Λαθρεμπόριο

Ελέφαντας που τρώει λουλούδια. Και τα δύο αυτά είδη κινδυνεύουν από λαθροκυνηγούς.

Προφανώς όταν ταξιδεύετε στο εξωτερικό, θέλετε συχνά να αγοράσετε κάποιο σουβενίρ για να θυμάστε το ταξίδι σας. Πολλές φορές τα σουβενίρ αυτά είναι προϊόντα ή παράγωγα προϊόντων που είναι απαγορευμένα. Έτσι μπορεί άθελά σας να βρεθείτε κατηγορούμενοι για λαθρεμπόριο!

Από την 1η Ιουνίου 1997, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει ειδικό νόμο που ορίζει σαφώς ποια πρέπει να είναι η συμπεριφορά μας όταν αγοράζουμε "φυσικά" σουβενίρ. Η Γενική Γραμματεία Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας και η WWF Ελλάς μέσω του προγράμματος Traffic Europe μας ενημερώνουν ότι κατά τη διάρκεια των διακοπών μας στο εξωτερικό πρέπει να σκεφθούμε πριν αγοράσουμε τα διάφορα σουβενίρ μας.

Το διεθνές εμπόριο έχει απαγορευτεί για περισσότερα από 800 είδη ζώων και φυτών, ενώ για περισσότερα από 20.000 άλλα είδη, ισχύουν περιορισμοί που θεσμοθετούνται από το νέο ευρωπαϊκό νόμο που θέτει σε εφαρμογή τη Συνθήκη CITES (Συνθήκη για το Διεθνές Εμπόριο Απειλουμένων Ειδών Άγριας Πανίδας και Χλωρίδας).

Λαθροθηρία 

Όταν ακούμε την λέξη λαθροθηρία το μυαλό μας πηγαίνει σε μερικούς ασυνείδητους που ζωσμένοι με μια επαναληπτική καραμπίνα πυροβολούν αδιακρίτως ότι κινείται! Όταν ακούμε την λέξη λαθροθηρία με σκοπό το κέρδος, το μυαλό μας πηγαίνει σε εικόνες με νεκρούς ελέφαντες που τους έχουν ξεριζώσει τους χαυλιόδοντες. 

Όπως πιθανώς γνωρίζετε το διεθνές εμπόριο ελεφαντόδοντου απαγορεύτηκε το 1990. Παρ' όλα  αυτά το ελεφαντόδοντο, κυκλοφορεί ακόμη νόμιμα στις αγορές της Ασίας και της Αφρικής, σε επεξεργασμένη μορφή. Φυσικά η εισαγωγή στη χώρα μας τέτοιων προϊόντων από ελεφαντόδοντο είναι παράνομη.

Λαθροθηρία φυτών

Και όμως υπάρχουν και λαθροκυνηγοί φυτών! Τα σπάνια εξωτικά φυτά αποτελούν δέλεαρ για τους συλλέκτες και τρόπο πλουτισμού για τους λαθροκυνηγούς. Ένας λαθροκυνηγός φυτών έχει σχετικά εύκολη δουλειά. Μια αξίνα, ένα φτυάρι, τσουβάλια και κασόνια, μερικοί κουβάδες με χώμα, και μερικά μπουκάλια νερό είναι ο λιτός αλλά υπεραρκετός εξοπλισμός του. Το κυνήγι φυτών επίσης δεν έχει ρίσκο και κινδύνους. Τα άγρια φυτά δεν πρόκειται να προσπαθήσουν να δραπετεύσουν ούτε να επιτεθούν στον λαθροκυνηγό! Και από χώρο;  Ένα βαν φορτηγάκι μπορεί να φορτώσει μια μικρή περιουσία

Οι λαθροκυνηγοί τα προωθούν κατόπι στη μαύρη αγορά φυτών. Γνωρίζουν καλά τους κανόνες προσφοράς και ζήτησης και ξέρουν πως πάντα υπάρχουν συλλέκτες που θα πληρώσουν όσο όσο για ένα   σπάνιο είδος ορχιδέας ή για ένα σαρκοβόρο της ερήμου.

