|
|
Ιβίσκος της Ερυθραίας - Σαβδαρίφη
(Hibiscus sabdariffa).
Άνθη και
καρποί.
|
Ιβίσκος της Ερυθραίας - Σαβδαρίφη - Hibiscus sabdariffa
Το φυτό Ιβίσκος της Ερυθραίας - Σαβδαρίφη (Hibiscus
sabdariffa) και επίσης γνωστό ως Roselle ή carcade, είναι ένα είδος ιβίσκου, (οικογένεια
Malvaceae) ενδημικού στη δυτική Αφρική, όπου χρησιμοποιείται για την παραγωγή ινών από τον κορμό του, αλλά και σαν εκχύλισμα.
Πρόκειται για μια ετήσια ή πολυετή πόα ή για έναν ημίθαμνο,
διακλαδισμένο με ξυλώδη βάση. Τα στελέχη έχουν κοκκινωπό χρώμα, μέχρι
2- 3.5 μέτρα ύψος και βαθιά διεισδυτική κεντρική ρίζα.
Τα φύλλα είναι ποικιλοτρόπως χρωματισμένα, από σκούρο πράσινο μέχρι κόκκινο, εναλλασσόμενα, λεία, με μακρύ μίσχο, σε σχήμα παλάμης που χωρίζεται σε 3-7 λοβούς, με πριονωτές παρυφές.
Ανθίζει Αύγουστο-Οκτώβριο. Τα άνθη είναι ερμαφρόδιτα (έχουν και αρσενικά και θηλυκά όργανα) και γονιμοποιούνται από έντομα.
Διασταυρώνεται με το είδος Hibiscus cannabinus .
Τα λουλούδια έχουν 8-10 εκατοστά διάμετρο, χρώμα από λευκό, μέχρι απαλό κίτρινο, με μια σκούρη κόκκινη κηλίδα στη βάση κάθε πέταλου. Στηρίζονται επάνω σε έναν δυνατό σαρκώδη κάλυκα με πλάτος 1-2 εκατοστά, που διευρύνεται στα 3-3,5 εκατοστά και αποκτά φωτεινό κόκκινο χρώμα, καθώς ο καρπός ωριμάζει. Για να ωριμάσει, χρειάζονται περίπου έξι μήνες.
Ο Hibiscus sabdariffa ανταποκρίνονται αξιοσημείωτα στις φωτοπεριόδους, καθώς δεν ανθοφορούν σε μέρες με σύντομη χρονική διάρκεια των 13,5 ωρών, αλλά ανθοφορία στις 11 ώρες. Στις Ηνωμένες Πολιτείες τα φυτά δεν ανθίζουν μέχρι να έρθουν οι μικρές ημέρες προς το τέλος του φθινοπώρου ή στις αρχές του χειμώνα.
Ο γνήσιος Roselle είναι ο Hibiscus sabdariffa L. και υπάρχουν δύο βασικοί τύποι. Ο πιο σημαντικός οικονομικά είναι ο sabdariffa
var. altissima Wester, ένα ορθόκλαδο, με αραιές διακλαδώσεις ετήσιο φυτό, ύψους 4.5-5 μέτρων, που καλλιεργείται για τις φυτικές ίνες του (που μοιάζουν με γιούτα) στην Ινδία, τις Ανατολικές Ινδίες, τη Νιγηρία και σε κάποιο βαθμό στην τροπική Αμερική. Τα στελέχη της ποικιλίας αυτής είναι πράσινα ή κόκκινα και τα φύλλα είναι πράσινα, μερικές φορές με κόκκινες φλέβες. Τα άνθη είναι κίτρινα και οι κάλυκες κόκκινοι ή πράσινοι, μη σαρκώδεις, ακανθώδεις και δεν χρησιμοποιούνται σαν τρόφιμα. Αυτός ο τύπος κατά καιρούς συγχέεται με τον Ηibiscus cannabinus L. (κέναφ
kenaf), μια κάπως παρόμοια, αλλά ευρύτερα αξιοποιήσιμη πηγή ινών.
Σε ορισμένες περιοχές, το φυτό καλλιεργείται κυρίως για την παραγωγή ινών, που προέρχονται από τα
στελέχη του φυτού.
Από το στέλεχος λαμβάνεται μια ανθεκτική ίνα, που ονομάζεται κάνναβη Rosella. Η ίνα αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως υποκατάστατο της γιούτας, στην παραγωγή λινάτσας και έχει διάφορες οικιακές χρήσεις όπως
κατασκευή σάκων, σπάγκων και σχοινιών. Από τα πέταλα λαμβάνεται μία κίτρινη βαφή, που χρησιμοποιείται σε φάρμακα, κλπ. Οι σπόρων αποδίδουν το 20% της
ποσότητας σε έλαιο.
Ο φρέσκος κάλυκας (ο εξωτερικός δακτύλιος των λουλουδιών) τρώγεται ωμός και σε σαλάτες,
μαγειρεύεται και χρησιμοποιείται ως αρωματικό σε
κέικ κλπ. Επίσης χρησιμοποιείται για να παρασκευάσουν ζελέ, σούπες, σάλτσες, τουρσιά, πουτίγκες, κλπ. Ο κάλυκας είναι πλούσιος σε κιτρικό και πηκτίνη και επομένως χρήσιμος για μαρμελάδας, ζελέ κλπ. Χρησιμοποιείται επίσης, για να προσθέσει κόκκινο χρώμα, αλλά και γεύση σε ροφήματα από βότανα. Και επιπλέον, μπορεί να ψηθεί και να χρησιμοποιηθεί ως υποκατάστατο του καφέ. Ένα δροσιστικό και πολύ δημοφιλές ρόφημα γίνεται με βράσιμο του κάλυκα, γλύκανση με ζάχαρη και προσθήκη πιπερόριζας.
