Τσαμπάκα (Magnolia champaca). Άνθη.

Τσαμπάκα - Magnolia champaca

Τσαμπάκα (Magnolia champaca) λέγεται ένα μεγάλο αειθαλές δέντρο, γνωστό στα αγγλικά ως Champak, που ανήκει στην οικογένεια Magnoliaceae. Προηγουμένως, ήταν ταξινομημένο ως Michelia champaca. Είναι γνωστό για τα αρωματικά του λουλούδια, και για την ξυλεία του που χρησιμοποιείται στην ξυλουργική.

Το επίθετο του είδους, champaca, προέρχεται από τη σανσκριτική λέξη campaka (προφέρεται tsa mPaka). Άλλες ιδιωματικές ονομασίες του στα αγγλικά είναι Joy perfume tree, yellow jade orchid tree και fragrant Himalayan champaca.

Το Champaca είναι ένα μεγάλο αειθαλές δέντρο με κορυφή που σχηματίζει στενό κωνικό προς κυλινδρικό στέμμα, αποτελούμενο από αύξοντες κλάδους. Μπορεί να φτάσει στα 33 μέτρα ή και περισσότερο, με μερικά δείγματα να φτάνουν τα 50 μέτρα ύψος. Έχει ένα μακρύ ίσιο κορμό, με μήκος που μπορεί να είναι μεγαλύτερο από 18 - 21 μέτρα και, υπό κανονικές συνθήκες δάσους, διαμέτρου 80 - 120 εκατοστών. Τα κυριότερα σημεία αυτού του αειθαλούς δέντρου είναι τα μεστά κρεμώδη κίτρινα άνθη του με το γλυκό άρωμα που παράγονται από το καλοκαίρι μέχρι το φθινόπωρο, και ο λείος γκρίζος κορμός του. Λεπτά, γυαλιστερά φωτεινά πράσινα φύλλα κρέμονται από τα οριζόντια κλαδιά.

Το δέντρο κατάγεται από την οικολογική ζώνη Indomalaya, που αποτελείται από τη νότια και τη νοτιοανατολική Ασία, την Ινδοκίνα και τη νότια Κίνα. Βρίσκεται σε τροπικές και υποτροπικές υγρές ακτές των ευρύτερων δασών, σε υψόμετρο 200-1.600 μέτρων. Είναι ενδημικό στο Μπαγκλαντές, την Κίνα, την Ινδία, την Ινδονησία, τη Μαλαισία, τη Μιανμάρ, το Νεπάλ, την Ταϊλάνδη και το Βιετνάμ. Στην Κίνα είναι ενδημικό στο νότιο Xizang και στις νότιες και νοτιοδυτικές επαρχίες Yunnan.

Το δέντρο έχει ευρύ φάσμα χρήσεων, καθώς συλλέγονται τοπικά ως πηγή τροφίμων, φαρμάκων και για μια σειρά προϊόντων. Ιδιαίτερα εκτιμάται για το αιθέριο έλαιο και την ξυλεία του και μερικές φορές καλλιεργείται για αυτά. Το δέντρο χρησιμοποιείται επίσης σε έργα αναδάσωσης. Το Champaca καλλιεργείται συνήθως ως διακοσμητικό και παράξενο δέντρο σε όλες τις τροπικές περιοχές, εκτιμώντας ιδιαίτερα τα αρωματικά του άνθη, τα οποία χρησιμοποιούνται συχνά στις θρησκευτικές τελετές.

Στον Βουδισμό θεραβαντα, το champaca λέγεται ότι χρησιμοποιείται ως δέντρο για την επίτευξη του διαφωτισμού, ή για το Bodhi από τον δέκατο έβδομο λόρδο Βούδα που ονομάζεται "Aththadassi". Σύμφωνα με τις θιβετιανές πεποιθήσεις, ο Βούδας της επόμενης εποχής θα βρει φωτισμό κάτω από το λευκό θόλο των λουλουδιών του δέντρου.  Στις Φιλιππίνες, είναι κατά τόπους γνωστό ως tsampaka, sampaka ή sampaga. Τα αρωματικά του λουλούδια, μαζί με του ίασμου, του ylang-ylang και του camia, είναι συνήθως αρμαθιασμένα σε γιρλάντες και χρησιμοποιούνται για να κοσμούν αγάλματα αγίων.