Το internet συνετέλεσε στην εξάπλωση της μαύρης αγοράς φυτών και μεταξύ διαφορετικών ηπείρων. Το πρόβλημα έλαβε τέτοιες διαστάσεις ώστε μερικά είδη φυτών κυριολεκτικά ξεκληρίστηκαν από τους φυσικούς τους βιότοπους.

Βέβαια η τεχνητή παραγωγή τροπικών φυτών περιορίζει κάπως το πρόβλημα. Τεχνητά πολλαπλασιασμένα δείγματα επιτρέπεται να εισαχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά ισχύουν αυστηροί περιορισμοί για το εμπόριο ορχιδέας, κυκαειδών, κάκτων, και άλλων διακοσμητικών φυτών.

Αν επιστέφετε από υπερατλαντικό ταξίδι, μην υποκύψετε στον πειρασμό να γυρίσετε στην Ελλάδα με προστατευόμενα φυτά χωρίς τα απαραίτητα συνοδευτικά έγγραφα, γιατί ενδέχεται να σας επιβληθούν νομικές κυρώσεις.

Λαθροθηρία ή λαθρανασκαφή;

Ωστόσο η λαθροθηρία φυτών με σκοπό το κέρδος δεν είναι το μοναδικό κίνητρο κλοπής φυτών από το φυσικό τους περιβάλλον. Οι δασοφύλακες και οι υπεύθυνοι ασφάλειας των εθνικών δρυμών διεθνώς έχουν κάθε λόγο να πιστεύουν  ότι πολλά άγρια φυτά ξεπατώνονται κάθε χρόνο από ερασιτέχνες κηπουρούς με σκοπό να κοσμήσουν ιδιωτικούς κήπους. Βλέπετε οι ερασιτέχνες κηπουροί δεν μπορούν να αντισταθούν στην ιδέα να επισκεφτούν κάποιο κοντινό δάσους και να συμπληρώσουν τον κήπο τους με δείγματα από την χλωρίδα του. Κάνουν το λάθος να πιστεύουν ότι όλα τα άγρια φυτά μπορούν να επιβιώσουν μια χαρά στον κήπο τους. Στην πραγματικότητα ένα άγριο φυτό αν μετακινηθεί από το φυσικό του περιβάλλον και μεταφυτευθεί σε νέες συνθήκες δεν θα ζήσει περισσότερο από ένα χρόνο. Τα φυτά αυτά έχουν περάσει χιλιάδες χρόνια φυτρώνοντας στον ίδιο τύπο χώματος, στα ίδια επίπεδα υγρασίας και σε άλλους παράγοντες του οικοσυστήματος που κυριαρχεί στο συγκεκριμένο βιότοπο στον οποίο ζουν. Η μετακίνηση σε έναν τεχνητό ανθρωποφτιαγμένο βιότοπο, ακόμα κι αν αυτός είναι μερικά χιλιόμετρα μόνο μακριά, συνήθως είναι γι' αυτά μια μοιραία αλλαγή.

Λαθροθηρία φυτών όμως γίνεται και σε ιδιωτικούς κήπους. Ο πειρασμός να κλέψεις τα λουλούδια του γείτονα φαίνεται πως είναι πολύ μεγάλος. Στην Αγγλία για παράδειγμα, είναι γνωστό ότι η κηπουρική αποτελεί πρώτιστη ασχολία. Πάνω από 30.000 Άγγλοι ασχολούνται συστηματικά με αυτό το χόμπι. Έτσι κάθε χρόνο καταγράφονται περίπου 1.000.000 περιστατικά κλοπής φυτών από πάρκα, βεράντες, ιδιωτικούς κήπους, ακόμα και από κοιμητήρια. Τα περισσότερα από τα κλεμμένα αυτά φυτά θα συνεχίσουν την ζωή τους σε έναν άλλο κήπο.

Φυσικά ανάλογα στοιχεία δεν υπάρχουν για την χώρα μας, ωστόσο μην αμφιβάλετε ότι αν κάποτε αυτή η δραστηριότητα καταγραφεί και στην Ελλάδα θα γίνουμε κάτοχοι ενός ακόμα αρνητικού ρεκόρ.