|
|
Γιγάντια
Γκουνέρα με άνθη (Gunnera manicata)
|
Γκουνέρα
- Gunnera spp.
Το γένος Γκουνέρα
(Gunnera)
περιλαμβάνει ποώδη ανθοφόρα φυτά, μερικά
από τα οποία είναι γιγάντια. Το γένος αυτό
είναι το μόνο μέλος της οικογενείας Gunneraceae. Το όνομα του γένους δόθηκε προς
τιμή του Νορβηγού βοτανολόγου Johann Ernst Gunnerus.
Αυτά τα ποώδη πολυετή φυτά
καλλιεργούνται κυρίως για το υπέροχο
φύλλωμά τους. Οι γκουνέρες δεν είναι
ανθεκτικές σε πολύ ψυχρά κλίματα. Είναι
ενδημικά φυτά της Νότιας και Κεντρικής
Αμερικής, της Νότιας Αφρικής, της Τασμανίας,
της Αβησσυνίας, της Ιάβας, της Νέας
Ζηλανδίας και της Χαβάης, Τα 40-50 είδη του γένους αυτού έχουν
τεράστιες διαφορές στο μέγεθος των φύλλων.
Στην πραγματικότητα
υπάρχουν δύο είδη, χωρίς να ξεχωρίζουν πολύ
από τα υπόλοιπα, που έχουν την κοινή
ονομασία Γιγάντια Γκουνέρα. Και τα δύο
έχουν ξεχωριστά φύλλα που φτάνουν τα 1,5-2
μέτρα μήκος Η κύρια διαφορά τους είναι ότι η
G. manicata
είναι λίγο ψηλότερη (2,5-3 μέτρα) ενώ η G. tinctoria
συνήθως δεν ξεπερνά τα 2 μέτρα ύψος.
Η Gunnera manicata ενδημικό στα βουνά Serra do Mar της
νοτιανατολικής Βραζιλίας, είναι μάλλον το
μεγαλύτερο είδος με φύλλα πλάτους 1.5-2
μέτρων και μήκους 3.4 μέτρων που ξεκινούν από
φαρδείς και παχείς μίσχους μήκους 2.5 μέτρων.
Αναπτύσσεται καλύτερα σε πολύ υγρές
συνθήκες και σε θερμοκρασία 22 με 29 °C.
Αναπτύσσεται αργά και παράγει κυκλικά λοβωτά, μουντοπράσινα φύλλα που έχουν σχήμα
καρδιάς στην βάση ενός αγκαθωτού μίσχου. Τα λεπτά,
ανοιχτοπράσινα λουλούδια σχηματίζονται
πάνω σε κωνικούς σπίδακες νωρίς το
καλοκαίρι.
Ελαφρά μικρότερη είναι η Gunnera tinctoria
από τα νησιά Juan Fernandez της Χιλής. Τα φύλλα
της φτάνουν σε φάρδος τα 2.9 μέτρα και οι
μίσχοι τους έχουν μήκος 1.5 μέτρο.
Οι Γκουνέρες είναι
ενδημικά φυτά στα νεφοδάση των Άνδεων. Τα
νεφοδάση είναι τροπικά δάση περικυκλωμένα
από σύννεφα. Αυτό θα πει ότι εκεί υπάρχει
πολύ σκιά.
Αν και είναι τροπικά τα
νεφοδάση, βρίσκονται σε μεγάλο υψόμετρο
ανάμεσα στα σύννεφα και έτσι έχουν
μετριότερη υγρασία και θερμοκρασία από τα
δάση της ζούγκλας που βρίσκονται από κάτω.
Γι' αυτό οι Γκουνέρες προσαρμόζονται εύκολα
σε κήπους αν ρυθμιστούν αυτοί οι παράγοντες.
Άλλο ένα
διάσημο είδος Γκουνέρας είναι η Gunnera insignis, γνωστό περισσότερο σαν "Sombrilla de
Pobre" (η ομπρέλα του φτωχού). Είναι ενδημικό
στα τροπικά δάση της Κεντρικής και Νότιας
Αμερικής. Αυτό το φυτό βρέθηκε
κυρίως στα νεφοδάση του ηφαιστείου Poas
στην Κόστα Ρίκα. Λέγεται "η ομπρέλα του
φτωχού" γιατί σε προηγούμενα χρόνια το
φυτό χρησίμευε στους εργάτες των φυτειών
σαν ομπρέλα λόγω της μεγάλης επιφάνειας και
της ισχυρής δομής των φύλλων του.
Οι Γκουνέρες αναπτύσσονται σε υγρές
περιοχές, κοντά σε πηγές, ποτάμια, και
λίμνές, όπου υπάρχουν συνεχή και
απεριόριστα αποθέματα νερού. Απλά κοιτάξτε
τα φύλλα τους και φανταστείτε πόσο νερό
μπορούν να διαπνεύσουν. Αυτό σημαίνει ότι
πρέπει να παίρνουν αρκετό νερό από τις
ρίζες τους. Σημειώστε επίσης το σχήμα και
την θέση των φύλλων σ' αυτά τα φυτά. Αυτά τα
πελώρια φύλλα λειτουργούν σαν χωνιά,
στραγγίζοντας όλη τη βροχή και στέλνοντάς
την στη μέση του φυτού.
Οι
γκουνέρες τρώγονται. Οι μίσχοι των νεαρών
φύλλων λιώνονται και μαγειρεύονται σαν
λαχανικό ή τρώγονται ωμοί. Έχουν ξινή,
δροσιστική γεύση.
Στη Νότια Χιλή η G.
tinctoria είναι μια λιχουδιά που σχετίζεται με
τα έθιμα των ιθαγενών Mapuche. Οι νεαροί μίσχοι
συνήθως πωλούνται στο δρόμο από πλανόδιους
και τρώγονται ωμοί σε συνδυασμό με αλάτι
και τσίλι για να ενισχυθεί το άρωμά τους.
Η G.
tinctoria έχει και φαρμακευτική χρήση. Όλο
το φυτό έχει στυπτικές ιδιότητες.
Χρησιμεύει σαν αιμοστατικό.
Μια μαύρη βαφή παράγεται από τη ρίζα του
φυτού. Η ρίζα περιέχει 9% τανίνη. Τα φύλλα του
φυτού χρησιμεύουν στους ιθαγενείς σαν
σκέπαστρα.
Πηγή:
http://en.wikipedia.org/wiki/Gunnera
http://www.botany.com/gunnera.html
http://www.pfaf.org/database/plants.php?Gunnera+tinctoria
http://worldplants.com/gunnera.htm
