Η Γρεβιλλέα είναι ένα
φυτικό γένος με περίπου 360 είδη ανθοφόρων φυτών που περιλαμβάνονται στην οικογένεια
Proteaceae, ενδημικά της Αυστραλίας, της Νέας Γουινέας, της Νέας Καληδονίας και του
Sulawesi. Τα είδη ποικίλουν από πολύ χαμηλούς θάμνους, κοντύτερους από μισό μέτρο, σε δέντρα με ύψος έως και 35 μέτρα. Συχνές ονομασίες του φυτού είναι Γρεβιλλέα, Αραχνολούλουδο, Μεταξωτή-Βελανιδιά
(Silky-oak) και Οδοντόβουρτσα.
Στενά συνδεδεμένο με το γένος Hakea, το γένος Grevillea δίνει το όνομά του στην υποοικογένεια
Grevilleoideae. Πολλά είδη γρεβιλλέας συναντώνται συχνά σε κήπους, ειδικά στην Αυστραλία αλλά επίσης και σε άλλα ήπια και υποτροπικά κλίματα. Πολλές γρεβιλλέες έχουν την τάση να διασταυρώνονται ελεύθερα και έτσι ο εκτεταμένος υβριδισμός και η επιλογή των επιθυμητών γνωρισμάτων μέσω της
επιτηδευμένης κηπουρικής έχει οδηγήσει στο εμπόριο την κυκλοφορία πολλών καλλιεργήσιμων ειδών. Ανάμεσα στα πιο γνωστά είναι η Γρεβιλλέα
'Robyn Gordon', ένας μικρός θάμνος ύψους και πλάτους 1.5μ., το οποίο μπορεί να ανθίζει 12 μήνες το χρόνο σε υποτροπικά κλίματα.
Οι πρώτες γρεβιλλέες συλλέχθηκαν μεταξύ των συλλογών που έγιναν από τον Joseph Banks και τον Daniel Solander που έφτασαν στο πλοίο του Captain
Cook, ‘Endeavour’ στο Botany Bay στις 28 Απριλίου 1770.
Το γένος πήρε το όνομά του προς τιμήν του Charles Francis Greville (ο Charles Francis Greville ήταν ένας Βρετανός συλλέκτης και στενός φίλος του Sir Joseph
Banks).
Πολλές γρεβιλλέες χρησιμοποιούνταν από φυλές ιθαγενών για τροφή. Ένα δροσερό ποτό εξάγεται από τις ρίζες της G.
nematophylla, που συχνά τους στηρίζει στα δύσκολα μονοπάτια της ερήμου. Επίσης ρουφούν το νέκταρ από τα άνθη και φτιάχνουν ένα ποτό μουσκεύοντας τα τα κεφάλια των λουλουδιών στο νερό. Από την πολτοποίηση του φλοιού από ορισμένα είδη γρεβιλλέας φτιάχνεται μια πάστα που χρησιμοποιείται για να θεραπεύσει τους πόνους στα αυτιά, τα κοψίματα, κάποιες δερματοπάθειες κι οι γυναίκες τρίβουν με αυτό τα στήθη τους για να ενισχύσουν την παραγωγή γάλακτος. Αυτή η πάστα χρησιμοποιείται επίσης για να σχεδιάζονται τα διακριτικά γνωρίσματα των φυλών. Οι ιθαγενείς στο Queensland χρησιμοποιούν την κολλώδη ρητίνη της G. striata ως συγκολλητική ουσία για να κολλήσουν πέτρες στα τσεκούρια και στα δόρατα. Οι ιθαγενείς φαίνεται πως έχουν ένα όνομα για τα περισσότερα είδη. Τα ονόματα αυτά αναφέρονται κυρίως στις πρακτικές χρήσεις τους. Η G. australis είναι η μοναδική γραβιλλέα που φυτρώνει από μόνη της στην Ταζμανία.
