Η οργανική λίπανση και η γρίπη των πτηνών. (Από τον Μιχάλη Πολίτη)

Καθώς η γρίπη των πτηνών φαίνεται ότι έχει πολλές παραμέτρους και διαστάσεις, δημιουργούνται πολλά ερωτήματα για όσους ασχολούνται με τα φυτά, την κηπουρική, και τις αγροτικές καλλιέργειες, αν τελικά τα φυτά επηρεάζονται ή όχι από αυτήν την νόσο και αν είναι σε θέση να την μεταδώσουν στον άνθρωπο.

Μέχρι σήμερα τουλάχιστο, ο ιός H5N1 (γρίπη των πτηνών), φαίνεται ότι μεταδίδεται στον άνθρωπο μόνο από την επαφή του με μολυσμένα πτηνά, και όχι μέσω άλλων μορφών ζωής, ζώων ή φυτών. Βέβαια δεν ξέρουμε πώς ο ιός μπορεί να μεταλλαχθεί, γι' αυτό και όσο γράφονται παρακάτω ισχύουν για την μέχρι τώρα κατάσταση.

Στην τροφική αλυσίδα, πάρα πολύ συχνά οι θρεπτικές ουσίες και όχι μόνο μεταφέρονται από τα ζώα στα φυτά και αντίστροφα. Έτσι είναι συνηθισμένο φαινόμενο η κοπριά των φυτοφάγων ζώων να χρησιμοποιείται σαν λίπασμα, σαν τροφή δηλαδή για φυτά. 

Παραγωγή κοπριάς πουλερικών σε ορνιθοτροφείο

Η ζωική κοπριά αποτελεί ένα παραδοσιακό οργανικό λίπασμα, με πολλά οφέλη που χρησιμοποιείται διεθνώς και στην ερασιτεχνική αλλά και στην οργανωμένη γεωργία. Οι βιομηχανίες λιπασμάτων, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, παράγουν και εμπορεύονται οργανικά λιπάσματα που έχουν σαν βασικό αν όχι μοναδικό συστατικό ζωική κοπριά που προέρχεται κυρίως από μηρυκαστικά (αιγοπρόβατα, βοοειδή) και πτηνά (κότες, γαλοπούλες) κτηνοτροφικών και πτηνοτροφικών μονάδων.

Τα ερωτήματα λοιπόν που προκύπτουν είναι:

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί άφοβα η κοπριά από κοτόπουλα (κουτσουλιές) σαν οργανικό λίπασμα στα φυτά μας; Μπορούν να φαγωθούν άφοβα τα εισαγόμενα λαχανικά που έχουν αναπτυχθεί με κοπριά από κοτόπουλα, και πόσο ασφαλής είναι η κατανάλωσή τους ιδιαίτερα από χώρες που έχουν προσβληθεί από τον ιό της γρίπης των πουλερικών;

Οι απαντήσεις είναι ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί η κοπριά των πουλερικών, εφόσον είμαστε σίγουροι ότι είναι καλά χωνεμένη, και τα εισαγόμενα λαχανικά είναι ασφαλή για κατανάλωση. Γιατί οι κουτσουλιές από κοτόπουλα πρέπει να είναι "χωνεμένες" πριν χρησιμοποιηθούν σα λίπασμα. Σ' αυτήν τη διαδικασία "χωνέματος" παράγονται μεγάλες θερμοκρασίες, οι οποίες θα κατέστρεφαν κάθε είδους ιό γρίπης των πτηνών, που θα προϋπήρχε στην φρέσκια κοπριά.

Επίσης, με βάση την κανονική αγρονομική πρακτική, το οργανικό λίπασμα χρησιμοποιείται μόνο στη διάρκεια προετοιμασίας του εδάφους, πριν σπαρθεί ο σπόρος. Δεν χρησιμοποιείται όταν αναπτύσσονται τα φυτά. Επομένως, οι φυτικές παραγωγές δεν είναι δυνατόν να περιέχουν τον ιό κατά τη συγκομιδή.

Επεξεργασμένη κοπριά πουλερικών σε κόκκους

Επιπλέον, υπάρχουν σε ισχύ προγράμματα ελέγχου και πιστοποίησης της ασφάλειας των τροφίμων, ώστε να βεβαιώνονται τα ασφαλή εισαγόμενα και ντόπια λαχανικά. Οι υπεύθυνοι φορείς διεξάγουν συστηματικές δοκιμές στα εισαγόμενα λαχανικά για μικροβιακούς και χημικούς μολυσματικούς παράγοντες.

Ωστόσο, σα γενική πρακτική ασφάλειας των τροφίμων, θα πρέπει όλα τα φρούτα και τα λαχανικά να είναι προσεκτικά πλυμένα πριν καταναλωθούν. Τα ξεπλένουμε πολύ καλά σε μια λεκάνη με νερό για να αφαιρέσουμε οποιαδήποτε βρομιά ή υπόλειμμα. Μουσκεύουμε τα λαχανικά σε μια λεκάνη με φρέσκο νερό βρύσης για 15 λεπτά και έπειτα τα ξεπλύνουμε και πάλι.

Τέλος θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η κοπριά των πουλερικών θεωρείται ύποπτη σαν φορέας του ιού H5N1 και μέσω μιας άλλης οδού. Είναι γνωστό ότι στις ασιατικές χώρες, εκεί δηλαδή που ο ιός H5N πρωτοεμφανίστηκε και που υπήρχαν και ανθρώπινα θύματα, κοπριά των πουλερικών χρησιμοποιείται σαν τροφή σε ιχθυοτροφεία. Ερευνητές προσπαθούν να δουν αν υπάρχει πιθανότητα ο ιός να μεταδίδεται στα ψάρια, πράγμα που δεν έχει διαπιστωθεί μέχρι τώρα, όπως επίσης και αν τελικά τα άγρια πουλιά μολύνθηκαν από τον ιό επειδή παρεπιδημούσαν σε λίμνες ιχθυοτροφείων, στις οποίες είχε ριχθεί τέτοια τροφή. 

Μιχάλης Πολίτης