Μυρτιά της Χιλής - Αραγιάν (Luma apiculata). Δέντρο, φύλλα, άνθη και καρπός.

Μυρτιά της Χιλής - Αραγιάν - Luma apiculata

Το Luma apiculata (μυρτιά της Χιλής) είναι ένα είδος ανθοφόρων φυτών της οικογένεια της μυρτιάς, ενδημικό των κεντρικών Άνδεων μεταξύ της Χιλής και της Αργεντινής, με γεωγραφικό πλάτος από 33 ° έως 45 ° μοίρες, στη νότια Αμερική. Είναι ένα δυνατό, θαμνώδες και αειθαλές δέντρο, που παράγει αρωματικά άνθη και φτάνει στα 10 με 15 μέτρα, τόσο σε ύψος όσο και σε πλάτος.

Η επιστημονική όμως ονομασία Luma προέρχεται από ονομασία των Μαπούτσε. Στην πάροδο των χρόνων, το είδος αυτό έχει ταξινομηθεί ποικιλοτρόπως από τους βοτανολόγους. Η πρώτη επιστημονική περιγραφή ήταν του Πύραμου (Augustin Pyramus de Candolle) το 1828, με το όνομα Ευγενία απικουλάτα (Eugenia apiculata). Στα κοινά ονόματα του φυτού μπορεί κανείς να προσθέσει το Δέντρο Τέμου (Temu Tree).  Επίσης, στα ισπανικά λέγεται Πάλο Κολοράντο (Palo Colorado). Ενώ, το πιο κοινό όνομά του στη Χιλή είναι Arrayan (Αραγιάν), ισπανικής προέλευσης από όνομα σχετικό με την ευρωπαϊκή μυρτιά). Ένα άλλο όνομα είναι το Collimamul (που σημαίνει πορτοκαλί ξύλο). 

Η μυρτιά της Χιλής αναπτύσσεται αργά, σχηματίζοντας ένα μικρό δέντρο, με διάμετρο 10 έως 15 μέτρα περίπου, που σπάνια φτάνει στα 20 μέτρα. Ο κορμός του εμφανίζεται παραμορφωμένος και στριφογυριστός, έχει λείο και ομαλό φλοιό με χρώμα από γκρι μέχρι έντονο πορτοκαλί-καφέ, που ξεφλουδίζει καθώς το δέντρο μεγαλώνει. Είναι αειθαλές, έχει μικρά, αρωματικά, οβάλ φύλλα με 2,0 έως 2,5 εκατ. μήκος και 1,5 εκατ. πλάτος. Τα φύλλα του, που σχηματίζονται επάνω σε ακανόνιστα κλαδάκια, είναι αντικριστά σε ζεύγη, με πολύ κοντό μίσχο, έχουν μήκος από 1 μέχρι 5 εκατοστά και μυτερή σκληρή απόληξη (εξ ου και το όνομα apiculata). Όταν συνθλίβονται διασκορπούν ένα γλυκό και πικάντικο άρωμα. Τον Ιούνιο και τον Ιούλιο εμφανίζονται ομάδες λουλουδιών, που μερικές επιμένουν μέχρι το φθινόπωρο. Τα άνθη έχουν πλάτος περίπου 2 εκατοστά, αποτελούνται από 4 κοίλα λευκά πέταλα γύρω από πολλούς στήμονες, το τελευταίο ροζ. Από το φθινόπωρο, τα μούρα εμφανίζονται γυαλιστερά με χρώμα βαθύ σκούρο μωβ-μαύρο, ζουμερά, ώριμα και έτοιμα για φαγητό. Έχουν το μέγεθος βατόμουρου. 

Η μυρτιά της Χιλής φυτρώνει κατά μήκος των υδάτινων ρευμάτων που σχηματίζονται στα εύκρατα, βροχερά δάση του Valdivian στη Χιλή, ενώ στην Αργεντινή αναπτύσσεται από το νότιο Νεούκεν (Neuquen) μέχρι τον ποταμό Chubut. Η κύρια παρουσία του φυτού («μυρτιές» στην τοπική διάλεκτο Μαπούτσε) βρίσκεται σε δύο δασικές περιοχές της Αργεντινής, στη χερσόνησο Quetrihue εντός του Εθνικού Πάρκου Los Arrayanes και στην λίμνη Nahuel Huapi του Isla Victoria εντός του Εθνικού Πάρκου Nahuel Huapi. Μπορεί να βρεθεί επίσης σε μικρότερους αριθμούς κατά μήκος του ποταμού Arrayanes στο Εθνικό Πάρκο Los Alerces National Park. Τα δέντρα σε αυτές τις προστατευόμενες περιοχές είναι έως και 650 ετών. Είναι αξιοσημείωτο το δάσος με "μυρτιές της Χιλής" στο Εθνικό Πάρκο του Los Arrayanes και καλύπτει 20 εκτάρια στη Χερσονήσο του Quetrihue, όπου οι κανελί χρώματος μυρτιές αφήνουν ελάχιστο χώρο για άλλα δέντρα. Λέγεται ότι από αυτό το δάσος ενέπνευσε τον Walt Disney για την σκηνογραφία της ταινίας Bambi. 

Οι άνθρωποι το εκτιμούν ως καλλωπιστικό, για την ελκυστική του παρουσία .Επίσης, καλλιεργείται σε κήπους, ως μπονσάι και ως διακοσμητικό φυτό για το γυαλιστερό αειθαλές φύλλωμά του, που έρχεται σε όμορφη αντίθεση με τους κόκκινους λεπτούς μίσχους. Έχει εγκλιματιστεί σε τμήματα της δυτικής Ιρλανδίας και της Μεγάλης Βρετανίας και έχει φυτευτεί στην Ισπανία. Στο βόρειο ημισφαίριο καλλιεργήθηκε πρώτη φορά το 1843-1844, όταν ο βοτανολόγος William Lobb έστειλε σπόρους στην Αγγλία. Στην Καλιφόρνια καλλιεργούνται από το 1897, ενώ άρχισε να πωλείται στα εκεί φυτώρια από το 1909, ίσως και νωρίτερα.

Οι καρποί τρώγονται, έχουν γλυκιά γεύση και μπορούν να καταναλωθούν ωμοί ή μαγειρεμένοι. Η γεύση και η υφή του καρπού μπορεί να διαφέρει σημαντικά από φυτό σε φυτό. Τα καλύτερα είναι ζουμερά, σαρκώδη, γλυκά και αρωματικά, με νόστιμη γεύση, αλλά επίσης υπάρχουν καρποί ξηροί και σχεδόν άγευστοι. 

Ο καρπός του φυτού χαίρει εκτίμησης σε Χιλή και Αργεντινή και τα άνθη του είναι σημαντικά για την παραγωγή μελιού. Η μυρτιά της Χιλής έχει θεραπευτικές χρήσεις για το λαό των Μαπούτσε. ενώ το σκληρό της ξύλο χρησιμοποιείται για λαβές εργαλείων, κατασκευή επίπλων και παρόμοια αντικείμενα.

Πηγή:
http://en.wikipedia.org/wiki/Luma_apiculata
http://www.arthurleej.com/p-o-m-Dec06.html
http://zoom50.wordpress.com/2011/10/24/arrayanchilean-myrtleluma-apiculata/