Το Δορυανθές (Doryanthes) είναι βολβώδες γένος, ενδημικό της Αυστραλίας, που αρχικά κατατάχτηκε στις οικογένειες Amaryllidaceae και Agavaceae. Τα πρόσφατα γενετικά δεδομένα απέσυραν το φυτό από την οικογένεια Agavaceae και το τοποθέτησαν στη δική του οικογένεια Doryanthaceae, όπου ανήκει το Δορυανθές ως το μοναδικό γένος και περιλαμβάνει 2 είδη, το
Doryanthes excelsa και το Doryanthes palmeri. Η οικογένεια Doryanthaceae έχει πολλά κοινά με την οικογένεια Liliaceae. Και τα δύο
είδη Δορυανθές διαθέτουν στενόμακρα φύλλα που σχηματίζουν πόα και τα κόκκινα λουλούδια τους σχηματίζονται επάνω σε ένα μακρύ στέλεχος. Τα φυτά έχουν μακρά διάρκεια ζωής.
Τα φυτά μεγαλώνουν σε σχήμα ροζέτα και ανθίζουν έπειτα από 10 χρόνια. Προτιμούν περιβάλλον ζεστό, καλό χώμα και συχνότερο πότισμα κατά την θερινή περίοδο του έτους.
Το γένος Doryanthes περιγράφεται αρχικά το 1802 από τον Πορτογάλο ιερέα, πολιτικό, φιλόσοφο και βοτανολόγο Jose Francisco Correa da Serra (1751–1823), στενό φίλο του Joseph Banks.
Το Doryanthes excelsa, γνωστό και ως Gymea Lily, είναι ένα φιγουράτο είδος που βρέθηκε στα φωτεινά δάση και στις ανοιχτές περιοχές στη Νέα Νότια Ουαλία. Εμφανίζεται παράκτια, σε αμμοπετρώδη μέρη και σε οροπέδια του Σίδνεϊ. Έχει βραχύ ρίζωμα και πυκνούς καταπράσινους βολβούς που εμφανίζονται επάνω στις σαρκώδεις υπόγειες ρίζες του, απ' όπου θα δημιουργηθούν πρόσθετα φυτά, συγκεντρωμένα γύρω από το μητρικό φυτό.
Το φυτό έχει φύλλα σαν ξίφος, μήκους περίπου ενός μέτρου. Ανθίζει άνοιξη και καλοκαίρι. Οι ταξιανθίες του
Doryanthes excelsa είναι εντυπωσιακές, καθώς μπορούν να φτάσουν μέχρι και 8 μέτρα ύψος σε ένα ώριμο φυτό και να διαθέτουν μία με δύο εκατοντάδες από κόκκινα και πολύ σαρκώδη άνθη, που μοιάζουν με κρίνο, έχουν μήκος μέχρι 23 εκατοστά, σχηματίζονται επάνω σε ένα βότρυ σε σχήμα ομπρέλας και ανοίγουν για πάνω από δύο μήνες. Στο κέντρο τους σχηματίζεται από τα
πέταλα ένα γλυκό παχύρρευστο υγρό, σαν ζελέ, με το οποίο προσελκύει τα πουλιά και εξασφαλίζει λίπανση.
Το όνομα "Gymea Lily" προέρχεται από την τοπική διάλεκτο Eora. Dory-anthes σημαίνει δόρυ-άνθος στα ελληνικά και το "excelsa" εξαιρετικός στα λατινικά. Τα προάστια του Σίδνεϊ Gymea και Gymea Bay πήραν το όνομά τους από
αυτό το άνθος.
Τα πουλιά Honey-eaters εκτιμούν ιδιαίτερα το νέκταρ αυτών των μεγάλων, κατακόκκινων λουλουδιών, που αναπτύσσονται πάνω στο 2-3 μέτρων μίσχο.
Οι γηγενείς Αβοριγίνες στην περιοχή του Σίδνευ, συνήθιζαν να τρώνε ψητές ταξιανθίες του δορανθές, τις
συνέλλεγαν πριν μεγαλώσουν πολύ, όταν είχαν μήκος μεταξύ 30 και 60 εκατοστά, όπως τα σπαράγγια. Συνήθιζαν
επίσης να μετατρέπουν κονδυλώδεις ρίζες και βολβούς σε συμπαγή, κολλώδη μάζα που
έψηναν σαν κέικ για να φαγωθεί κρύο.
