Αγγούρι των Άνδεων - Cyclanthera pedata). Φύλλα και καρποί.

Αγγούρι των Άνδεων - Cyclanthera pedata

Το Αγγούρι των Άνδεων (Cyclanthera pedata) είναι μια ποώδης περικοκλάδα που  ανήκει στην οικογένεια Cucurbitaceae και καλλιεργείται για το βρώσιμο ώριμο καρπό του, που χρησιμοποιείται κυρίως ως λαχανικό. Στην τοπική διάλεκτο των Κέτσουα είναι γνωστό με τα ονόματα kaywa (προφέρεται kai-wa, ενώ ισπανόφωνα συλλαβίζεται caigua, caihua, caygua, cayua) και achuqcha (επίσης achocha, achogcha, achojcha, achokcha). Το Kaywa έχει γίνει γνωστό μέσω τής καλλιέργειάς του, ενώ ο μεγάλου μεγέθους καρπός που παράγει, σε σχέση με τα συγγενικά του άγρια είδη, υποδεικνύει ότι πρόκειται για μια πλήρως εξημερωμένη καλλιέργεια. Η χρήση του ήταν γνωστή αιώνες πριν, όπως αποδεικνύεται και από την αρχαία φυτομορφική κεραμική του Περού, όπου υπάρχουν απεικονίσεις του καρπού. Είναι επίσης γνωστό και ως κολοκύθα σπουργίτι, κολοκύθα παντόφλα, παντόφλα κυρίας, (xiaoque Gua στα Κινέζικα Pinyin), πεπίνο στην Κολομβία, γέμιση αγγουριού στα αγγλικά, κορίλα στις Φιλιππίνες, και olochoto ή kichipoktho στο Μπουτάν. Λέγεται επίσης chuche karela στο Νεπάλ και νότια Μπουτάν.

Το C. pedata είναι ενδημικό στις Άνδεις της Νότιας Αμερικής, στην Κεντρική Αμερική, στο Μεξικό και στην Αργεντινή. Εξημερωμένο στις Άνδεις, εξαπλώθηκε σε όλη την Κολομβία και τη Βολιβία στην αρχαιότητα. Καλλιεργείται πλέον σε όλη την Κεντρική και Νότια Αμερική, καθώς και την Ινδία, το Νεπάλ, και το Μπουτάν. Στην κουλτούρα των Moche (Μότσε ή Μοτσίκα, σημαντικός προ-Κολομβιανός, προ-Ίνκα πολιτισμός στο βόρειο Περού, περίπου το 100 - 700 μ.Χ.), η γεωργία ασκούσε μεγάλη γοητεία. Αυτό είναι εμφανές και στην τέχνη τους και το kaywa απεικονίζεται συχνά στα κεραμικά τους.

Είναι ένα ετήσιο αναρριχώμενο φυτό, που για κάποιους λόγους μπορεί επίσης να γίνει πολυετές. Φτάνει σε ύψος περίπου 5-6 μέτρα. Τα φύλλα είναι παλαμοειδή και έχουν μέγεθος από 19 έως 24 εκατοστά. Αν κάποιος τσακίσει ένα φύλλο από το βλαστό του, θα μυρίζει την οσμή αγγουριού. Τα άνθη είναι μικρά, πρασινωπά, λευκά ή κίτρινα. Τα θηλυκά άνθη εμφανίζονται μονά, ενώ τα αρσενικά σε ομάδες.

Ο καρπός είναι ανοιχτό πράσινος μπορεί να φτάσει σε μήκος τα 15 εκατοστά και 2-5 εκατοστά πλάτος, και έχει λεπτά αγκάθια στην επιφάνειά του. Μοιάζει ακριβώς σαν παντόφλα κυρίας, όπως μαρτυρεί και ένα από τα ψευδώνυμά του,  κοίλος με αρκετούς μαύρους σπόρους στο εσωτερικό του, που μοιάζουν με φλοιό δέντρου. Οι μαύροι σπόροι του βρίσκονται μέσα στο λευκό πολτό. 

