|
|
Κενταύρια
(Centaurea cyanus)
|
Κενταύρια
- Centaurea cyanus
Οι κενταύριες είναι φυτά ανθεκτικά στο χειμώνα,
ποώδη, πολυετή και ετήσια, τα οποία
είναι ενδημικά σε πολλές χώρες της
Ευρώπης, της βόρειας Αμερικής και
πολλών άλλων περιοχών. Μερικά από τα
ποώδη είδη σχηματίζουν πολλή όμορφες
μπορντούρες. Οι κενταύριες ανήκουν
στην οικογένεια της μαργαρίτας, Compositae (συμπέταλα).
Υπάρχουν περίπου 500 είδη
κενταύριας σε όλο τον κόσμο με
γνωστότερο το είδος Centaurea
cyanus. Τα είδη της ελληνικής χλωρίδας
είναι 71, μεταξύ των οποίων και η Centaurea
cyanus το φυτό Κύανος των αρχαίων
Ελλήνων. Η C. Cyanus,
είναι φυτό ετήσιο, γνωστό στο εξωτερικό
με το όνομα Cornflower, επίσης γνωστό με
το όνομα Bachelor's-Button, φθάνει σε ύψος από
0,30 μ. μέχρι 0,50 μ. Αυτό το φυτό σχηματίζει
μπλε, ροζ ή άσπρα άνθη που μπορεί να
είναι μονά ή διπλά. Είναι εξαιρετικά
λουλούδια για το βάζο.
Γεγονός είναι ότι το
όνομα του γένους, Κενταύρια, έχει τις
ρίζες του στην ελληνική μυθολογία. Λέγεται
ότι αυτό το είδος λουλουδιού πήρε το
όνομα του από τον σοφό Κένταυρο Χείρωνα,
δάσκαλο του Ασκληπιού, του Αχιλλέα, του
Ιάσονα αλλά και του Απόλλωνα. Στην
τιτανομαχία ο Χείρωνας ήταν με το μέρος
του Ηρακλής στη μάχη του εναντίον των
κενταύρων. Ο Ηρακλής όμως τον πλήγωσε
κατά λάθος στο πόδι με ένα βέλος
ποτισμένο στο δηλητήριο της Λερναίας
Ύδρας. Ο Χείρωνας τότε χρησιμοποίησε το
φυτό της κενταύριας σαν βότανο για
να γιατρέψει την πληγή του.
Σε πείσμα αυτού του μύθου, οι
κενταύριες δεν ήταν
καθιερωμένες ως φαρμακευτικές όπως
άλλα βότανα, ίσως γιατί συγχέονταν με
το Κενταύρι (Erythraea centaurium), που έχει παρόμοιο όνομα αλλά
πολύ διαφορετικό χρώμα στα άνθη. Και τα
δύο θεωρούνταν ωφέλιμα για παθήσεις
των ματιών, εύλογο για τις κενταύριες
εξαιτίας του μπλε τους χρώματος. Στα
μέσα του 16ου αιώνα, διάφοροι
βοτανολόγοι όπως ο John Gerard και ο Nicholas
Culpepper συμπεριέλαβαν την κενταύρια, ή “blew-bottle,”
στα βιβλία τους με τα χρήσιμα βότανα. Ο Culpepper
ισχυρίστηκε ότι τα ξερά φύλλα θα
μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σαν ιάμα κατά του δηλητηρίου του σκορπιού εάν
αναμιγνύονταν σε νερό μαζί με
πεντάνευρο (μούσα) ή σύμφυτο (στεκούλι).
Οι νεότεροι βοτανολόγοι δεν
υπερασπίζονται αυτήν την άποψη, αλλά συστήνουν
ένα αφέψημα από φύλλα ως πολλή χρήσιμη
λοσιόν για τα μάτια.
Το
χαρακτηριστικό όνομα
"cornflower" (λουλούδι των καλαμποκιών)
(γερμανικά korn blume) προέρχεται από το γεγονός
ότι το φυτό αναπτύσσεται άγριο σε
χωράφια με σιτηρά και παρόμοια
γεννήματα της νότιας Ευρώπης. Όταν ο
Ναπολέων εξανάγκασε τη βασίλισσα
Λουΐζα της Πρωσίας να απομακρυνθεί από
το Βερολίνο, αυτή έκρυψε τα παιδιά της σ'
ένα χωράφι σπαρμένο με σιτηρά και για να κάθονται ήσυχα και αθόρυβα
τα έβαλε να πλέκουν
στεφάνια με κενταύριες. Αργότερα, ένα από τα
παιδιά της, ο Γουλιέλμος, έγινε
αυτοκράτορας της Γερμανίας.
Αναπολώντας τη γενναιότητα της μητέρας
του, έκανε την κενταύρια εθνικό σύμβολο.
Στα
γαλλικά η κενταύρια λέγεται bluet (μπλουέ)
και με αυτό το όνομα είναι ακόμα και
τώρα καθιερωμένη στους κύκλους των
ανθοπωλών. Χαρακτηριστικό είναι το
γλαφυρό απόσπασμα από το "Λεξικόν
φυτολογικόν" του μεγάλου Έλληνα
βοτανολόγου Παναγιώτη Γεννάδιου που
εκδόθηκε το 1915....
"Αι
ανθοπώλιδες των παρά τας Αθήνας κήπων,
εθισθείσαι υπό των παρ' ημίν
πιθηκιζόντων, ονομάζουσιν αυτό απο
τινος Μπλουέ. Εις την τάξιν των πολιτών,
ήτις όφειλε να δίδη το καλόν παράδειγμα
εις τον λαόν, απήρεσε το ευπρόφερτον
και επεξηγηματικώτατον του είδους
ελληνικόν όνομα Κύανος και εξέλεξαν
αντ' αυτού το γαλλικόν, το οποίον είναι
απλή μετάφρασις του ελληνικού."
Άσχετα με το όνομα που θα τα
αποκαλέσουμε (cornflowers, bachelor’s buttons, basket
flower, blue-bottle, korn blume, bluet, knapweed), τα μέλη του γένους Κενταύρια
είναι υπέροχες προσθήκες για έναν κήπο.
Τα λουλούδια τους είναι εξαιρετικά για
βάζο, αλλά ακόμα κι αν δεν ήταν, αρκεί το
μοναδικό μπλε χρώμα τους για να τα
κάνει ελκυστικά.
Πηγή:
http://www.botany.com/centaurea.html
http://www.gardenguides.com/flowers/annuals/bachelor.htm
http://www.colostate.edu/Depts/CoopExt/4DMG/Whats/centaur.htm
http://www.valentine.gr/mythology6_gr.php
