Τετραπάναξ - Φυτό Ριζόχαρτο (Tetrapanax papyrifer). Φύλλα και άνθη

Τετραπάναξ - Φυτό Ριζόχαρτο -Tetrapanax papyrifer

Το Tetrapanax papyrifer (tong cao, ή φυτό ριζόχαρτο) είναι ένας αειθαλής θάμνος της οικογένειας Araliaceae, το μοναδικό είδος του γένους Tetrapanax. Το συγκεκριμένο επίθετο προφέρεται συχνά λανθασμένα ως "papyriferum", "papyriferus" ή "papyrifera". Είναι φυτό ενδημικό στην Ταϊβάν, αλλά καλλιεργείται κυρίως στην Ανατολική Ασία και περιστασιακά σε άλλες τροπικές περιοχές, επίσης. Το είδος κάποτε ανήκε στο γένος Fatsia, με το όνομα Fatsia papyrifera.

Υπάρχει ένα δεύτερο είδος, το Tetrapanax tibetanus, που θεωρείται σήμερα συνώνυμο του Merrilliopanax alpinus.

Το Tetrapanax papyriferum είναι θάμνος, που φτάνει περίπου τα 3-7 μέτρα σε ύψος. Τα στελέχη του είναι ξυλώδη, αλλά μαλακά σαν νιφάδες όταν είναι νεαρά και καθώς μεγαλώνουν, γίνονται σταδιακά πιο μεστά και με την άσπρη ψίχα στη μέση. Τα νεαρά κλαδιά είναι καλυμμένα με πυκνά σταυρωειδή τριχία ή με γκριζωπό κίτρινο φυλλοβόλο χνούδι. Τα κλαδιά του, συνήθως χωρίς διακλαδώσεις, έχουν 2 εκ. διάμετρο και στην κορυφή τους σχηματίζεται ρόδακας από μεγάλα φύλλα, που επιφανειακά μοιάζει με του φοίνικα. Τα μεγάλα φύλλα, συνήθως αναπτύσσονται ομαδικά στο πάνω μέρος του στελέχους, φτάνουν το 1 μέτρο μήκος και έχουν καρδιόσχημη βάση. Το σχήμα τους είναι παλάμη που χωρίζεται σε 5-7 λοβούς ογκώδεις, με 30 έως 50 εκ μίσχο και 2 παράφυλλα. Οι κεντρικοί λοβοί είναι μεγαλύτεροι και έχουν σχήμα Υ-διχαλωτό κοντά στην άκρη τους. Εξαπλώνεται κυρίως με βλαστάρια από το υπόγειο ριζικό σύστημα. 

Τα άνθη είναι μικρά με μίσχο. Η ταξιανθία είναι ένας μεγάλος βότρυς, με ημισφαιρικούς ή σφαιρικούς ανθικούς πέτασους, κοντά στην άκρη του στελέχους. Οι σφαιρικοί πέτασοι είναι οργανωμένοι σε μεγάλο κώνο. Τα άνθη έχουν 4 ή 5 μικρά λευκά πέταλα. Τα, σαν δρύπες, μούρα είναι σχεδόν σφαιρικά και επίπεδα. Το εξωκάρπιο είναι σαρκώδες, σκληρό και εύθραυστο. Τα άνθη εμφανίζονται τον Αύγουστο και η καρποφορία το Σεπτέμβριο. 

Το Tetrapanax papyrifer χρησιμοποιείται στην παραδοσιακή κινέζικη ιατρική και σαν καλλωπιστικό. Η ψίχα από το στέλεχος χρησιμοποιείται για την παραγωγή ενός υλικού, γνωστού ως ριζόχαρτο, αλλά πιο σωστά ονομάζεται χαρτί ψίχας. 

