Τα φυτά των αρχαίων αγώνων.

Με την έκθεση "Τα φυτά των αρχαίων αγώνων-Από τα πρώτα απολιθώματα στα νικητήρια τρόπαια" συμμετάσχει το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου στην μεγάλη γιορτή της διοργάνωσης των Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας.

Η διάρκεια της έκθεσης ως τον Οκτώβριο του 2004 και οργανώνεται στα πλαίσια των Καλοκαιρινών Εκδηλώσεων 2004 με θέμα "Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου - Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO" που πραγματοποιούνται για πέμπτη συνεχή χρονιά στις εγκαταστάσεις του Μουσείου στο Σίγρι.

Η έκθεση περιλαμβάνει μοναδικά δημιουργήματα της φύσης που προέρχονται από τις συλλογές των Μουσείων του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους της Λέσβου και στοχεύει στην ευαισθητοποίηση του κοινού και ιδιαίτερα των νέων για την ιστορία και τη σημασία αυτών των φυτών που οι ρίζες τους πηγαίνουν πολύ βαθιά στο χρόνο ενώ η παρουσία τους άφησε ανεξίτηλα ίχνη στο χώρο και στον πολιτισμό μας.

Η έκθεση "Τα φυτά των αρχαίων αγώνων-Από τα πρώτα απολιθώματα στα νικητήρια τρόπαια" παρουσιάζει την γεωιστορική διαδρομή των φυτών ελιά, δάφνη και πεύκο, ξεκινώντας από τις πρώτες μαρτυρίες για αυτά που προέρχονται από τα απολιθώματα που βρέθηκαν στον ελληνικό χώρο (Λέσβος, Σαντορίνη, Ρόδος, Εύβοια, Μακεδονία), την ιδιαίτερη σχέση των φυτών με την Ελλάδα και τους Έλληνες - μια σχέση που συνδέει τα φυτά αυτά με το τοπίο, τη θρησκεία, την καθημερινή ζωή, και την καλλιτεχνική δημιουργία. Η έκθεση καταλήγει στις μαρτυρίες από αντίγραφα παραστάσεων αρχαίων αγγείων και ανάγλυφων για την χρήση των φυτών ως νικητήρια τρόπαια των Πανελληνίων αγώνων στην αρχαία Ελλάδα.

Η έκθεση περιλαμβάνει τέσσερις ενότητες:

η προέλευση - έκθεση φυτικών απολιθωμάτων ελιάς, πεύκου και δάφνης από τον ελληνικό χώρο

η σχέση τους με το ελληνικό τοπίο καθώς μέσα από εντυπωσιακές φωτογραφίες παρουσιάζονται γνωστά και άγνωστα ελληνικά τοπία στα οποία κυριαρχούν η ελιά, η δάφνη και το πεύκο

τη σχέση τους με τον άνθρωπο - αρχαία και σύγχρονα καλλιτεχνικά δημιουργήματα με θέμα την ελιά, τη δάφνη και το πεύκο

τα φυτά ως τρόπαια των αρχαίων αγώνων

Οι παραπάνω ενότητες πλαισιώνονται από προβολές του ηχοράματος "Η Ελιά στην Ελλάδα" του Δημήτρη Ταλιάνη καθώς και από προβολές οπτικοακουστικού υλικού.

Τα απολιθώματα της έκθεσης

Στην Ελλάδα έχουν βρεθεί απολιθωμένα πολλά είδη της οικογένειας των δαφνίδων. Στο Απολιθωμένο Δάσος της Λέσβου ηλικίας 20.000.000 ετών, έχουν βρεθεί τα καλύτερα διατηρημένα φυτά δάφνης, απολιθωμένοι κορμοί, κλαδιά και φύλλα. Στην έκθεση παρουσιάζονται εντυπωσιακά κλαδιά και φύλλα από τα ευρήματα των ανασκαφών στη Δυτική Λέσβο. Υπάρχουν επίσης απολιθώματα από το απολιθωμένο δάσος του Έβρου ηλικίας 25.000.000 ετών, όπου έχει βρεθεί μία από τις παλαιότερες εμφανίσεις απολιθωμένων δαφνίδων. Παρουσιάζονται ακόμη διάφορα είδη δαφνίδων που έχουν βρεθεί σε νεογενή ιζήματα της Εύβοιας καθώς και στα ιζήματα της λεκάνης των Βεγόρων στη δυτική Μακεδονία.

Εντυπωσιακά δείγματα απολιθωμένων φύλλων ελιάς από τη Σαντορίνη και τη Νίσυρο παρουσιάζονται επίσης στην έκθεση. Τα πρώτα απολιθωμένα φύλλα ελιάς στον Ελληνικό χώρο εντοπίσθηκαν σε στρώματα ηφαιστειακής τέφρας στη Σαντορίνη. Τα απολιθωμένα φύλλα ελιάς βρέθηκαν εκεί μαζί με απολιθωμένα φύλλα φιστικιάς ηλικίας 60.000 ετών. Νεώτερες έρευνες έφεραν στο φως απολιθωμένα φύλλα ελιάς και σε στρώματα ηφαιστειακής στάχτης από τη Νίσυρο ηλικίας 30.000 ετών. Τα σημαντικά αυτά ευρήματα πιστοποιούν την μακρόχρονη παρουσία της ελιάς στον ελληνικό χώρο.

Τέλος τα απολιθώματα πεύκων με τα χαρακτηριστικά τους χρώματα εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη της έκθεσης. Στο Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου έχει βρεθεί το είδος Pinoxylon paradoxum ηλικίας 20.000.000 ετών το οποίο αποτελεί προγονική μορφή του σύγχρονου πεύκου. Εκτός από τους απολιθωμένους κορμούς στο Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου έχουν βρεθεί μοναδικά ευρήματα βελόνων και κώνων πεύκου σε άριστη κατάσταση διατήρησης. Αποτυπώματα βελόνων πεύκου καθώς και κώνοι πεύκης έχουν εντοπιστεί μέσα σε λιμναία ιζηματογενή πετρώματα στην περιοχή Κύμη Ευβοίας, ηλικίας 20.000.000 ετών καθώς και στους λιγνιτικούς ορίζοντες των λιγνιτωρυχείων Αλιβερίου. Κώνοι πεύκης τεράστιων διαστάσεων έχουν βρεθεί επίσης στην περιοχή Καλλιθέας της Ρόδου.