Κεράσι του Σουρινάμ (Eugenia uniflora). Άνθη και καρποί.

Κεράσι του Σουρινάμ - Eugenia uniflora

Το φυτό Eugenia uniflora ανήκει στην οικογένεια Myrtaceae και είναι ενδημικό στην ανατολική ακτή της τροπικής Νότιας Αμερικής, κυρίως στην περιοχή που εκτείνεται από το Σουρινάμ τη Γαλλική Γουιάνα μέχρι τη νότια Βραζιλία, και σε ορισμένες περιοχές της Παραγουάης, της Αργεντινής και της Ουρουγουάης. Άλλες κοινές ονομασίες του είναι Pitanga, κεράσι του Σουρινάμ, κεράσι της Βραζιλίας, κεράσι Cayenne ή Cerisier Carre. Γνωστό ως Pitanga σε όλη τη Βραζιλία και την Ουρουγουάη ή ως nangapiri στις γύρω χώρες, το φυτό είναι σχετικά ανθεκτικό στα παράσιτα, εύκολο στην ανάπτυξη και υψηλής περιεκτικότητας σε αντιοξειδωτικά. Καλλιεργείται επίσης στις Δυτικές Ινδίες, συγκεκριμένα στην Αϊτή, όπου είναι γνωστό ως Cerisier Carre, όπως στη Γαλλική Γουιάνα. Το κεράσι του Σουρινάμ χρησιμοποιείται συχνά σε κήπους ως φράχτης ή ως παραπέτασμα. Εισήχθη στις Βερμούδες για διακοσμητικούς λόγους, αλλά τώρα αναφέρεται ως χωροκατακτητικό ειδος. Αυτό το κεράσι είναι γνωστό στο Σουρινάμ ως Monkimonki Kersie ή ως Montjimontji Kersie.

Το Eugenia uniflora είναι ένας μεγάλος θάμνος ή μικρό δένδρο με κωνική μορφή, φτάνει μέχρι τα 8 μέτρα ύψος και έχει αργή ανάπτυξη. Τα φύλλα είναι αντικριστά, με σχήμα ωοειδές ή λογχοειδές. Το μήκος των φύλλων φτάνει τα 4 εκατοστά. Τα νέα φύλλα έχουν χρώμα μπρονζέ, χάλκινο ή χαλκο-ρόζ, που ώριμα καταλήγουν σε ένα βαθύ γυαλιστερό πράσινο, ενώ κατά τη διάρκεια του χειμώνα γίνονται κόκκινα. Τα φύλλα περιέχουν αρωματικά έλαια όπως σιτρονέλλα, κινεόλη, τερπένιο, σεσκιτερπένιο και άλλα.

Το κεράσι του Σουρινάμ ανθίζει αρκετές φορές το χρόνο και ένα μόνο δέντρο, μέτριου μεγέθους, έχει χιλιάδες λουλούδια. Τα λουλούδια έχουν μακρύ στέλεχος και εμφανίζονται μεμονωμένα ή σε ομάδες των τεσσάρων, στις μασχάλες των φύλλων. Διαθέτουν λεπτά, λευκά πέταλα, 50-60 λευκούς στήμονες και χλωμούς κίτρινους ανθήρες.

Τα λουλούδια εξελίσσονται σε φρούτα με ραβδώσεις και διάμετρο 2 έως 4 εκατοστά. Ο καρπός είναι μούρο με 7-8 νευρώσεις, πράσινο-πορτοκαλί χρώμα στην αρχή, που μετατρέπεται σε φωτεινό κόκκινο ή βαθύ κόκκινο καθώς ωριμάζει και γίνεται σχεδόν μαύρος στην πλήρη ωρίμανσή του. Η σάρκα σε πορτοκαλί-κόκκινο χρώμα, είναι πολύ ζουμερή και με γλυκιά έως όξινη γεύση. Ο καρπός περιέχει κυρίως ένα μεγάλο στρογγυλό σπόρο ή άλλες φορές 2 ή 3 μικρούς σπόρους σε ανοιχτό καφέ χρώμα. Η καρποφορία είναι γενικά ακατάσχετη, με εκατοντάδες ή χιλιάδες φρούτα ανά κύκλο, με το δέντρο να δίνει καρπούς 2-3 φορές το χρόνο. Υπάρχουν κάποιες επώνυμες ποικιλίες με παραγωγή πιο κόκκινων καρπών και κάποιες λιγότερο γνωστές, με παραγωγή πιο μαύρων καρπών στην ωρίμανση

