Πασσιφλόρα - Ρολογία. Μπλε Πασσιφλόρα (Passiflora caerulea) η πιο γνωστή καλλιεργούμενη ποικιλία

Πασσιφλόρα (Ρολογιά) -  Passiflora spp.

Το γένος της Πασσιφλόρας αποτελείται από 600 περίπου τρυφερά αναρριχητικά φυτά, αείφυλλα και φυλλοβόλα που είναι κυρίως ενδημικά της τροπικής Νότιας Αμερικής.

Η πασσιφλόρα ήρθε στην Ευρώπη από τη νότια Αμερική το δέκατο όγδοο αιώνα, κυρίως από τους Ισπανούς, και τώρα είναι διαδεδομένη σε πολλά μέρη του κόσμου, από την Αφρική και την Ασία μέχρι την Αυστραλία και τη βόρεια Αμερική. Οι περισσότερες πασσιφλόρες είναι περικοκλάδες που πιστεύεται ότι κατάγονται είτε από ψυχρότερα βουνά ή από θερμότερα τροπικά δάση με πολλές βροχές.

To "λουλουδιού του πάθους" (Passion flower), πήρε το όνομά του από περιγραφές των τμημάτων τού άνθους του, περιγραφές που διοχετεύτηκαν από ιερείς της Νότιας Αμερικής ('New Spain'). Το 1609 στη Ρώμη, ο Jacomo Bosio έδωσε ερμηνείες που αντιπροσώπευαν διάφορα στοιχεία της σταύρωσης, όπως τα πέντε πέταλα και τα πέντε σέπαλα (που ήταν οι δέκα απόστολοι, εκτός από τον Ιούδα και τον Πέτρο), τα εσωτερικά πέταλα σε σχήμα φράντζας (το αγκάθινο στεφάνι), οι πέντε στήμονες (οι πέντε πληγές του Χριστού) και το στίγμα τού ύπερου με το κωνικό σχήμα (τα καρφιά). Αυτός ο συμβολισμός δεν είναι παγκόσμια αποδεκτός, ενώ στην Ιαπωνία είναι γνωστό σαν "φυτό ρολόι", όπως και στην Ελλάδα που λέγεται "Ρολογιά".

Για να επιβιώσουν και να αναπαραχθούν σε τόσο ανταγωνιστικό περιβάλλον, πολλά είδη αναπτύσσονται γρήγορα, χρησιμοποιώντας "έλικες" για να σκαρφαλώνουν στα δέντρα (πολύ λιγότερα έχουν την ικανότητα να αναπτύσσονται σαν δέντρα) και να φτάσουν τα ψηλότερα φυλλώματα του δάσους και τον ήλιο ώστε τα ανεπτυγμένα κλαδιά να αρχίσουν να ανθίζουν. Για να προσελκύσουν τους επικονιαστές, όπως μέλισσες, σκόρους, πεταλούδες και άλλα έντομα, τις νυχτερίδες και τα κολίμπρια, οι πασσιφλόρες έχουν αναπτύξει μια μεγάλη ποικιλία εκθαμβωτικών χρωματισμών στα άνθη τους, συχνά αρωματικά, με επιπλέον γλυκό νέκταρ που εκκρίνεται από τα φύλλα, τους μίσχους και μερικές φορές από τα βράκτια. Ακόμη οι καρποί, που πρέπει να φαγωθούν για να διασπαρθεί το φυτό σε μεγάλη ακτίνα, περιέχουν ένα χυμό με μοναδική αρωματική γεύση και μυρωδιά.