Το Doryanthes palmeri (the Giant Spear Lily) είναι φυτό του γένους Doryanthes.
Αυτοφυές της ανατολικής Αυστραλίας, που
όμως εξαφανίστηκε γρήγορα από αυτήν την
περιοχή λόγω καταστροφής του φυσικού
περιβάλλοντος. Το Doryanthes palmeri ανήκει στην κατηγορία Vulnerable (ευπαθή) σύμφωνα με τον
κατάλογο απειλούμενων ειδών της New South Wales Threatened Species Act (1995).
Το όνομα Palmeri δόθηκε προς
τιμή του βοτανολόγου A. H. Palmer γραμματέα της
αποικίας του Queensland.
Παλαιότερα, όταν οι δεινόσαυροι περιφέρονταν στην γη, πιθανόν τρέφονταν με φυτά όπως το
Doryanthes palmeri. Με το ύψος του να φτάνει στα 5 μέτρα και με ορθοτενή, συμπαγή ανθικό μίσχο να φτάνει στα 3.5 μέτρα, είναι ο μεγαλύτερος κρίνος που αναπτύσσεται σ' αυτήν την περιοχή.
Με το πέρασμα των χρόνων, το Doryanthes palmeri σχηματίζει μία τεράστια ροζέτα από υπερμεγέθη φύλλα, καθένα από τα οποία μπορεί να φτάσει 3.5 μέτρα σε μήκος και 25 εκατοστά σε πλάτος. Τα φύλλα του είναι σαρκώδη, άτριχα και μοιάζουν με ξίφος. Η ανθική ταξιανθία, που εμφανίζεται από το χειμώνα μέχρι τα μέσα καλοκαιριού
επάνω σε ένα μίσχο που φτάνει τα 5 μέτρα ύψος, γίνεται τόσο βαριά που γέρνει προς τα κάτω και σχηματίζει αψίδα. Τα άνθη είναι μεγάλα με μήκος 13 εκατοστά περίπου και λαμπερό κόκκινο χρώμα, προσελκύοντας όλα τα είδη των πουλιών. Ανήκει στα μακρόβια είδη, αλλά έχει πολύ αργή ανάπτυξη. Μια αποικία τέτοιων φυτών μπορεί να ζήσει για 100 ή περισσότερα χρόνια.
Κάθε ροζέτα ανθίζει μόνο
μια φορά στη διάρκεια της ζωής της, αλλά
αμέσως μετά την ανθοφορία τα φυτά μπορούν
να παράγουν νέες ροζέτες. Ωστόσο κάθε
ροζέτα μπορεί να χρειαστεί ως και 13 χρόνια
μέχρι να ανθίσει.
Το Doryanthes palmeri προέρχεται από τις παράκτιες περιοχές του Queensland και της Νέας Νότιας Ουαλίας στην Αυστραλία, όπου οι θερμοκρασίες είναι ήπιες όλο το χρόνο. Είναι πιθανό να μην ευδοκιμήσει σε περιοχές όπου η θερμοκρασία είναι συνήθως πάνω από 29 ° C, ιδιαίτερα αν οι νύχτες είναι ζεστές. Είναι καλύτερα όταν προστατεύεται από τον παγετό, αλλά λέγεται ότι αντέχει μέχρι -4 ° C. Οι καινούριοι βλαστοί σχηματίζονται από
παραφυάδες που ξεκινούν από τη ρίζα. Του αρέσει ο ήλιος, αλλά θα εκτιμούσε την απογευματινή σκιά, όταν ο ήλιος είναι πολύ καυτός. Μπορεί να αναπτυχθεί σε γλάστρα ή δοχείο, τουλάχιστον για τα πρώτα χρόνια της ζωής του, και να μεταφέρεται σε εσωτερικό χώρο όταν είναι απαραίτητο. Του αρέσει καλά
στραγγιζόμενο έδαφος και μέτριο πότισμα. Να είστε υπομονετικοί με το
Doryanthes palmeri, καθώς χρειάζεται 10 με 13 χρόνια για να φτάσει στην ηλικία της ανθοφορίας του.
Πηγή: