Ηδυχιών - Λευκός κρίνος τζίντζερ (Hedychium coronarium).

Ηδυχιών - Λευκός κρίνος τζίντζερ - Hedychium coronarium

Το Hedychium coronarium (κρίνος-λευκή γιρλάντα ή κρίνος λευκoύ τζίντζερ) είναι ένα πολυετές ανθοφόρο φυτό στην οικογένεια Zingiberaceae (τζίντζερ), ενδημικό στα ανατολικά Ιμαλάια της Ινδίας (Sikkim και Tripura), στο Μπαγκλαντές, Νεπάλ και Μπουτάν, στο μεγαλύτερο τμήμα της βόρειας Μιανμάρ και της Ταϊλάνδης, στη νότια Κίνα (Yunnan, Sichuan, Hunan, Guangxi και Guangdong), στην ανατολική Ταϊβάν. Συνήθως βρίσκεται στο δάσος, όπου ψευδοστελέχη προκύπτουν από ριζώματα κάτω από το έδαφος και μπορούν να φτάσουν τα 1-3 μέτρα σε ύψος. Στο φυσικό του περιβάλλον, η ανθοφορία εμφανίζεται μεταξύ Αυγούστου και Δεκεμβρίου.

Το όνομα του γένους  Hedychium ( Ηδυχιών) προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις hedys (ηδύς) που σημαίνει γλυκός και chion (χιών) που σημαίνει χιόνι.

Είναι ένα πολυετές, ριζωματώδες τρυφερό φυτό που μπορεί να μεγαλώνει σε ύψος 3 μέτρα  στον φυσικό του βιότοπο, σε υγρά δάση πάνω από 1800 μέτρα, αλλά συνήθως μεγαλώνει μέχρι 1-2 μέτρα σε ύψος. Διαθέτει μεγάλα φύλλα, με σχήμα λόγχης, μέτρια πράσινα (60 cm μήκος x 12 cm πλάτος).  Έντονα αρωματικά λευκά λουλούδια σε πυκνή ελλειπτική ρακέτα (μήκους 10-20cm) από τέλη καλοκαιριού έως αρχές φθινοπώρου που θυμίζουν πεταλούδες στο σχήμα και γαρδένια στο άρωμα. Από εκεί προέρχεται  και η συχνά χρησιμοποιούμενη κοινή ονομασία τζίντζερ πεταλούδας για αυτό το είδος.

Ενώ τα φυλλώδη βλαστάρια δεν είναι ανθεκτικά στο κρύο, το παχύ υπόγειο ρίζωμα επιβιώνει εύκολα σε κρύο και ξηρασία. Στις τροπικές περιοχές μεγαλώνει και ανθίζει όλο το χρόνο.

Καλλιεργείται συνήθως σε θερμές εύκρατες και υποτροπικές περιοχές του κόσμου ως διακοσμητικό. Στην Κίνα καλλιεργείται για χρήση στην ιατρική και την παραγωγή αρωματικού ελαίου, λόγω του ισχυρού χαρακτηριστικού αρώματος των λουλουδιών, που θυμίζει γιασεμί. Είναι πολυετές πράσινο, αναπτύσσεται σε θερμότερα κλίματα, αλλά μπορεί επίσης να αναπτυχθεί σε ήπιες χειμερινές περιοχές της Βόρειας Αμερικής και της Ευρώπης, όπου πεθαίνει το χειμώνα αλλά επανεμφανίζεται την άνοιξη.

Το H. coronarium είναι το εθνικό λουλούδι της Κούβας, όπου είναι γνωστό ως mariposa (πεταλούδα) λόγω του σχήματός του. Οι γυναίκες στολίζονταν με αυτά τα αρωματικά λουλούδια στους ισπανικούς αποικιακούς χρόνους. Λόγω της περίπλοκης δομής της ταξιανθίας, οι γυναίκες έκρυβαν και μετέφεραν μυστικά μηνύματα κάτω από αυτό, σημαντικά για την αιτία της ανεξαρτησίας. Το φυτό έχει εγκλιματιστεί στα δροσερά βροχερά βουνά στη Σιέρα ντελ Ροσάριο, στην επαρχία Πιναρ ντελ Ρίο στα δυτικά, στα βουνά Escambray στο κέντρο του νησιού και στη Σιέρα Μαέστρα στα ανατολικά του.

