Υδνόρα (Hydnora africana)

Υδνόρα - Hydnora africana

Η Hydnora africana είναι ένα φυτό της κατηγορίας των αχλωρόφυλλων (achlorophyllous) ενδημικό της νοτίου Αφρικής και παρασιτεί στις ρίζες των φυτών της οικογένειας Euphorbiaceae. Το φυτό φυτρώνει υπόγεια, εκτός από ένα σαρκώδες λουλούδι που αναπτύσσεται πάνω στην επιφάνεια του εδάφους και αναδύει μια μυρωδιά περιττωμάτων για να προσελκύσει τους φυσικούς του επικονιαστές, σκαθάρια που τρέφονται με περιττώματα ή ψοφίμια. Το λουλούδι λειτουργεί σαν παγίδα για μικρό χρονικό διάστημα, κρατώντας φυλακισμένα τα σκαθάρια που έχουν μπει και τα απελευθερώνει όταν το λουλούδι ανοίξει εντελώς.

Η Hydnora παρατηρείται σε λίγα μόνο μέρη στη νότια και δυτική Namibia και στο βόρειο ακρωτήρι της Νοτίου Αφρικής, ζώντας παρασιτικά στις ρίζες του φυτού Euphorbia. Το παράσιτο αυτό κολλάει τον εαυτό του στις ρίζες της Εφόρμπιας, 5-15 εκατοστά κάτω από το έδαφος αλλά δεν είναι καθόλου βλαβερό για τον "οικοδεσπότη" του. Εντοπίζεται σπάνια μιας και εκθέτει μόνο το αρκετά περίεργο κοκκινόμαυρο λουλούδι του 5 με 8 εκατοστά πάνω από το έδαφος και συχνά ανάμεσα στο φύλλωμα του ξενιστή θάμνου. 

Το παρασιτικό αυτό φυτό ανακαλύφθηκε αρχικά από τους βοτανολόγους κοντά στην Calvinia, συλλέχθηκε και καταγράφηκε το 1774 από τον Carl Peter Thunberg, τον Σουηδό βοτανολόγο γνωστό ως πατέρα της βοτανολογίας της Νοτίου Αφρικής. Ο Thunberg τεκμηρίωσε επίσης ότι το φυτό είναι φαγώσιμο, αν και νόμιζε ότι ήταν μύκητας (μανιτάρι) τρούφα. και γι' αυτό το ονόμασε Hydnus, που είναι η ελληνική λέξη γι' αυτά που μοιάζουν με μύκητες.

Πριν το λουλούδι ανοίξει μοιάζει με μανιτάρι, σε κάποιο βαθμό θυμίζει μακρουλή τρούφα, και για το λόγο αυτό μπορεί εύκολα να μπερδευτεί. Γι' αυτό και το όνομά Hydnora (από το Hydnum, όνομα του γένους της τρούφας).

Το λουλούδι κάνει πάνω από ένα χρόνο να αναπτυχθεί και είναι σκληρό σαν ξύλο. Έχει ύψος 4-7εκ. Έχει έντονο κόκκινο χρώμα και είναι σαρκώδες και κοίλο στο εσωτερικό. Έχει 4 παχιά πέταλα σαν αυτά της τουλίπας που ενώνονται στην κορυφή. Για να προσελκύσει τους επικονιαστές όπως τα σκαθάρια που τρώνε ψοφίμια, αναδύει μια μυρωδιά σάπιου κρέατος. Καθώς το λουλούδι είναι συχνά κρυμμένο μέσα στο φύλλωμα του θάμνο στον οποίο παρασιτεί είναι αρκετά δύσκολο να το βρει κανείς αλλά προδίδεται από τη μυρωδιά του. 

Μετά την επικονίαση, ένας σαρκώδης καρπός αρχίζει να αναπτύσσεται και κάνει πάνω από δύο χρόνια για να αναπτυχθεί πλήρως. Ο καρπός είναι φαγώσιμος για τους ανθρώπους, τα πουλιά και μικρά θηλαστικά. Κάθε καρπός μπορεί να περιέχει πάνω από 20.000 σπόρους. Ανενόχλητα τα τσακάλια και οι μπαμπουίνοι τρώνε τους καρπούς που αναπτύσσονται από τα λουλούδια αυτά, όπως κάνουν και οι άνθρωποι της φυλής Khoi-San από τους οποίους έχει πάρει το παραδοσιακό όνομα: σαλάτα των Βουσμάνων. Οι γηγενείς το ξεθάβουν για να το ψήσουν και να το φάνε, ψημένο έχει γεύση καρύδας. Οι τοπικές ονομασίες Jakkalskos και Bobbejaankos δόθηκαν στο φυτό Hydnora επειδή αποτελεί αγαπημένη τροφή για τα τσακάλια. και τους μπαμπουίνους,

Οι καρποί είναι εξαιρετικά στυπτικοί και έχουν χρησιμοποιηθεί για την επεξεργασία δερμάτων και την συντήρηση αλιευτικών διχτυών. Διάρροια, δυσεντερία, των νεφρών και της ουροδόχου κύστης αντιμετωπίζονται με εγχύματα και αφεψήματα από Hydnora africana. Το έγχυμα του φυτού χρησιμοποιείται επίσης σε πλύσεις του προσώπου για τη θεραπεία της ακμής. 

Πηγή:
http://en.wikipedia.org/wiki/Hydnora_africana
http://www.travelafricamag.com/content/view/703/72/
http://www.slowfoodcapetown.co.za/
news/november04/endangered.htm
http://www.plantzafrica.com/planthij/hydnorafric.htm