|
|
Αριστοτέλια
(Aristotelia chilensis). Φύλλα και καρποί.
|
Αριστοτέλια - Aristotelia chilensis
Το φυτό Αριστοτέλια (Aristotelia chilensis - Maqui ή wineberry της Χιλής) είναι ένα είδος της οικογένειας Elaeocarpaceae ενδημικό στα εύκρατα δάση της
περιοχής Valdivian στη Χιλής και στις παρακείμενες περιοχές της νότιας Αργεντινής
(Παταγονία). Το Maqui καλλιεργείται σποραδικά.
Το βοτανικό όνομα Αριστοτέλια (Aristotelia) προέρχεται από τον Έλληνα φιλόσοφο Αριστοτέλη.
Το Maqui είναι ένα μικρό δίοικο δέντρο που φτάνει τα 4-5 μέτρα ύψος και είναι αειθαλές.
Αναπτύσσεται σε υψόμετρο έως 2.500 μέτρα. Ο διαιρούμενος κορμός του έχει ομαλό φλοιό. Τα κλαδιά είναι άφθονα, λεπτά και εύκαμπτα. Τα φύλλα είναι απλά, αντίθετα, ωοειδή-λογχοειδή, με οδοντωτές άκρες, που κρέμονται γυμνά και δερματώδη. Οι νευρώσεις των φύλλων είναι ορατές και ο μίσχος τους έχει έντονο κόκκινο χρώμα. Στις αρχές της άνοιξης, το δέντρο ανανεώνεται, χρησιμοποιώντας τα απομεινάρια ως πηγή υδατάνθρακα για να σχηματίσει τα νέα φύλλα και άνθη.
Ανθίζει από το Μάιο και οι σπόροι ωριμάζουν Αύγουστο με Σεπτέμβριο. Τα λουλούδια είναι
μικρά, λευκά, δίοικα (κάθε λουλούδι είναι είτε αρσενικό είτε θηλυκό, αλλά μόνο το ένα φύλο μπορεί να βρεθεί σε οποιοδήποτε φυτό, έτσι θα πρέπει να μεγαλώσουν τόσο αρσενικά όσο θηλυκά φυτά, για αναπαραχθεί σπόρος) και γονιμοποιούνται από τις μέλισσες. Το φυτό δεν είναι αυτο-γόνιμο.
Τα άνθη δίνουν ένα μικρό βρώσιμα φρούτο
(μούρο). Το μούρο συναντάται μόνο στο θηλυκό φυτό. Τα μούρα συγκομίζονται μεταξύ Δεκεμβρίου και Μαρτίου, ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος. Είναι από τα πρώτα είδη για να αναδάσωση ανασύσταση σε καμένες ή αποψιλωμένες περιοχές.
Ένα δέντρο σε ηλικία επτά ετών παράγει έως και 10 κιλά μούρα ετησίως. Τα μικρά, μοβ-μαύρα μούρα έχουν περίπου 4-6 χιλιοστά διάμετρο και περιέχουν 4-8 σπόρους. Με γεύση παρόμοια με του βατόμουρου, τα maqui είναι επίσης γνωστά στη Χιλής ως wineberry και κατά τόπους ως maqui ή maque στα ισπανικά.
Ο κύριος όγκος των
άγριων maqui βρίσκεται στα δάση της Χιλής.
Κυρίως στις περιοχές Κοκίμπο και Αϊσέν
σε μια έκταση 170.000 εκταρίων συνολικά. Η
μέση παραγωγή της περιοχής είναι
περίπου 220 κιλά ανά εκτάριο ετησίως,
αλλά με εκτιμώμενη απόδοση μόνο 90 λόγω
της απομακρυσμένης πρόσβασης και της
δυσκολίας στη μεταφορά.
Τα μούρα συλλέγονται από τον Δεκέμβριο μέχρι τον Μάρτιο κάθε έτους από τις οικογένειες, κυρίως τους Μαπούτσε που συλλέγουν τη σοδειά τους κοντά στα βουνά των Άνδεων. Η διαδικασία περιλαμβάνει τη συλλογή από πλευρικά κλαδιά των δέντρων, που τα κουνούν για να αποκοπούν τα μούρα, και στη συνέχεια, με μηχανική διαδικασία διαχωρίζουν τα μούρα από τα φύλλα.
Τα μούρα Maqui είναι μια αγαπημένη τροφή των πουλιών γύρω στο τέλος του καλοκαιριού κι έτσι διασκορπίζουν τους σπόρους. Η αποψίλωση όμως των τροπικών δασών στο εύκρατο Valdivian στη Χιλή καταστέλλει αυτή τη διασπορά σπόρων από τα πτηνά και οδηγεί σε μείωση του πληθυσμού.
Το Maqui φυτεύεται στους κήπους των σπιτιών και δεν καλλιεργείται σε κλίμακα οπωρώνα. Τα περισσότερα από τα φρούτα στην αγορά προέρχονται από την άγρια φύση. Το Maqui είναι ευαίσθητο στον παγετό και αρκετά ανθεκτικό στη
θαλάσσια έκθεση. Προτιμά καλά στραγγιζόμενα εδάφη σε ηλιόλουστες θέσεις, με προστασία από το κρύο και τους ξηρούς ανέμους. Το χώμα πρέπει να είναι ελαφρώς όξινο, μέτριας γονιμότητας.
