Ευφορβία πολυέλαιος (Euphorbia ingens).

Ευφορβία πολυέλαιος - Euphorbia ingens

Το Euphorbia ingens είναι ένα είδος ανθοφόρου φυτού της οικογένειας Euphorbiaceae. Είναι ενδημικό σε ξηρές περιοχές της νότιας Αφρικής. Είναι ευρέως γνωστό ως το δέντρο πολυέλαιος (candelabra) ή naboom. Το γαλακτώδες λατέξ του μπορεί να είναι εξαιρετικά δηλητηριώδες και είναι επικίνδυνα ερεθιστικό. Τα δέντρα Candelabra είναι ένας από τους πιο εντυπωσιακούς οργανισμούς στον κόσμο. Κόβουν την ανάσα αυτά τα δέντρα που σηματοδοτούν την αφρικανική σαβάνα με τα κίτρινα λουλούδια και το σουρεαλιστικό σχήμα τους.

Το δέντρο Candelabra στην καθομιλουμένη ή το κοινό όνομα τού Euphorbia ingens βρίσκεται σε όλο τον κόσμο. Αυτό το μυστηριώδες, αλλά παράξενα δελεαστικό δέντρο πήρε την επιστημονική ονομασία (Euphorbia)  προς τιμήν του Εύφορβου (Euphorbus), Έλληνα γιατρού του βασιλιά της Μαυριτανίας Juba τον 2ο (περίπου το 50 π.Χ.) ο οποίος πιστεύεται ότι  ανακάλυψε έαν είδος του φυτού αυτού  στα βουνά του Άτλαντα και χρησιμοποιούσε το γαλακτώση χυμό του για την θεραπεία αρκετών ασθενειών.

Το όνομα candelabra δόθηκε στο Euphorbia ingens επειδή μοιάζει (προφανώς…) με πολυέλαιο. Απλά θαυμάστε τα συγκεντρωμένα ανοδικά κλαδιά τού δέντρου. Επιπλέον, κίτρινα λουλούδια σχηματίζονται στις κορυφογραμμές τού δέντρου, ολοκληρώνοντας μια οπτική σύγκριση με τα αναμμένα κεριά.

Αυτό το ψηλό χυμώδες δέντρο με τα πράσινα στρογγυλεμένα κλαδιά που μοιάζουν με πολύφωτο και θυμίζουν μπαλόνι, είναι ταχέως αναπτυσσόμενα και φτάνει σε ύψος τα 6–8 μέτρα. Ο κορμός του είναι χοντρός. Κάθε στέλεχος έχει πάχος 3,5–7,5 εκατοστά και διαθέτει 5 αυλάκια. Τα βλαστάρια είναι σκούρα πράσινα. Τα νεαρά βλαστάρια έχουν ζευγαρωμένα αγκάθια μήκους 0,5-2 χιλιοστών, που συχνά ανακλώνται. Μικρά πρασινοκίτρινα λουλούδια κάθονται στις κορυφογραμμές τού ανώτατου τμήματος. Το φυτό ανθίζει από το φθινόπωρο μέχρι το χειμώνα. Ένας κόκκινος, στρογγυλός καρπός κάψουλας με τρεις λοβούς γίνεται μοβ όταν ωριμάσει.

Το φυτό εμφανίζεται στο Μαλάουι, τη Μοζαμβίκη, τη Ζιμπάμπουε, τη Ζάμπια, την Μποτσουάνα, την Τανζανία, τη Νότια Αφρική (στα βόρεια και ανατολικά της χώρας), τη Ρουάντα, την Ουγκάντα, την Κένυα και το Εσουατίνι. Τα δέντρα Candelabra μπορούν να βρεθούν σε όλο τον κόσμο, από την Αφρική μέχρι το Μεξικό. Το κοινό είναι πάντα οι ζεστές και ξηρές συνθήκες. Απλώς ευδοκιμούν σε περιοχές όπου το νερό είναι σπάνιο και οι θερμοκρασίες στα ύψη.

Αναπτύσσεται σε ξηρές εκτάσεις και ημισαβάνες. Προτιμά τις θερμές περιοχές καθώς μπορεί να επιβιώσει σε μεγάλες ξηρασίες. Συνήθως ριζώνει σε βραχώδεις προεξοχές ή βαθιά στην άμμο ανάμεσα στους θάμνους.

Η αλήθεια για όλα τα δέντρα Candelabra είναι το γεγονός ότι δεν αντέχουν το κρύο. Δεν θα το δείτε πουθενά με θερμοκρασία κάτω από 10-12 βαθμούς Κελσίου. Ωστόσο, επιβιώνει σε εσωτερικούς χώρους, ειδικά σε θερμοκήπια. Έτσι, ένα candelabra είναι μια ιδανική προσθήκη εσωτερικού χώρου για όσους ζουν σε χώρες με ψυχρό κλίμα.

