Αγιόκλημα (Αιγόκλημα) -  Lonicera spp.

Αγιόκλημα (Αιγόκλημα) -  Lonicera spp.

Η ομάδα των φυτών Lonicera (οικογένεια Caprifoliaceae) αποτελείται από 180 περίπου, αειθαλείς και φυλλοβόλους, αναρριχητικούς ξυλώδεις θάμνους, συνήθως γνωστούς με το όνομα αγιόκλημα (ή αιγόκλημα). Εκτιμούνται για τα όμορφα λουλούδια τους, με το ευωδιαστό άρωμα, και τους διακοσμητικούς καρπούς, τούς οποίους τα πουλιά βρίσκουν απολαυστικούς. Το αναρριχητικό αγιοκλήματα είναι κατάλληλο για να αναπτυχθεί επάνω σε καφασωτά, αψίδες ή πέργκολες, ενώ το θαμνώδες είναι ιδανικό για μπορντούρες, βραχόκηπους και φράκτες. Τα λουλούδια του έχουν σχήμα σάλπιγγας, εμφανίζονται από το τέλος του χειμώνα μέχρι την αρχή της άνοιξης ή από την αρχή της άνοιξης μέχρι το τέλος του καλοκαιριού και το χρώμα τους ξεκινάει από κρεμ και ανοιχτό κίτρινο μέχρι έντονο κόκκινο, μαβή και τριανταφυλλί. Συνοδεύονται από όμορφους καρπούς που το χρώμα τους μπορεί να είναι άσπρο, κίτρινο, πορτοκαλί, κόκκινο, μπλε ή και μαύρο.

Το ιαπωνικό αγιόκλημα (Lonicera japonica) είναι το πιο γνωστό είδος του γένους Lonicera  Αυτό το, εισαγόμενο από την Ιαπωνία φυτό, είναι ένα επιθετικό κλήμα με ικανότητες αναρρίχησης και εδαφοκάλυψης. Οι επεκτατικές του δυνατότητες μπορούν να συντρίψουν και να πνίξουν όχι μόνο μικρά φυτά αλλά και μεγάλα δέντρα. Ωστόσο είναι αγαπητό σε ανθρώπους και πουλιά για τα αρωματικά λουλούδια του.

Το ιαπωνικό αγιόκλημα (Lonicera japonica) είναι ενδημικό φυτό της ανατολικής Ασίας, της Κίνας, της Ιαπωνίας και της Κορέας. Τώρα έχει εγκλιματιστεί σε πολλές περιοχές της Ευρώπης και της Αμερικής. Τα λευκά άνθη του είναι σπουδαία τροφή για τα ελάφια και τα ζαρκάδια και έχει την ιδιότητα να εξαπλώνεται εύκολα.

Προτιμά τη μερική σκιά από τον πλήρη ήλιο και υγρό χώμα. Το χειμώνα κάνουμε βαθύ κλάδεμα για να αποτρέψουμε την ξυλώδη ανάπτυξή του και του προσφέρουμε τη στήριξη μιας πέργκολας. Αυτός ο αναρριχητικός θάμνος διαθέτει πυκνό ριζικό σύστημα, που έχει τη δυνατότητα να επεκτείνεται πλευρικά σε απόσταση 7 με 10 πόδια, και βάθος 3 έως 4 ποδιών. Τα φύλλα του είναι απλά, αντικριστά, έχουν οβάλ, στενόμακρο σχήμα που μοιάζει με φτερό ή ψαροκόκαλο, είναι ημι-αειθαλή, μπορούν να παραμείνουν στο θάμνο για όλη τη διάρκεια του χρόνου και φθάνουν τις 3 ίντσες μήκος. Τα εξαιρετικά αρωματικά, διπλόχειλα άνθη του σχηματίζονται σε ζευγάρια, στις μασχάλες των νεαρών κλαδιών και παράγονται σε όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού. Έχουν μήκος 1 με 2 ίντσες και χρώμα άσπρο με μια ρόδινη απόχρωση όταν είναι νεαρά και κιτρινίζουν καθώς μεγαλώνουν σε ηλικία. Είναι εδώδιμα. Παράγουν ένα σφαιρικό μαύρο καρπό, σα δρύπα, που περιέχουν έναν με τρεις σπόρους.