Το κεράσι του Σουρινάμ είναι προσαρμοσμένο σε υποτροπικά και τροπικά κλίματα και ανθεκτικό μέχρι τους -6 βαθμούς Κελσίου, σε πλήρη ανάπτυξη. Του αρέσει ο ήλιος και είναι ανθεκτικό στην ξηρασία, καθώς χρειάζεται μόνο μέτριες βροχοπτώσεις. Ο καρπός αναπτύσσεται και ωριμάζει μέσα σε μόλις 3-4 εβδομάδες από την ανθοφορία. Σε υποτροπικά και τροπικά κλίματα το δέντρο χρειάζεται ελάχιστη φροντίδα και αναπτύσσεται σχεδόν σε όλα τα εδάφη. Η άρδευση είναι απαραίτητη σε περιοχές με ελάχιστη ή εποχιακή βροχόπτωση. Πολλαπλασιάζεται σχεδόν πάντα με σπόρους, με μικρή προσοχή στην επιλογή ανώτερης ποικιλίας. Το χρώμα του καρπού -κόκκινος ή μαύρος- συνήθως εξαρτάται από τους σπόρους.

Τα φρούτα είναι βρώσιμα μούρα, με βοτανικές ιδιότητες. Η γεύση τους κυμαίνεται από γλυκιά μέχρι ξινή, ανάλογα με την ποικιλία και το βαθμό ωρίμανσης (τα σκουρόχρωμα μαυρο -κόκκινα είναι πιο γλυκά, ενώ τα ανοιχτόχρωμα πράσινο - πορτοκαλί είναι πιο εντυπωσιακά στις τάρτες). Τα παιδιά απολαμβάνουν τους ώριμους καρπούς, φρέσκους όπως είναι ή πασπαλισμένους με ζάχαρη. Επίσης οι καρποί γίνονται χυμός και χρησιμοποιούνται σε κέικς, φρουτοσαλάτες, κρέμες και παγωτό. Συχνά, γίνονται μαρμελάδα, ζελέ ή ρέλις. Στη Βραζιλία, γίνεται ζύμωση του χυμού με ξύδι ή κρασί για την παρασκευή ενός αλκοολούχου ποτού. Ο καρπός έχει υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C και είναι πηγή βιταμίνης Α. Οι  σπόροι των φρούτων δεν πρέπει να καταναλώνονται, λόγω της ρητινώδους περιεχομένου τους. Ακόμα και οι σκύλοι όταν τρώνε φρούτα με τους σπόρους τους, παρουσιάζουν συμπτώματα διάρροιας.

Το Ευγενία uniflora έχει αρκετές σημαντικές φαρμακολογικές ιδιότητες. Το αιθέριο έλαιό του είναι αντιυπερτασικό, αντιδιαβητικό, αντικαρκινικό και αναλγητικό. Εμφανίζει αντιική και αντιμυκητιακή δράση και είναι αποτελεσματικό ενάντια μικροοργανισμών όπως οι Trichomonas gallinae (in vitro), Trypanosoma cruzi και Leishmania amazonensis. Επίσης, παρουσιάζει σημαντικές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και χρησιμοποιείται ευρέως ως λαϊκή θεραπεία στη Νότια Αμερική κατά των ασθενειών του στομάχου. Στη Βραζιλία το έγχυμα των φύλλων λαμβάνεται ως αντιπυρετικό, ως τονωτικό και για προβλήματα στο στομάχι. Στο Σουρινάμ, το αφέψημα των φύλλων πίνεται ως κρύο γιατροσόφι και σε συνδυασμό με λεμονόχορτο, ως αντιπυρετικό.

Όταν τα φύλλα και τα κλαδιά του Eugenia uniflora συνθλίβονται ή τσακίζονται αναδύουν ένα πικάντικο ρητινώδες άρωμα τόσο έντονο, που μπορεί να προκαλέσει αναπνευστική δυσφορία σε ευπαθή άτομα. Στη Βραζιλία, τα φύλλα απλώνονται στο πάτωμα και όταν πατιούνται, απελευθερώνουν το πικάντικο έλαιό τους, το οποίο απωθεί τις μύγες. Ο φλοιός περιέχει τανίνη και χρησιμοποιείται για τη θεραπεία ασθενειών του δέρματος. Το Surinam Cherry χρησιμοποιείται επίσης για μπονσάι, στον εξωραϊσμό εξωτερικών χώρων και ως φράχτης.

Πηγή:
https://en.wikipedia.org/wiki/Eugenia_uniflora
http://www.tradewindsfruit.com/content/surinam-cherry.htm
http://ntbg.org/plants/plant_details.php?plantid=5067