Η λέξη ριζόχαρτο είναι ένας γενικός όρος και χρησιμοποιείται συλλήβδην για πολλά παρόμοια, σαν χαρτί, υλικά από την Ανατολική Ασία, που λαμβάνονται από διάφορα φυτά, αλλά από εσφαλμένη αντίληψη θεωρούνταν ότι προέρχεται από ρύζι. Γενικά, η έκφραση ρυζόχαρτο -rice paper- μπορεί να αναφέρεται σε λεπτές φλοίδες αποξηραμένης ψίχας του Tetrapanax papyrifer, δηλαδή ένα φύλλο, από υλικό παρόμοιο με του χαρτιού, που χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα στα τέλη του 19ου αιώνα, στο Guangdong της Κίνας. Ήταν κοινό μέσο βάσης, σε έργα ζωγραφικής ακουαρέλας (υδατογραφίες ή γκουάς), που πωλούνταν στους δυτικούς πελάτες της εποχής. Ο όρος εμφανίστηκε πρώτη φορά στο κινεζικο -αγγλικό λεξικό του Robert Morrison, με αναφορά στη χρήση του φυτού από τους Κινέζους σαν φαρμακευτικό, σαν υλικό για ζωγραφική, για την κατασκευή τεχνητών λουλουδιών και για σόλες παπουτσιών. 

Για να παραχθεί το χαρτί από το Tetrapanax papyrifer, τα κλαδιά βράζονται, ώστε να αφαιρεθεί η φλούδα και να απομένει ο εσωτερικός κυλινδρικός πυρήνας. Αυτοί οι κύλινδροι, που αποτελούνται από ψίχα, ρολάρονται σε σκληρή επίπεδη επιφάνεια κόντρα σ' ένα μαχαίρι και κόβονται σε λεπτές φέτες, οι οποίες έχουν έξοχη υφή σαν του ελεφαντόδοντου.

Αυτές οι λευκές φέτες βάφονται σε διάφορα χρώματα και χρησιμοποιούνται εκτενώς για την κατασκευή τεχνητών λουλουδιών, ενώ άβαφες χρησιμοποιούνται για σχέδια και ζωγραφική με ακουαρέλες. Λόγω της υφής του, το χαρτί αυτό δεν είναι κατάλληλο για γράψιμο.

Το φυτό ριζόχαρτο, επίσης γνωστό ως Tetrapanax papyriferum ή Tong Τσάο στους Μανδαρίνους, είναι ένα παραδοσιακά φαρμακευτικό φυτό. Το βασικό φαρμακευτικό τμήμα είναι η μακριά κυλινδρική ψίχα, που μοιάζει με φυτίλι στην όψη και με σφουγγάρι ή αφρό στην αφή. Η ψίχα του φυτού, μιας μεσαίας διαβάθμισης ναρκωτικό, που αρχικά συμπεριλήφθηκε και εκτιμήθηκε από το "Shen Nong’s Herbal Classic”, έχει μακρά ιστορία χρήσης στην λαϊκή ιατρική σαν γαλακταγωγό. 

Φαρμακευτικά, καλλιεργείται κυρίως στις περιοχές Guizhou, Yunnan, Sichuan, Ταϊβάν και Guangxi. Οι φαρμακευτικοί μίσχοι συγκομίζονται το φθινόπωρο. Στη συνέχεια κόβονται σε τμήματα, για να ληφθεί η φρέσκια ψίχα όσο είναι ακόμη νωποί, ισιάζονται, στεγνώνουν στον ήλιο και κόβονται σε λεπτές φέτες. Στην ιατρική χρησιμοποιείται ωμό. Παρεμπιπτόντως, τα λουλούδια, τα μπουμπούκια, η ρίζα και η γύρη του φυτού "ριζόχαρτο" χρησιμοποιούνται επίσης για ιατρικούς σκοπούς.

Η σύγχρονη φαρμακολογία έχει επιβεβαιώσει ότι είναι διουρητικό και μπορεί να αυξήσει σημαντικά την ουρική έκκριση του καλίου και την προώθηση της έκκρισης γάλακτος και ούτω καθεξής. Επιπλέον, οι πολυσακχαρίτες του έχουν αντιοξειδωτική και ανοσοποιητική δράση. 

Πηγή:
http://en.wikipedia.org/wiki/Tetrapanax
http://en.wikipedia.org/wiki/Rice_paper
http://www.chineseherbshealing.com/rice-paper-plant/