Αυτά τα φυτά έχουν γίνει ένα σοβαρό ζιζάνιο σε πολλές περιοχές της Βόρειας Αμερικής. Ο γνωστός Αμερικανός βοτανολόγος Steven Foster, αποκάλεσε - και όχι αναίτια - το αγιόκλημα "από τα πιο μισητά είδη εισαγόμενων ζιζανίων". Η πρώτη καταγραφή τα αναφέρει σαν δραπέτες κήπων το 1890 και μέχρι το 1919 θεωρούνταν ένας υπέρμετρα πυκνός και οργιαστικός εισβολέας. Τώρα αναγνωρίζεται σαν ένα από τα πιο σκληρά ζιζάνια, ειδικά το νοτιοανατολικό τμήμα των ΗΠΑ. Στα γραπτά του, ο Foster δίνει μια καλή περιγραφή για το πώς εισήχθη το αγιόκλημα. Το 1806, ο William Kerr, συλλέγοντας διάφορα είδη φυτών στην Κίνα για να τα χρησιμοποιήσει τους κήπους Kew στην Αγγλία, εισήγαγε το φυτό στη Μεγάλη Βρετανία με το σκάφος "ship Hope" του Captain James Pendergrass. Το αγιόκλημα έφθασε στις Ηνωμένες Πολιτείες τον ίδιο χρόνο σα διακοσμητικό φυτό. Δυστυχώς, το 1862, ο George Hall εισήγαγε μια πιο ανθεκτική ποικιλία, τη Lonicera japonica "Halliana," που είναι το υπερζιζάνιο που ξέρουμε εμείς σήμερα.

Το ιαπωνικό αγιόκλημα, Japanese honeysuckle, είναι εδώδιμο και ιαματικό. Έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε ασβέστιο, μαγνήσιο, και κάλιο. Τα φύλλα του μπορούν να ζεματιστούν και να φαγωθούν σα λαχανικό. Τα μπουμπούκια και τα λουλούδια του μπορούν να γίνουν σιρόπι ή να χρησιμοποιηθούν στις πουτίγκες. Ολόκληρο το φυτό έχει χρησιμοποιηθεί σαν εναλλακτική ιατρική για χιλιάδες χρόνια στην Ασία. Είναι αντιβακτηριακό, αντιφλεγμονώδες, αντισπασμωδικό, καθαριστικό, διουρητικό, αντιπυρετικό, και χρησιμοποιείται επίσης για τη μείωση της πίεσης του αίματος. Οι μίσχοι χρησιμοποιούνται εσωτερικά για τη θεραπεία οξείας μορφής ρευματοειδής αρθρίτιδας, παρωτίτιδας και ηπατίτιδας. Οι μίσχοι συλλέγονται το φθινόπωρο και το χειμώνας, και αποξηραίνονται για μετέπειτα ιαματική χρήση.

Εξωτερικά, τα λουλούδια χρησιμοποιούνται για πλύσεις σε φλεγμονές τους δέρματος, μολυσματικές αναφυλαξίες και πληγές. Τα λουλούδια μαζεύονται νωρίς το πρωί, πριν ανοίξουν και ξηραίνονται για να χρησιμοποιηθούν αργότερα σα βότανο. Είναι δύσκολο να φανταστούμε ένα τόσο επικίνδυνο ζιζάνιο, το japonica Lonicera, ότι θα μπορούσε επίσης να είναι ένα χρήσιμο στην ιατρική φυτό. 

Το ιαπωνικό αγιόκλημα είναι τοξικότερο για μερικούς οργανισμούς, όπως τα ψάρια, και οι φυλές κυνηγών τοποθετούσαν παραδοσιακά μεγάλες ποσότητες αυτού του φυτού σε ρεύματα, λίμνες κ.λπ. προκειμένου να ζαλίζουν ή να σκοτώνουν τα ψάρια.

Στα παιδιά αρέσει πολύ να μαζεύουν τα λεπτά άσπρα και κίτρινα λουλούδια, γοητευμένα από το έντονο γλυκό άρωμά τους, και αφού αφαιρέσουν το επάνω μέρος του άνθους, να ρουφούν το γλυκό νέκταρ και να απολαμβάνουν αυτή τη χρυσή σταγόνα. Στην Κίνα, το L. japonica είναι ένα πολύτιμο φαρμακευτικό βότανο, που περιέχει πολυσακχαρίτες και πολυφενολικές ενώσεις που εμποδίζουν την ενεργοποίηση των ανθρώπινων αιμοπεταλίων. Ένα μίγμα από μπουμπούκια του αγιοκλήματος μαζί με τμήματα από άλλα φυτά, γνωστό σαν μίγμα "Aden I", αναφέρεται για τις αντιβιοτικές και αντιμολυσματικές ιδιότητές του. Κάποιοι γιατροί που ειδικεύονται στα βότανα, χρησιμοποιούν άνθη και φύλλα του φυτού για να αντιμετωπίσουν τη φλυκταινώδη νόσο των κοτόπουλων. Και μερικοί παραγωγοί πουλερικών στην Κορέα το χρησιμοποιούν για να αυξήσουν την παραγωγικότητα στα κοτόπουλα ορνιθοτροφείου. Πάντως είτε το αγαπάμε είτε το απεχθάνεστε, αυτό το γλυκο-μυρωδάτο ζιζάνιο πρόκειται να μείνει εδώ.

Πηγή:
http://www.botany.com/lonicera.html
http://www.naturesherbal.com/Honeysuckle.htm
http://ca.msnusers.com/Tintagel/honeysuckle.msnw
http://www.olympusmicro.com/ micd/galleries/reflected/honeysuckle.html