Το δέντρο του Δαμοκλή (Oroxylum indicum).

Το δέντρο του Δαμοκλή - Oroxylum indicum

Το Oroxylum indicum είναι ένα είδος ανθοφόρου φυτού που ανήκει στο μονοτυπικό γένος Oroxylum και στην οικογένεια Bignoniaceae και ονομάζεται κοινώς: ινδική τρομπέτα, άνθος ινδικής τρομπέτας, σπασμένα κόκκαλα, ινδική κάπαρη, δρεπάνι ή δέντρο του Δαμοκλή. Ένα τοπικά δημοφιλές λαχανικό στη νοτιοανατολική Ασία, αρέσει ιδιαίτερα στην Ιάβα, όπου πωλείται συχνά στις τοπικές αγορές. Διάφορα τμήματα του δέντρου χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή ιατρική, όπου είναι γνωστό ως Shyonaka ή Sona Patha. Ένα όμορφο δείγμα δέντρου με έντονο, γυαλιστερό φύλλωμα και εξαιρετικά μακριούς  καρπούς, συχνά καλλιεργείται ως καλλωπιστικό φυτό σε κήπους των τροπικών και υποτροπικών περιοχών.

Το Oroxylum indicum είναι ένα δέντρο ταχείας ανάπτυξης, ψηλόλιγνο και με αραιά άκρα, αειθαλές ή μερικώς φυλλοβόλο, με ανοιχτό, ακανόνιστο στέμμα. Μπορεί να φτάσει τα 10-20 μέτρα σε ύψος. Η διάμετρος του θόλου μπορεί να είναι 40 εκ.

Ο φλοιός είναι γκριζοκαφέ με φελλώδη φακάκια. Τα φύλλα είναι τεράστια, μήκους 0,5-1,5 μέτρα, 2-3 πτερωτά, με φυλλαράκια μήκους 12 εκ. και πλάτους 8 εκ. φέρονται σε μίσχους ή βλαστούς μήκους έως 2 μέτρα, καθιστώντας το τό μεγαλύτερο από όλα τα φύλλα των δίκοτων δέντρων, τα οποία είναι τετράπτερα (τα φυλλάρια εμφανίζονται σε τέσσερις σειρές διακλάδωσης). Οι μεγάλοι μίσχοι των φύλλων, όταν μαραίνονται πέφτουν από το δέντρο και μαζεύονται κοντά στη βάση του κορμού, μοιάζοντας με ένα σωρό από σπασμένα οστά των άκρων.

Το δέντρο ανθίζει τη νύχτα και τα λουλούδια είναι προσαρμοσμένα στη φυσική επικονίαση από νυχτερίδες. Τα λουλούδια είναι κοκκινωπά-μωβ εξωτερικά και ωχρά, κίτρινα-σπινιωτά εσωτερικά, πολυάριθμα, σε μεγάλους όρθιους βότρυες.

Σχηματίζουν τεράστιους λοβούς σπόρων –οι καρποί– με μήκος έως και 1,5 μέτρα και πλάτος 5-10 εκ. που κρέμονται από γυμνά κλαδιά, μοιάζοντας με σπαθιά. Τα μακριά φρούτα καμπυλώνουν προς τα κάτω και μοιάζουν με φτερά μεγάλου πουλιού ή κρεμαστά δρεπάνια ή ξίφη τη νύχτα, σαν την Δαμόκλειο Σπάθη, δίνοντας στο φυτό το όνομα «Δέντρο του Δαμοκλή». Οι σπόροι είναι στρογγυλοί με φτερά σαν χάρτινα.

Το Oroxylum indicum είναι ενδημικό στην ινδική υποήπειρο, στους πρόποδες των Ιμαλαΐων με ένα τμήμα που εκτείνεται στο Μπουτάν και τη νότια Κίνα, την Ινδοκίνα και τις περιοχές της Μαλαισίας. Στο Βιετνάμ, το δέντρο ονομάζεται núc nác (sometimes sò đo) και υπάρχουν δείγματα στο Εθνικό Πάρκο Cat Tien.

Το δέντρο συχνά καλλιεργείται ως καλλωπιστικό φυτό για την παράξενη εμφάνισή του. Χρησιμοποιούνται το ξύλο, οι τανίνες και οι χρωστικές του ουσίες.

Το Oroxylum indicum είναι φυτό με βρώσιμα φύλλα, μπουμπούκια ανθέων, λοβούς και μίσχους. Τρώγονται ωμά ή μαγειρεμένα. Τρώγεται άψητο ως συνοδευτικό με ρύζι, συνήθως με μείγμα από διάφορα μπαχαρικά, όπως τσίλι, κόκκινα κρεμμύδια, ξηρούς καρπούς, λεμονόχορτο και τζίντζερ. Οι νεαροί βλαστοί μπορούν να καταναλωθούν μαγειρεμένοι ως λαχανικό.

Οι μεγάλοι νεαροί λοβοί, γνωστοί ως Lin mai ή Lin fa στο Loei, τρώγονται ιδιαιτέρως στην Ταϊλάνδη και το Λάος. Ψήνονται πρώτα στη σχάρα, επάνω σε φωτιά κάρβουνου και στη συνέχεια οι εσωτερικοί τρυφεροί σπόροι συνήθως ξύνονται και τρώγονται μαζί με χοιρινό. Οι λοβοί τρώγονται επίσης από τους ανθρώπους των Τσάκμα στις περιοχές των λόφων Chittagong του Μπαγκλαντές και της Ινδίας.

