinum
Το γένος Mesembryanthemum (Μεσημβριάνθεμο) είναι ένα γένος ανθοφόρων φυτών ενδημικό της Νότιας Αφρικής, μέλος της οικογένειας των Aizoaceae.
Πολλά γένη και είδη της οικογένειας Aizoaceae αναφέρονται με το κοινό όνομα "Μπούζι" και έχουν
κοινά χαρακτηριστικά την παρατεταμένη διάρκεια ανθοφορίας τους και τα μεγάλα άνθη τους που
παραμένουν ανοικτά μόνο με το φως του ήλιου.
Η γενική ονομασία Mesembryanthemum προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις μεσημβρία = μεσημέρι και
άνθεμον = λουλούδι. Η ονομασία του
γένους είναι μια αναφορά στα άνθη που ανοίγουν μόνο όταν υπάρχει έντονη ηλιοφάνεια, δηλαδή συνήθως το μεσημέρι. Το όνομα της οικογένειας
Aizoazeae, από την ελληνική λέξη aizoon =
αείζωον- ζει αιώνια, περιγράφει την ευρωστία και την αντοχή του φυτού.
Το Mesembryanthemum crystallinum είναι ένα έρπον
παχύφυτο, ενδημικό στην Αφρική, το Σινά και τη νότια Ευρώπη, αλλά εγκλιματίστηκε στη βόρεια Αμερική, τη νότια Αμερική, την Αυστραλία και στις παράκτιες περιοχές της Ιαπωνίας.. Δεν είχε έρθει στην Ευρώπη και την Αμερική μέχρι τον 18ο αιώνα και τις Καναρίους Νήσους μέχρι τον 19ο αιώνα. Το φυτό είναι καλυμμένο με μεγάλα, γυαλιστερά μεμβρανοειδή κύτταρα ή κυστίδια νερού, απ' όπου προέρχονται πολλές από τις κοινές ονομασίες του φυτού (που αντικατοπτρίζεται στις κοινές ονομασίες του), όπως
Μπούζι, ( common ice plant, crystalline iceplant ή ice plant). Τα μεμβρανοειδή κύτταρα είναι διευρυμένα επιδερμικά κύτταρα. Η κύρια λειτουργία αυτών των κυττάρων είναι να διατηρούν εφεδρείες νερού. Μπορεί να είναι ετήσια, διετή ή πολυετή, αλλά ο κύκλος ζωής του φυτού ολοκληρώνεται συνήθως εντός μερικών μηνών, ανάλογα με τις συνθήκες του περιβάλλοντος.
Το Μ. crystallinum συναντάται σε πολλά διαφορετικά είδη εδάφους, από καλά στραγγιζόμενα και αμμώδη (συμπεριλαμβανομένων των αμμόλοφων), μέχρι εύφορα, πηλώδη και αργιλώδη εδάφη. Μπορεί να αντέξει σε φτωχά από θρεπτικά στοιχεία ή σε αλατούχα εδάφη. Όπως συμβαίνει με πολλά εισαγόμενα είδη, αναπτύσσεται επίσης σε τοποθεσίες, όπως δρόμοι, χωματερές και αυλές αγροτικών σπιτιών.
Το φυτό είναι πολυετές, αλλά στους κήπους καλλιεργείται σαν ετήσιο. Το Mesembryanthemum crystallinum έχει ειδικότητα στην εξασφάλιση νερού. Ευδοκιμεί σε αμμώδη, αργιλώδη, αλλά ακόμη και αλατούχα εδάφη, όπου μπορεί να καλύπτει χώρους έως 70 cm² κάτω από τον καυτό ήλιο. Το μυστικό του βρίσκεται στα πράσινα ή μερικές φορές έντονα κόκκινα φύλλα του. Είναι παχιά, σαρκώδη και καλύπτονται με
αστραφτερές κύστες υγρού, που στην λάμψη στον ήλιου μοιάζουν με δροσοσταλίδες ή κρυστάλλους πάγου. Τα φύλλα διευρύνονται στο εξωτερικό άκρο τους, ενώ γίνονται
στενότερα κοντά στο μίσχο.
Αλλά πώς το φυτό Mesembryanthemum crystallinum καταφέρνει να
ανταπεξέλθει στην τόσο μεγάλη θερμότητα. Αυτό επιτυγχάνεται με το κράτημα της αναπνοής κατά τη διάρκεια της ημέρας. Κανονικά τα φυτά απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα στη διάρκεια της ημέρας και το μετατρέπουν σε σάκχαρα και οξυγόνο με τη βοήθεια του ηλιακού φωτός. Το φυτό αναπνέει μέσω των πόρων στην κάτω πλευρά των φύλλων, αλλά χάνει επίσης το νερό μέσω αυτών. Αλλά, το
iMesembryanthemum crystallinum κλείνει αυτά τα λεγόμενα στόματα κατά τη διάρκεια της ημέρας και αναπνέει μόνο μετά τη δύση του ηλίου. Το διοξείδιο του άνθρακα που συγκεντρώνεται, είναι δεσμευμένο σε ένα μόριο και η επεξεργασία για απόδοση σακχάρων και οξυγόνου γίνεται το επόμενο πρωί, μέσω της φωτοσύνθεσης.