Η κατάταξη της πασσιφλόρας έγινε για πρώτη φορά από το βοτανολόγο Λινναίο, το 1745, όταν αναγνώρισε 22 είδη. Σήμερα πιστεύεται ότι υπάρχουν πάνω από 600 είδη, αλλά πολλά από αυτά απειλούνται στο φυσικό τους βροχερό, δασώδες περιβάλλον. Τα πρώτα υβρίδια εμφανίστηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο το 1820 - με πρωταρχικό το είδος P. x violacea, και παρ' όλο που το ακριβές όνομά του είναι αμφισβητούμενο, το φυτό υπάρχει ακόμα. Η πασσιφλόρα ήταν αρκετά δημοφιλής στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά την Βικτοριανή εποχή, και λιγότερο στον 20ο αιώνα. Σήμερα όμως, υπάρχει παγκόσμιο ενδιαφέρον γι' αυτό και σαν εμπορικό προϊόν με συνεχώς νέες ποικιλίες να γίνονται γνωστές, αλλά και σαν ένα εξωτικό διακοσμητικό για τους κήπους και τα θερμοκήπια. Επίσης η ποικιλία P. incarnata χρησιμοποιείται από βοτανολόγους σαν ήπιο καταπραϋντικό και ίσως υπάρχουν περαιτέρω ιατρικές χρησιμότητες σε άλλες ποικιλίες.

Η πασσιφλόρα (passiflora incarnata) χρησιμοποιήθηκε στην παραδοσιακή ιατρική σαν "ηρεμιστικό" βότανο για την ανησυχία, την αϋπνία, τις κρίσεις και την υστερία. Στη διάρκεια του εικοστού αιώνα, το βότανο αυτό συμπεριλαμβανόταν σε πολλά ηρεμιστικά και υπνωτικά, για να ενισχύσει τη δραστικότητά τους. Το 1978, το υπουργείο τροφίμων και φαρμάκων Αμερικής (FDA) απαγόρευσε αυτά τα φαρμακευτικά σκευάσματα, λόγω απουσίας αποδεικτικών στοιχείων της αποτελεσματικότητας τής πασσιφλόρας. Στη Γερμανία όμως, η πασσιφλόρα είναι διαθέσιμη σαν ενισχυτικό συστατικό πολλών ηρεμιστικών (σε συνδυασμό με άλλα ηρεμιστικά βότανα, όπως βαλεριάνα και βάλσαμο λεμονιού), και τη Χρησιμοποιούν επίσης στην ομοιοπαθητική ιατρική για να αντιμετωπίσουν πόνους, αϋπνία και νευρικές ανησυχίες. Σήμερα, οι επαγγελματίες βοτανολόγοι χρησιμοποιούν την πασσιφλόρα (συχνά σε συνδυασμό με άλλα ηρεμιστικά βότανα) για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της αϋπνίας, της υπερέντασης και άλλων προβλημάτων υγείας σχετικών με την ανησυχία και τη νευρικότητα.

Η πασσιφλόρα, (που λέγεται και "granadillas" επειδή τα φρούτα της μοιάζουν με εκείνα του ροδιού - στα ισπανικά "granada"), παράγει εδώδιμους καρπούς, με την προϋπόθεση ότι καταναλώνονται ωμοί, ώστε να μην αποκτήσουν τοξικότητα. Όλα τα είδη αυτού του γένους είναι βρώσιμα, αν και υπάρχουν μερικά που είναι πιο κατάλληλα σαν τρόφιμα από άλλα.

Η πασσιφλόρα incarnata παράγει καρπούς που φθάνουν μερικές φορές το μέγεθος ενός πεπονιού. Γενικά καταναλώνεται σε μορφή μαρμελάδας, σε μερικές περιοχές της Νότιας Αμερικής. Χρησιμοποιούνταν ήδη από τους παλιούς Αζτέκους για να αντιμετωπίσουν δαγκώματα φιδιών, και για το λόγο αυτό είναι γνωστή με το όνομα "Η γλώσσα του φιδιού". Επίσης οι πρώτοι αυτόχθονες Ινδιάνοι τη χρησιμοποιούσαν για τροφή και σαν απολυμαντικό.

Πηγή:
http://www.passionflow.co.uk/history.htm
http://www.umm.edu/altmed/ConsHerbs/Passionflowerch.html
http://www.botanical-online.com/texascastellaflora.htm