Γνωστό ως karongkandai μεταξύ των Bodos της βορειοανατολικής Ινδίας, τα λουλούδια και τα φρούτα του τρώγονται ως πικρό συνοδευτικό με ρύζι. Συχνά παρασκευάζεται με ψάρια που έχουν υποστεί ζύμωση ή αποξηραμένα και πιστεύουν ότι έχουν φαρμακευτικές ιδιότητες.

Ο άγουρος σπόρος ψήνεται στη σχάρα και σερβίρεται με σάλτσα τσίλι. Οι ώριμοι σπόροι χρησιμοποιούνται για την παρασκευή ενός δροσιστικού ποτού γνωστό ως chub liang. Ο σπόρος είναι επίσης συστατικό του Chyavanprash, ενός διάσημου τονωτικού φαγητού της Αγιουρβέδα.

Οι σπόροι Oroxylum indicum χρησιμοποιούνται σε παραδοσιακά ινδικά αγιουρβεδικά και κινέζικα φάρμακα. Ο φλοιός της ρίζας είναι ένα από τα συστατικά που πιστεύεται ότι είναι χρήσιμος σε σύνθετα σκευάσματα στην Αγιουρβέδα και σε άλλες λαϊκές θεραπείες. Το φυτό έχει μακρά ιστορία παραδοσιακής φαρμακευτικής χρήσης και η σύγχρονη έρευνα έχει δείξει ότι περιέχει μια σειρά από φαρμακευτικές δραστικές ενώσεις.

Τα διάφορα μέρη του φυτού είναι πλούσια σε φλαβονοειδή και γλυκοσίδες και δοκιμές έχουν δείξει ποικίλες δραστηριότητες στον οργανισμό. Συγκεκριμένα, τα εκχυλίσματα διχλωρομεθανίου από το φλοιό τού στελέχους και από τη ρίζα έχει αποδειχθεί ότι έχουν αντιμικροβιακή δράση έναντι μιας σειράς θετικών και αρνητικών Gram βακτηρίων καθώς και του ζυμομύκητα Candida albicans. Το απομονωμένο φλαβονοειδές baicalin έχει δείξει ανασταλτικά αποτελέσματα έναντι του ιού της λευχαιμίας των ανθρώπινων Τ κυττάρων τύπου 1 και του ιού της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV-1).

Ο πικρός φλοιός της ρίζας είναι αντιαλλεργικός, στυπτικός, αιμοκαθαρτικός και τονωτικός. Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία αλλεργικών παθήσεων, κνίδωσης, ίκτερου, άσθματος, πονόλαιμου, λαρυγγίτιδας, παθήσεων στομάχου, διάρροιας και δυσεντερίας. Στην αλλεργική δερματίτιδα εφαρμόζεται εξωτερικά αλκοολική διαβροχή του φρέσκου φλοιού. Όταν αναμιγνύεται με κουρκουμά, ο φλοιός χρησιμοποιείται για την επούλωση πληγών ζώων. Η ρίζα πιστώνεται με αντιρευματικές, αντιδυσεντερικές και διουρητικές ιδιότητες.

Οι σπόροι και ο φλοιός χρησιμοποιούνται φαρμακευτικά για την ανακούφιση του πόνου του σώματος, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του πυρετού, και ως αντιφλογιστικό φάρμακο. Εφαρμόζεται επίσης σε εγκαύματα και πληγές. Ο χυμός του φλοιού λαμβάνεται εσωτερικά για τη θεραπεία της διάρροιας και της δυσεντερίας. Ένα αφέψημα του φλοιού είναι ψυκτικό, που χρησιμοποιείται στη θεραπεία του πυρετού και του ίκτερου. Ο σπόρος είναι αποχρεμπτικός και καθαρτικός. Ένα αφέψημα χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του βήχα, της βρογχίτιδας και της γαστρίτιδας. Οι σπόροι εφαρμόζονται εξωτερικά στα έλκη.

Ένα αφέψημα από τα φύλλα πίνεται ως θεραπεία για τον πόνο στο στομάχι. Εφαρμόζοντας εξωτερικά τα φύλλα χρησιμοποιούνται στη θεραπεία της χολέρας, του πυρετού, του τοκετού και των ρευματικών οιδημάτων. Τα βρασμένα φύλλα χρησιμοποιούνται ως κατάπλασμα κατά τη διάρκεια και μετά τον τοκετό, και στη δυσεντερία καθώς και για διογκωμένη σπλήνα. Τα καταπλάσματα φύλλων μπορούν να εφαρμοστούν περαιτέρω για πονόδοντο και πονοκέφαλο.

Οι σπόροι χρησιμοποιούνται ως επένδυση καπέλων και για κάλυψη ομπρελών. Οι σαν χαρτί και κρασάτοι σπόροι περνιούνται στη σειρά σε κορδόνια ως προσφορά στους θεούς και τις θεές, ειδικά από τους Βουδιστές. Ο καρπός χρησιμοποιείται στη βυρσοδεψία και στη βαφή. Ο φλοιός είναι πλούσιος σε τανίνες.
 

Πηγή:
https://en.wikipedia.org/wiki/Oroxylum_indicum
https://tropical.theferns.info/viewtropical.php?id=Oroxylum+indicum
http://www.flowersofindia.net/catalog/slides/Broken%20Bones%20Tree.html