Η G. robusta, πιο γνωστή ως
Μεταξένια βελανιδιά (Silver-oak) είναι το μεγαλύτερο είδος του γένους Γρεβιλλέα. Είναι ενδημικό της ανατολικής παράκτιας Αυστραλίας, στα παραποτάμια, υποτροπικά αλλά και υγρά κλίματα των τροπικών δασών και δέχεται πάνω από 1,000 χιλιοστά της συνολικής βροχής κάθε χρόνο. Πρόκειται για ένα αειθαλές δέντρο που αναπτύσσεται γρήγορα και φτάνει σε ύψος τα 18-35μ., έχει σκουροπράσινα βαθουλωτά δίπτερα μυτερά φύλλα που θυμίζουν φύλλωμα φτέρης. Είναι το μεγαλύτερο φυτό στο γένος
Γρεβιλλέα, φτάνοντας σε διάμετρο το ένα μέτρο. Αυτά τα φύλλα είναι γενικά 15-30 εκ σε μήκος με γκριζωπό
κάτω επιφάνεια. Τα άνθη του είναι χρυσοπορτοκαλί και μοιάζουν με βούρτσες για μπουκάλια. Έχουν μήκος 8-15εκ. την άνοιξη και ο μίσχος τους είναι 2-3εκ. Χρησιμοποιούνται για παραγωγή μελιού. Οι σπόροι ωριμάζουν στα τέλη του χειμώνα με αρχές της άνοιξης και κάνουν καφέ δερματώδεις καρπούς περίπου 2εκ σε μήκος, με έναν ή δύο επίπεδους φτερωτούς σπόρους.
Τα άνθη του φυτού
είναι φαγώσιμα. Είναι μια από τις πιο πλούσιες πηγές σε νέκταρ. Μπορεί κανείς να το ρουφήξει κατευθείαν από τα λουλούδια, να ταρακουνήσει τα άνθη πάνω από ένα μπωλ ή να το ξεπλύνει μέσασε μια μικρή ποσότητα νερού. Όταν τα λουλούδια κουνηθούν, το νέκταρ τους πέφτει σαν βροχή.
Το φυτό αποδίδει μικρές ποσότητες ρητινώδους κόλλας. Τα φύλλα περιέχουν ρητίνη
σε απροσδιόριστες ποσότητες. Από τα φύλλα παράγουν έντονο κίτρινο και πράσινο χρώμα
για βαφές.
Το δέντρο αυτό είναι ένα από τα πιο σημαντικά δέντρα
που χρησιμοποιούνται για αναδάσωση στο Νεπάλ. Αυτά τα είδη είναι πιο ανθεκτικά στους μύκητες των ριζών από άλλα μέλη του γένους. Χρησιμοποιούνται κάποιες φορές σαν
υποκείμενα εμβολιασμού για τα πιο ευπαθή είδη. Η G. robusta
(Southern Silky Oak) καλλιεργείται επίσης σε δεντροφυτείες στην Νότια Αφρική.
Είναι το καλύτερο δέντρο για να χρησιμοποιηθεί για φράχτες και είναι ένα από τα πιο γρήγορα σε ανάπτυξη.
Η ξυλεία του φυτού είναι σκληρή, λεία στην υφή, ελαφριά, χωρίζεται εύκολα στα δύο, είναι ανθεκτική αλλά πορώδης.
Πριν την ανακάλυψη του αλουμινίου, η ξυλεία από το δέντρο αυτό χρησιμοποιούνταν ευρέως για τη κατασκευή κουφωμάτων μιας και δεν σαπίζει εύκολα. Είναι επίσης δημοφιλές στην κατασκευή επίπλων στην Αυστραλία.
Υπάρχουν πλέον αυστηροί περιορισμοί στην
εκμετάλλευση αυτών των δέντρων μιας και ο αριθμός τους έχει μειωθεί.
Μερικά είδη
Γρεβιλλέας μπορούν να προκαλέσουν
αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής στους
ανθρώπους. Υπάρχουν αρκετές αναφορές στη βιβλιογραφία της αλλεργικής δερματίτιδας εξ επαφής, ως αποτέλεσμα της έκθεσης στην πριονίδι και τα μέρη
του φυτού Grevillea robusta.
Πηγή:
http://en.wikipedia.org/wiki/Grevillea
http://www.apstas.com/grevillea1.htm
http://www.pfaf.org/database/plants.php?Grevillea+robusta
http://en.wikipedia.org/wiki/Grevillea_robusta