Ο καρπός είναι βρώσιμος. Ο καρπός μπορεί να φαγωθεί ωμός και έχει γεύση ακριβώς όπως το αγγούρι. Θα πρέπει να καταναλώνεται όταν έχουν φθάσει σε μέγεθος περίπου 2 εκατοστών. Σε αυτό το στάδιο, δεν υπάρχουν σπόροι στον πολτό. Μερικοί άνθρωποι δεν συμπαθούν τους σπόρους, αν και είναι φαγώσιμοι, επίσης. Μερικές φορές τα φρούτα είναι σχεδόν άδεια και μπορούν να γεμίσουν με διαφορετικά υλικά πριν μαγειρευτούν. Στην Κεντρική και Νότια Αμερική παρασκευάζονται ως γεμιστές πιπεριές, που γεμίζουν με κρέας, με ψάρι ή με τυρί και στη συνέχεια καταναλώνονται ψητά ή νωπά.  Έτσι ίσως προήλθε και το τοπικό ισπανικό όνομα pepino de rellenar (αγγούρι γεμιστό). Οι νέοι βλαστοί και τα φύλλα μπορούν επίσης να καταναλωθούν ως λαχανικά.

Τα φυτοχημικά που περιέχει το ώριμο φρούτο είναι πρωτεΐνες, γαλακτουρονικό οξύ, ρητίνες, λιποπρωτεΐνες και διάφορες στεροειδείς ενώσεις. Ιατρικές μελέτες στο Περού έχουν δείξει ότι το achocha μπορεί να μειώσει τα επίπεδα της χοληστερόλης. Στη βοτανική ιατρική χρησιμοποιείται ένα τσάι από τους σπόρους, για τον έλεγχο της υψηλής αρτηριακής πίεσης. Οι σπόροι ή / και οι καρποί συνιστώνται επίσης για γαστρεντερικές διαταραχές. Τα φύλλα θεωρούνται υπογλυκαιμικά και παρασκευάζονται σε αφέψημα για το διαβήτη. Τα φρούτα βράζονται σε γάλα και γίνονται γαργάρα για την αμυγδαλίτιδα. Ο χυμός του καρπόυ συνιστάται επίσης για υψηλή χοληστερόλη, υπέρταση, αμυγδαλίτιδα, αρτηριοσκλήρωση, κυκλοφορικά προβλήματα, διαβήτη και ως διουρητικό. Το φρούτο ή / και τα φύλλα βράζονται σε ελαιόλαδο και χρησιμοποιούνται εξωτερικά σαν τοπικό αντι-φλεγμονώδες και αναλγητικό. Οι ρίζες χρησιμοποιούνται για τον καθαρισμό των δοντιών.

Λέγεται ότι είναι μια από τις τελευταίες καλλιέργειες των Ίνκας. Το φυτό έχει φυσική αντοχή στις ασθένειες και τα παράσιτα και είναι πολύ παραγωγικό. Ανθεκτικό στις μεγάλες θερμοκρασίες και παραγωγικό όταν το έδαφος έχει την απαιτούμενη υγρασία, ενώ θα σταματήσει την παραγωγή και να πέσει σε νάρκη όταν το έδαφος γίνει πολύ ξηρό, με την επανάληψη της ανθοφορίας και της καρποφορίας, όταν επιστρέψει η υγρασία. Αντέχει αρκετά στο κρύο, αλλά όχι στον παγετό. Η σπορά του ξεκινά μαζί με της ντομάτας, αλλά μεταφυτεύεται σε συντομότερο χρόνο ή σε δροσερές μέρες της άνοιξης.

Πηγή:
https://en.wikipedia.org/wiki/Cyclanthera_pedata
http://store.underwoodgardens.com/Achocha_Caihua-Cyclanthera-pedata
http://www.asklepios-seeds.de/gb/cyclanthera-pedata-seeds.html