Τα Maqui μπορούν να φυτευτούν στη ζώνη USDA-
8 έως 12. Καλλιεργούνται στην Ισπανία και
σε ηπιότερες, υγρές περιοχές της
Βρετανίας, όπου οι παγετοί του χειμώνα
μειώνουν το φυτικό απόθεμα, με
αποτέλεσμα την τόνωση της ανάπτυξης
περισσότερων βλαστών την άνοιξη.
Τα μούρα Maqui, έχουν έντονο χρώμα, που κυμαίνεται από σκούρο κόκκινο μέχρι βαθύ μωβ. Η γεύση του σημειώνεται ως ευχάριστη, γλυκιά, και ξηρή
κάπως σαν του μύρτιλλου. Τα μούρα Maqui τρώγονται ως καρποί και χρησιμοποιούνται σε συμπληρώματα διατροφής για το ξεχωριστό χρώμα τους και την περιεκτικότητά τους σε ανθοκυανίνες. Τα μούρα καταναλώνονται ωμά, αποξηραμένα ή μεταποιημένα σε μαρμελάδες και χυμούς για τις
τονωτικές τους ιδιότητες, αλλά και ως συστατικό σε μεταποιημένα τρόφιμα ή ποτά. Το πλούσιο χρώμα αποδίδεται στις ανθοκυανίνες, ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό. Οι χρωστικές ουσίες του φρούτου χρησιμοποιούνται μερικές φορές για τη βελτίωση του χρώματος των ερυθρών οίνων και ως βιολογικές χρωστικές τροφίμων.
Έχει ολοκληρωθεί μόνο περιορισμένη έρευνα για τις πολυφαινόλες του μούρου Maqui, που δείχνει την περιεκτικότητά του σε ανθοκυανινες, όπου περιλαμβάνονται οκτώ χρωστικά γλυκοζίδια της δελφινιδίνης και κυανιδίνης, με κύρια ανθοκυανίνη τη δελφινιδίνη 3-sambubioside-5-glucoside (34% του συνόλου των ανθοκυανινών). Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι οι ανθοκυανίνες είναι επίσης παρούσες στα φύλλα του maqui. Ο καρπός Maqui
αφού ψυχθεί, συνεχίζει να διατηρεί τις ανθοκυανίνες που περιέχει και πραγματικά δείχνει μια αύξηση σε πολυφαινόλες. Η υψηλότερη συγκέντρωση αντιοξειδωτικών βρίσκεται στη σάρκα του καρπού. Τόσο το μούρο όσο και το φύλλο έχουν φαρμακευτικά συστατικά.
Ο βρώσιμος καρπός
τρωγόταν ανέκαθεν από τους Ινδιάνους Μαπούτσε.
Το δέντρο Maqui είναι ιερό για τους ιθαγενείς Ινδιάνους Μαπούτσε, οι οποίοι θεωρούν το φυτό σύμβολο καλής θέλησης και ειρηνικής πρόθεσης. Ιστορικά, οι Μαπούτσε ήταν αυτοί που πρωτοδημιούργησαν τόσο το φρέσκο ρόφημα όσο και το ποτό Maqui ύστερα από ζύμωση, το οποίο έπιναν καθημερινά οι πολεμιστές τους για να τους ενσταλάξει δύναμη και αντοχή. Αξίζει να σημειωθεί ότι, σε αντίθεση με τις περισσότερες άλλες φυλές της αμερικανικής ηπείρου, οι Μαπούτσε υπερασπίστηκαν με επιτυχία και κατ' επανάληψη την κοινωνία τους από την ευρωπαϊκή κατάκτηση. Οι Ισπανοί κατακτητές Conquistadores παρατήρησαν ότι οι Μαπούτσε έτρωγαν λίγη στερεά τροφή, αλλά έπιναν το ποτό Maqui (το αποκαλούμενο "chicha"), γεγονός που υποδήλωνε ότι η αξιοσημείωτη παρουσία τους στη μάχη
οφείλοταν σε αυτό το εόδος διατροφής τους. Το Maqui Berry είναι ένα προϊόν διατροφής και για ορισμένες σύγχρονους Χιλιανούς, που το καταναλώνουν νωπό ή αποξηραμένο, με τη μορφή οινοπνευματώδους ποτού, σε τσάι, χυμούς και μαρμελάδες.
Σαν εξωτερικό φάρμακο, οι Μαπούτσε χρησιμοποιούσαν τα αποξηραμένα φύλλα και τα μούρα για τη θεραπεία μολυσμένων τραυμάτων και για ουλές από τραυματισμούς. Κατάπλασμα των φύλλων χρησιμοποιήθηκε κατά των όγκων, ως αναλγητικό και ως αντιπυρετικό. Εσωτερικά, ένα
έγχυμα των φύλλων και των μούρων σε νερό, χρησιμοποιήθηκε ως αντιδιαρροϊκό, για πεπτικά και εντερικά προβλήματα, πόνους των νεφρών και ως αντι-φλεγμονώδες. Μια γαργάρα από έγχυμα φύλλων χρησιμοποιήθηκε για έλκη του στόματος και του λαιμού, καθώς και για την αμυγδαλίτιδα.
Πηγή:
https://en.wikipedia.org/wiki/Aristotelia_chilensis
http://www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Aristotelia+chilensis
http://medicinalherbals.net/maqui-berry-aristotelia-chilensis-superfruit/