Τα νεαρά μπουμπούκια και τα λουλούδια τρώγονται ή χρησιμοποιούνται ως αρωματικές ουσίες. Η ρίζα τρώγεται μαγειρεμένη. Ένα φαγητό λιμού που χρησιμοποιείται όταν αποτύχουν όλα τα άλλα.

Ο σπόρος είναι αρωματικός, στομαχικός και καρμινικός (διαλύει τα αέρια του στομάχου). Η ρίζα είναι αντιρευματική, διεγερτική και τονωτική. Το επίγειο ρίζωμα χρησιμοποιείται ως αντιπυρετικό. Ένα αιθέριο έλαιο από τις ρίζες είναι καρμινιστικό και έχει ανθελμινθικές ενδείξεις. Το φυτό έχει χρησιμοποιηθεί ως φάρμακο για τα μπουκωμένα ρουθούνια.

Τα στελέχη περιέχουν 43 - 48% κυτταρίνη και είναι χρήσιμα στην κατασκευή χαρτιού. Ένα αιθέριο έλαιο που λαμβάνεται από τα λουλούδια αποτιμάται σε αρώματα υψηλής ποιότητας. Η ρίζα περιέχει 1,7% αιθέριο έλαιο, το οποίο χρησιμοποιείται φαρμακευτικά.

Πέρα από τη φυσική του περιοχή, το H. coronarium μπορεί να είναι επεμβατικό σε συστήματα ρηχών υδάτων, κατά μήκος ρυακιών και ρεμάτων, και σε περιοχές με νερό. Μόλις εγκατασταθεί, είναι δύσκολο να ελεγχθεί λόγω της φυσικής αναπαραγωγής μέσω της υπόγειας εξάπλωσης των ριζωμάτων. Εισήχθη στη Βραζιλία στην εποχή της δουλείας, που λέγεται ότι έφτασε στη χώρα από αφρικανούς σκλάβους που χρησιμοποιούσαν τα φύλλα της ως στρώμα και θεωρείται πλέον πολιτογραφημένο στις πολιτείες του Ρίο ντε Τζανέιρο (όπου χαρακτηρίζεται ως επεμβατικό), Bahia και Espirito Santo. Αυτό το είδος εισήχθη για πρώτη φορά ως διακοσμητικό στη Χαβάη γύρω στο 1888 από Κινέζους μετανάστες, και τώρα θεωρείται σοβαρός εισβολέας σε υγρές περιοχές του Maui και του νησιού της Χαβάης. Επιπλέον, είναι επεμβατικό στη Νότια Αφρική, όπου είναι δηλωμένο ζιζάνιο και η διάδοση φυτικού υλικού θεωρείται απαγορευμένη. Είναι επίσης επεμβατικό στη Νέα Καληδονία.

Είναι ειρωνικό ότι ενώ γνωρίζουμε ότι η διεισδυτικότητα των Hedychium spp. συμπεριλαμβανομένου του H. coronarium, το φυτό αυξάνεται παγκοσμίως, ωστόσο τα υγρά υποβρύχια δασικά οικοσυστήματα απ' όπου προέρχεται γίνονται γρήγορα τα πιο απειλούμενα οικοσυστήματα στον κόσμο και ορισμένα άγρια τζίντζερ αναφέρονται ως απειλούμενα από τη Βοτανική έρευνα της Ινδίας.

Πηγή:
https://en.wikipedia.org/wiki/Hedychium_coronarium
http://www.missouribotanicalgarden.org/
PlantFinder/PlantFinderDetails.aspx?taxonid=287579
https://pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Hedychium+coronarium
https://www.cabi.org/isc/datasheet/26678