Κρύσταλλοι εξοικονόμησης νερού. Εναλλακτικό πότισμα (Από τον Μιχάλη Πολίτη)

Το πότισμα των φυτών μπορεί να είναι ένα πολύ δαπανηρή υπόθεση, ιδιαίτερα σε περιοχές με μεγάλης εξάτμιση, όπου τα φυτά δεν μπορούν να ανταποκριθούν στα ξηρά κλίματα που καλλιεργούνται. Αν και  η στροφή στην καλλιέργεια ανθεκτικών στην ξηρασία φυτών είναι σίγουρα χρήσιμη λύση, δεν είναι ωστόσο πάντα εφικτή στην πράξη, ή σε σύντομο χρονικό διάστημα. Εδώ έρχονται οι πολυμερείς κρύσταλλοι εξοικονόμησης νερού να δώσουν μια επιπλέον λύση στο πρόβλημα. Ακόμη και ανθεκτικά στην ξηρασία φυτά μπορούν να επωφεληθούν από τη χρήση αυτών των κρυστάλλων. 

Οι ειδικοί αυτοί κρύσταλλοι μπορούν να απορροφήσουν από 50 μέχρι και 500 φορές το δικό τους βάρος σε νερό σύμφωνα με τις προδιαγραφές κατασκευής τους, σχηματίζοντας ένα ζελέ και στη συνέχεια να αποδεσμεύσουν αργά το νερό, όπως απαιτεί το φυτό. Αυτή η ιδιότητα μπορεί να μειώσει τη συχνότητα ποτίσματος έως και κατά 50%, να βελτιώσει τον αερισμό του εδάφους και να περιορίσει το ξέπλυμα των θρεπτικών ουσιών και λιπασμάτων. 

Οι κρύσταλλοι έχουν αξιοποιήσιμο όριο ζωής έως και 5 έτη και είναι βιοδιασπώμενοι. Τελικά διασπώνται σε νερό, διοξείδιο του άνθρακα και άζωτο, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν από το φυτό. Κατά τη διάρκεια του πενταετούς κύκλου της ζωής τους, οι κρύσταλλοι μπορούν να στεγνώσουν και να επανενυδατωθούν πολλές φορές. 

Οι κρύσταλλοι κατασκευάζονται σε πολλές διαφορετικές μορφές, από πλευράς μεγέθους, απλοί ή εμπλουτισμένοι με λιπάσματα. Συχνά αναφέρονται και ως "υδατικοί παράγοντες- διαβρέκτες". Ανάλογα με τη σύστασή τους, 2 κουταλάκια του γλυκού από κρυστάλλους μπορούν να απορροφήσουν μέχρι ένα λίτρο νερό. 

Η εξοικονόμηση νερού για πότισμα με τη μέθοδο των κρυστάλλων δεν είναι κάτι καινούριο. Η μέθοδος αυτή πρωτοεμφανίστηκε στις Η.Π.Α. το 1953, σαν εδαφοβελτιωτική για μεγάλες γεωργικές καλλιέργειες αλλά δεν έτυχε μεγάλης αποδοχής λόγω του υψηλού κόστους της. Την τελευταία δεκαετία, η ανάπτυξη της τεχνολογίας και τα υπαρκτά σε παγκόσμιο επίπεδο προβλήματα διαχείρισης νερού έφεραν πάλι τη μέθοδο στο προσκήνιο πολύ βελτιωμένη και σαφώς πιο οικονομική.

Πολυμερείς κρύσταλλοι εξοικονόμησης νερού χρησιμοποιούνται σήμερα σε όλες τις καλλιεργητικές εφαρμογές. Από ερασιτεχνικούς οικιακούς κήπους μέχρι σε μεγάλης κλίμακας γεωργικές καλλιέργειες. Έχουν χρησιμοποιηθεί με επιτυχία κατά την εκτέλεση έργων αποκατάστασης σε ημι-άγονες περιοχή της Αυστραλίας και της Αφρικής. Τα ποσοστά επιβίωσης των ιθαγενών δενδρυλλίων με την προσθήκη του "υδατικού παράγοντα" ήταν αρκετά εντυπωσιακά, δεδομένων των πολύ ξηρών συνθηκών. 

Οι πολυμερείς κρύσταλλοι εξοικονόμησης νερού λειτουργούν καλύτερα όταν τοποθετούνται κάτω από τη ρίζα των νέων φυτών πριν αυτά φυτευτούν και όχι στην επιφάνεια του εδάφους. Για τα ήδη υπάρχοντα φυτά η τοποθέτηση των κρυστάλλων πρέπει να γίνει γύρω από τη ρίζα τους αφού σκαφτεί το χώμα που υπάρχει εκεί. Η έκθεση στο ηλιακό φως, μειώνει την αποτελεσματικότητα των κρυστάλλων. 

Οι πολυμερείς κρύσταλλοι εξοικονόμησης νερού είναι διαφανείς ή λευκοί άοσμοι και σε διάφορα μεγέθη. Τα μικρότερα μεγέθη ταιριάζουν περισσότερο σε αμμώδη εδάφη και οι μεγαλύτεροι κόκκοι χρησιμοποιούνται κυρίως σε αργιλώδη εδάφη. Οι ανθοπώλες επίσης χρησιμοποιούν ζελέ από κρυστάλλους σαν υλικό συντήρησης κομμένων λουλουδιών και φυτών, χάρη στο οποίο αποφεύγουν βρωμιές και πιτσιλιές.

Οι πολυμερείς κρύσταλλοι εξοικονόμησης νερού κατασκευάζονται από την ίδια ουσία που χρησιμοποιείται σε επενδύσεις για πάνες μιας χρήσης, την Πολυακρυλαμίδη. Η Πολυακρυλαμίδη χρησιμοποιείται επίσης σαν συστατικό για φακούς επαφής ή σαν προϊόν αισθητικής σε δερματικά εμφυτεύματα.  Όπως συμβαίνει με τη χρήση όλων των συνθετικών προϊόντων, πάντα υπάρχει η πιθανότητα να εμφανιστούν ορισμένοι κίνδυνοι. Η Πολυακρυλαμίδη δεν είναι τοξική, αλλά η μη πολυμερής Ακρυλαμίδη ενδέχεται να υπάρχει σε ένα τέτοιο τελικό προϊόν αν δεν έχει τηρηθεί ο κατάλληλος ποιοτικός έλεγχος.  Η Ακρυλαμίδη είναι ένα τοξικό συστατικό, μια σωρευτική νευροτοξίνη, και πιθανόν να είναι καρκινογόνος. Οπότε είναι καλύτερο να αγοράζετε προϊόντα κρυστάλλων μόνο από αξιόπιστους και ελεγμένους προμηθευτές. 

Επίσης αν έρχεστε σε επαφή με μεγάλες ποσότητες αυτού του υλικού πολύ συχνά, είναι καλό να φοράτε γάντια για περισσότερη προστασία. Φυσικά θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι ακόμα και η Πολυακρυλαμίδη που δεν είναι τοξική μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην ανθρώπινη υγεία αν καταποθεί (μπορεί να απορροφήσει τα υγρά του στομάχου). Βέβαια αυτό είναι μια ακραία περίπτωση, ωστόσο καλό είναι οι κρύσταλλοι να φυλάσσονται μακριά από μικρά παιδιά.

Μιχάλης Πολίτης