Τα λουλούδια χρησιμοποιούνται στη νοτιοανατολική Ασία για διάφορους σκοπούς. Ειδικά στην Ινδία, χρησιμοποιούνται κυρίως για λατρεία στους ναούς είτε στο σπίτι είτε έξω, και γενικότερα φοριούνται στα μαλλιά από τα κορίτσια και τις γυναίκες ως μέσο στολισμού, ομορφιάς και φυσικού άρωματος. Τα λουλούδια χρησιμοποιούνται για να επιπλέουν σε κύπελλα νερού που αρωματίζουν το δωμάτιο και σαν αρωματική διακόσμηση σε νυφικά κρεβάτια και σε γιρλάντες.

Το Magnolia champaca όμως είναι πιο σπάνιο, έχει ισχυρό άρωμα και η χρήση του δεν είναι ούτε συχνή ούτε εν αφθονία - για παράδειγμα φοριέται μεμονωμένο στα μαλλιά ή ως μικρό κορσάζ, αλλά σπάνια ως συνολική γιρλάντα. Στα νυφικά κρεβάτια είναι πιο συχνά το γιασεμί και τα τριαντάφυλλα, ενώ στα μπολ του νερού που τοποθετούνται γύρω από τα δωμάτια χρησιμοποιούνται συνήθως άλλα, λιγότερο έντονα αρωματικά λουλούδια και πιο πολύχρωμα για την οπτική διακόσμηση.

Τα λουλούδια παράγουν ένα αιθέριο έλαιο γνωστό ως λάδι champa ή champaca. Χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία.  Ένα άλλο αιθέριο έλαιο, γνωστό ως έλαιο φυλλώματος Michelia, εξάγεται από τα φύλλα.  Μια κίτρινη βαφή λαμβάνεται από τα λουλούδια

Το δέντρο χρησιμοποιείται παραδοσιακά για να αρωματίσει μαλλιά και λάδια μασάζ. Το διάσημο άρωμα της Jean Patou, «Joy», το δεύτερο αρωματοπωλείο στον κόσμο μετά τον Chanel Νο. 5, προέρχεται εν μέρει από τα αιθέρια έλαια των λουλουδιών Τ σαμπάκα. Η πατροπαράδοτη ονομασία Joy Perfume Tree προέρχεται από αυτό. Πολλοί εξειδικευμένοι αρωματοποιοί χρησιμοποιούν το Champaca Absolute για να προσδώσουν αρωματικές νότες.

Το άρωμα του φυτού λέγεται ότι μοιάζει με το άρωμα που εκπέμπει από ένα civet (Μοσχογαλή) στη Σρι Λάνκα, το Paradoxurus montanus. Επειδή όλα τα άλλα civets είναι γνωστό ότι εκπέμπουν πολύ δυσάρεστες οσμές, το είδος αυτό είναι διάσημο για την ευχάριστη οσμή του, παρόμοια με τη μυρωδιά του φυτού.

Ο αρωματικός, πικρός φλοιός χρησιμοποιείται μερικές φορές για τη νόθευση της κανέλας.  Ο καρπός λέγεται ότι είναι βρώσιμος.

Ιατρικές χρήσεις το φυτού. Ο φλοιός χρησιμοποιείται ως αντιπυρετικό. Ένα αφέψημα του φλοιού και των φύλλων χορηγείται μετά τον τοκετό.  Τα λουλούδια χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της λέπρα.  Τα φύλλα χρησιμοποιούνται ως θεραπεία κατά του κολικού.  Οι σπόροι χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του σκασμένου δέρματος.  Τα λιπαρά έλαια που εξάγονται από τους σπόρους παρουσιάζουν αντιβακτηριακή δράση.

Το champaca υλοτομείται σε κάποιες περιοχές καταγωγής του, Ινδία και νοτιοανατολική Ασία, για την πολύτιμη ξυλεία του. Έχει ένα λεπτόκοκκο, σκούρο καφέ και ελαιόχρωμο ξύλο, το οποίο χρησιμοποιείται για την κατασκευή επίπλων, γλυπτών και κάθε είδους ντουλαπιών. Ωστόσο, σε ορισμένες επαρχίες της Ινδίας, ειδικά στην νοτιοδυτική περιοχή, το είδος προστατεύεται από την υλοτόμηση και ορισμένα άλση θεωρούνται ιερά από τους Ινδουιστές και τους Βουδιστές.

Πηγή:
https://en.wikipedia.org/wiki/Magnolia_champaca
http://tropical.theferns.info/viewtropical.php?id=Magnolia+champaca