Τα τρυφερά, νεαρά φύλλα και οι μίσχοι καταναλώνονται ωμά ή μαγειρεμένα. Χρησιμοποιούνται σε σαλάτες, στη μαγειρική και ως καρύκευμα στο μίγμα
κάρυ, καθώς έχουν μια οξεία γεύση σαν ραβέντι.
Οι σπόροι καβουρδίζονται και αλέθονται σε σκόνη, που χρησιμοποιείται στη συνέχεια σε λιπαρές σούπες και σάλτσες. Οι ψημένοι σπόροι έχουν χρησιμοποιηθεί ως υποκατάστατο του καφέ που λέγεται ότι έχει αφροδισιακές ιδιότητες.
Οι ρίζες είναι βρώσιμες, αλλά πολύ ινώδεις, γλοιώδεις και χωρίς πολύ άρωμα. Οι σπόροι αποδίδουν σε λάδι, το 20% της ποσότητάς τους. (Πιθανώς να είναι βρώσιμοι).
Οι κόκκινοι κάλυκες του φυτού εξάγονται ολοένα και περισσότερο προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη, όπου χρησιμοποιούνται ως χρωστικές ουσίες. Η Γερμανία είναι ο κύριος εισαγωγέας. Μπορεί επίσης να βρεθούν (όπως λουλούδια ή σιρόπι) στις αγορές συγκεκριμένων περιοχών, όπως στη Γαλλία, όπου υπάρχουν κοινότητες μεταναστών από τη Σενεγάλη. Τα πράσινα φύλλα χρησιμοποιούνται σα μια πικάντικη εκδοχή του σπανακιού. Δίνουν γεύση στο σενεγαλέζικο ψάρι και στο πιάτο ρυζιού με όνομα
thieboudienne. Ενώ στη Βιρμανία, τα πράσινα φύλλα τους είναι το κύριο συστατικό στην παρασκευή του κάρυ
"chin baung kyaw curry".
Το φυτό θεωρείται ότι έχει αντιυπερτασικές ιδιότητες. Ο Ιβίσκος, και ειδικά ο
Hibiscus sabdariffa, έχει χρησιμοποιηθεί στη λαϊκή ιατρική ως διουρητικό και ως ήπιο καθαρτικό.
Το περίφημο τσάι ιβίσκου είναι ένα τσάι βοτάνων που παρασκευάζεται ως έγχυμα από
τους βαθυκόκκινους κάλυκες του άνθους του φυτού Hibiscus sabdariffa. Καταναλώνεται τόσο ζεστό όσο και κρύο.
Στην ανατολική Αφρική, ένα έγχυμα του κάλυκα που ονομάζεται
"Sudan tea", πίνεται για την ανακούφιση του βήχα. Χυμός από
Roselle, με αλάτι, πιπέρι, asafoetida και μελάσα, λαμβάνεται ως θεραπεία για τη χολικότητα.
Επίσης, τα φύλλα θερμαίνονται και εφαρμόζονται στα σκασμένα πόδια, και σε καλόγερους και έλκη για να επιταχύνουν την ωρίμανσή τους. Μία λοσιόν, που παρασκευάζεται από τα φύλλα, χρησιμοποιείται σε πληγές και τραύματα. Οι σπόροι λέγεται ότι έχουν διουρητική και τονωτική δράση και το καφέ-κίτρινο έλαιο των σπόρων φέρεται να θεραπεύει τις πληγές στις καμήλες. Στην Ινδία, ένα αφέψημα των σπόρων δίνεται για την
ανακούφιση της δυσουρία, της επίπονης ούρησης και των ήπιων περιπτώσεων δυσπεψίας. Οι Βραζιλιάνοι αποδίδουν μαλακτικές και διαλυτικής ιδιότητες στις πικρές ρίζες του, που χρησιμοποιούν για να καλμάρουν στομαχικές διαταραχές.
Ο ιβίσκος Roselle έχει τεκμηριωμένα υποτασική δράση και διαθέτει ένα από τα υψηλότερα επίπεδα αντιοξειδωτικών από οποιαδήποτε ευρέως διαθέσιμη τροφή. Τα αντιοξειδωτικά έχουν αποδειχθεί σε διάφορες μελέτες ότι ενισχύουν την παραγωγή νιτρικού οξειδίου στο σώμα, μειώνοντας την πίεση του αίματος και τα οξειδωμένα λιπίδια. Τα αντιοξειδωτικά προσφέρουν επίσης, δραστική
μείωση στην εξάπλωση του καρκίνου, σύμφωνα με πολλές μελέτες. Φυτά που περιέχουν μεγάλες ποσότητες αντιοξειδωτικών μελετήθηκαν μεθοδικά, για τις γνωστές αντικαρκινικές τους επιδράσεις και την προώθηση της καλής υγείας, καθώς συντελούν στην οξειδωτική ισορροπία.
Πηγή:
https://en.wikipedia.org/wiki/Roselle_(plant)
http://www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Hibiscus+sabdariffa
https://www.hort.purdue.edu/newcrop/morton/roselle.html
http://www.worldagroforestry.org/treedb/AFTPDFS/Hibiscus_sabdariffa.PDF