Και δεν είναι μόνο αυτό. Το Mesembryanthemum crystallinum έχει επιπλέον την
παράξενη ιδιότητα να συσσωρεύει αλάτι. Κάθε κανονικό φυτό πεθαίνει αν εκτεθεί σε υπερβολικά αλατούχο περιβάλλον. Το γνωρίζουμε όλοι αυτό, αφού ακόμα και μετά από έναν ψυχρό χειμώνα διαπιστώνουμε, ότι το αλάτι που έπεσε στους παγωμένους δρόμους, έχει καταστρέψει κάθε βλάστηση. Αλλά στις παράκτιες περιοχές το Mesembryanthemum crystallinumt απορροφά ακόμη και το αλάτι του αέρα, αν το έδαφος δεν είναι αρκετά αλμυρό.
Και τι κάνει με αυτό; Το
αλάτι διεγείρει την παραγωγή οξέων στο φυτό. Αυτά, μαζί με τις αλκοόλες του σακχάρου, άφθονη ποσότητα μαγνησίου και
αμινοξέος προλίνη, παρέχουν ένα παράγοντα συγκράτησης της φυσικής υγρασίας. Όλα αυτά τα στοιχεία του φυτού, στην πραγματικότητα, προσελκύουν και δεσμεύουν την ελάχιστη υγρασία που του προσφέρει το περιβάλλον του. Αυτό αποδεικνύεται με ιδιαίτερα εντυπωσιακό τρόπο από τα κομμένα κλαδιά, που δεν στεγνώνουν ακόμη και μετά από πολλές εβδομάδες. Επίσης, το κόκκινο χρώμα των φύλλων ολοκληρώνει την θερμική προστασία. Το χρώμα προέρχεται από τις λεγόμενες βητακυανίνες
(betacyanins), χρωστικές ουσίες που απορροφούν το φως και έτσι παρέχουν φυσική προστασία από τον ήλιο.
Από τον Μάιο μέχρι τον Ιούλιο, το Mesembryanthemum crystallinumt είναι καλυμμένο με πολλά λευκά έως κοκκινωπά λουλούδια με ακτινωτά πέταλα. Αυτή η χλιδή έρχεται σε αντίθεση με την κοντή ρίζα, των λίγων μόνο εκατοστών μήκους, που δίνει την εντύπωση ότι βρίσκεται εκεί, μόνο για να
συγκρατεί το φυτό στο έδαφος, αντί να το τροφοδοτεί με νερό. Κάθε μικροσκοπικό, λευκό λουλούδι έχει ένα πρησμένο κάλυκα, που καλύπτεται με παρόμοιες κύστες. Οι σπόροι είναι πολύ μικροί, μαύροι, και λαμπεροί. Σε υγρές καιρικές συνθήκες οι κάψουλες διαρρηγνύονται, απελευθερώνοντας τους σπόρους που χρειάζονται τη θερμότητα του
ενδημικού βιότοπού τους για να ωριμάσουν.
Το Mesembryanthemum crystallinum είναι ευαίσθητο στον παγετό.
Τα φύλλα του είναι βρώσιμα, όπως και ορισμένων άλλων μελών της οικογένειας Aizoaceae. Τα φύλλα και οι μίσχοι
τρώγονται ωμά ή μαγειρεμένα. Μπορούν να υποκαταστήσουν το σπανάκι. Τα φύλλα του είναι όξινα αρωματικά, παχιά, πολύ χυμώδη, με ελαφρώς
αλμυρή επίγευση. Μπορούν επίσης να γίνουν τουρσί σαν τα αγγούρια ή να
χρησιμοποιηθούν ως γαρνιτούρα. Είναι
πολύ δημοφιλή σε ιαπωνικά πιάτα αλλά
και επιλογή πολλών σεφ για γκουρμέ
πιάτα Οι Νοτιοαφρικανοί μασούν τα φύλλα, που έχουν υποστεί ζύμωση. Οι σπόροι μπορούν να καταναλωθούν επίσης
σαν τρόφιμο που χρησιμοποιείται για να καταλαγιάσει πείνα, όταν όλα τα άλλα αποτύχουν
Θρυμματισμένα φύλλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως υποκατάστατο του σαπουνιού, ενώ έχει και φαρμακευτικές χρήσεις.
Το φυτό είναι μαλακτικό και διουρητικό. Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία φλεγμονών στο βλεννογόνο της πνευμονικής και ουρογεννητικής μεμβράνης. Τα φύλλα χρησιμοποιούνται στη θεραπεία του ασκίτη (συσσώρευση υγρού εντός της κοιλιάς), στη δυσεντερία και σε ασθένειες του ήπατος και των νεφρών και στην πνευμονία. Η χρήση του είναι εξωτερική και ανακουφίζει από κνησμό, πόνο, οίδημα και ερυθρότητα του δέρματος.
Το Mesembryanthemum crystallinumt καλλιεργείται σε
πολλές χώρες σαν λαχανικό και καλλιεργείται επίσης για διακόσμηση.
Πηγή:
https://en.wikipedia.org/wiki/Mesembryanthemum_crystallinum
http://www.dr.hauschka.com/en_DE/knowledge-base/
medicinal-plant-facts/ice-plant/#1