Τα άνθη του φυτού είναι ελκυστικά για τις πεταλούδες, τις μέλισσες και άλλα έντομα, τα οποία τα γονιμοποιούν όταν συλλέγουν γύρη και νέκταρ.  Οι σπόροι είναι βρώσιμοι για τα πουλιά, που τους αρέσει επίσης να κάνουν τις φωλιές τους στα κλαδιά αυτών των δέντρων. Ειδικά οι δρυοκολάπτες χρησιμοποιούν συχνά μαραμένα τμήματα για αυτό το σκοπό.

Το δέντρο καντήλας όχι μόνο έχει όμορφα λουλούδια, αλλά θα καρποφορήσει με καλύτερες συνθήκες. Οι πίθηκοι είναι γνωστό ότι τρώνε τον καρπό του καντηλών μεταξύ Αυγούστου και Νοεμβρίου. Ωστόσο, το γλέντι από αυτό το δέντρο δεν σταματά εκεί.

Οι αρουραίοι και οι σκαντζόχοιροι τρώνε μερικές φορές τις ρίζες του δέντρου και υπάρχουν ορισμένα είδη πουλιών που τρώνε τους σπόρους του καρπού. Αυτό είναι εκπληκτικό αφού το δέντρο έχει στην πραγματικότητα έναν αμυντικό μηχανισμό που κρατά πολλά ζώα μακριά. Στην αφρικανική σαβάνα, τα δέντρα παράγουν ένα δηλητηριώδες λατέξ ή χυμό και αυτό το κρατά σε μεγάλο βαθμό απαλλαγμένο από περιηγητές.

Δεν έχουν καταγραφεί θάνατοι από την κατάποση του χυμού του δέντρου, αλλά η επαφή με το λάτεξ είναι γνωστό ότι προκαλεί δυσάρεστο ερεθισμό του δέρματος. Όταν έρθει σε επαφή με τα μάτια σας μπορεί να προκαλέσει τύφλωση. Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει ασθένεια στο ζώο ή τον άνθρωπο που το καταπιεί.

Ωστόσο, υπάρχουν τεκμηριωμένες ενδείξεις ότι ένα δέντρο κράτησε ζωντανούς δύο μαύρους ρινόκερους στο Εθνικό Πάρκο Liwonde του Μαλάουι. Αυτό συνέβη κατά τη διάρκεια μιας έντονης ξηρασίας το 1997. Οι ρινόκεροι δεν μπορούσαν να πιουν καθώς δεν υπήρχε νερό – έτσι τρέφονταν από το δέντρο και ρουφούσαν την υγρασία μέσα από το φυτό.

Το γαλακτώδες λατέξ τού δέντρου είναι εξαιρετικά δηλητηριώδες και μπορεί να προκαλέσει τύφλωση, σοβαρό ερεθισμό του δέρματος και δηλητηρίαση (όταν καταποθεί) σε ανθρώπους και ζώα. Ωστόσο, αυτό το φυτό έχει χρησιμοποιηθεί ιατρικά ως καθαρτικό ή για έλκη. Οι φυλές Venda και Sotho  της Νότιας Αφρικής το χρησιμοποιούν κατά του καρκίνου.

Οι Khoisan, μια φυλή ιθαγενών στο Δυτικό Ακρωτήριο της Νότιας Αφρικής, ονόμασαν το δέντρο candelabra "Gnap" που σημαίνει ισχυρό. Έριχναν τις άκρες από τις κυνηγετικές λόγχες τους στο χυμό ως προετοιμασία για το κυνήγι.

Στη Νότια Αφρική και τη Ζιμπάμπουε, οι μίσχοι δέντρων candelabra χρησιμοποιούνται επίσης για τη δηλητηρίαση των ψαριών. Οι πρώτοι ψαράδες χρησιμοποιούσαν τον δηλητηριώδη χυμό για να αναισθητοποιήσουν τα ψάρια, ώστε να μπορούν στη συνέχεια να τα πιάσουν με το χέρι. Μια μικρή ποσότητα δηλητηρίου μέσα στο νερό, παρέλυε τα ψάρια και έτσι δεν χρειάζονταν άλλο δόλωμα. 

Το ελαφρύ και συμπαγές ξύλο του χρησιμοποιείται για πόρτες, σανίδες και σκάφη.
 

Πηγή:
https://en.wikipedia.org/wiki/Euphorbia_ingens
https://africafreak.com/candelabra-tree