Η Χλωρίδα της Κύπρου

Η Κύπρος παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους βοτανολόγους και τους μελετητές της Φυσικής Ιστορίας. Σαν νησί φιλοξενεί μεγάλο αριθμό ενδημικών φυτών και ζώων λόγω της γεωγραφικής της θέσης που βρίσκεται μεταξύ της εύκρατης ζώνης και της ζώνης της ερήμου. Το νησί αποτελεί τη γέφυρα και το σταυροδρόμι τριών ηπείρων, ενώ παράλληλα η ποικιλομορφία της τοπογραφίας του δίνει ένα μεγάλο φάσμα κλιματολογικής κατάστασης όπου πάρα πολλά είδη φυτών και ζώων μπορούν να επιβιώσουν.

Το κυριότερο εμπόδιο στην περαιτέρω ανάπτυξη των ειδών ήταν η έλλειψη νερού αν και από μαρτυρίες αναφέρεται ότι στα παλιά χρόνια η Κύπρος φιλοξενούσε διπλάσιο πληθυσμό φυτών και ζώων, πράγμα που επιβεβαιώνεται από την ύπαρξη απολιθωμάτων ενός είδους ελέφαντα και ιπποπόταμου.

Επίσης η κυπριακή χλωρίδα είναι πολύ πλούσια σε θάμνους και εποχιακά άνθη. Από τα ενδημικά φυτά 20 περίπου συμπεριλήφθηκαν στον κατάλογο των «Αυστηρά Προστατευομένων ειδών χλωρίδας της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη διατήρηση της Ευρωπαϊκής Άγριας Ζωής και των Φυσικών Οικοτόπων».

Ο φυτικός κόσμος αποτελεί μια εξαιρετικής σημασίας βιολογική και αισθητική φυσική κληρονομιά για την Κύπρο. Στην Ελληνική Μυθολογία το όνομα Χλωρίς δόθηκε στη θεά της Άνοιξης και των λουλουδιών.

Αναφορές στην Κυπριακή χλωρίδα και ιδιαίτερα σε φυτικά είδη με οικονομική σημασία, χρονολογούνται από την εποχή του Ομήρου. Επίσης αρχαίοι συγγραφείς, όπως ο Θεόφραστος, ο Διοσκουρίδης, ο Πλίνιος και άλλοι, αναφέρουν, στα έργα τους διάφορα είδη της Κυπριακής χλωρίδας. Το ενδημικό Κέδρο της Κύπρου (Cedrus libani ssp. Bravifolia) αναφέρεται ως ένα πολύ σημαντικό δασικό δέντρο από τον Θεόφραστο και τον Πλίνιο. Ο Διοσκουρίδης και ο Πλίνιος αναφέρονται στη συλλογή της ξυσταρκάς (Cistus villosus) από την οποία παράγονταν το λάδανο το οποίο ακόμη και σήμερα χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία και στην ιατρική. Σύμφωνα με τον ποιητή Έριφο η ροδιά (Punica granatum) φυτεύτηκε για πρώτη φορά από την ίδια την Αφροδίτη. Ο Ερατοσθένης αναφέρει ότι κατά την αρχαιότητα ολόκληρη σχεδόν η Κύπρος, ακόμη και η πεδιάδα της Μεσαορίας, ήταν καλυμμένη από δάση, ενώ ο Θεόφραστος μιλά για τη χρησιμοποίηση ξύλου, από τα Κυπριακά πευκοδάση, για κατασκευή πλοίων. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο το γεγονός ότι η Κύπρος ήταν γνωστή ως "Δασόεσσα Νήσος".

Η Κύπρος, με τα 1.800 φυτικά της είδη, 125 από τα οποία είναι ενδημικά, αποτελεί ένα χώρο μεγάλου ενδιαφέροντος για τους φυσιολάτρες και ένα πραγματικό παράδεισο για τους βοτανολόγους. Η Κυπριακή βλάστηση διακρίνεται σε τρεις βασικές φυτοκοινωνίες: το δάσος των Κωνοφόρων, τη διάπλαση μακί και τη φρυγανώδη βλάστηση. Υπάρχουν φυσικά και άλλες, μάλλον τοπικές, αλλά εξίσου σημαντικές, φυτοκοινωνίες όπως π.χ. οι διάφοροι υγροβιότοποι, οι Αλυκές, παραλιακές αμμόθινες, ορεινά ποτάμια οικοσυστήματα κ.λπ.

Στο σημείο αυτό είναι πολύ σημαντικό να αναφερθεί το γεγονός ότι στην Κύπρο βρίσκουμε σήμερα ένα αριθμό φυτών τα οποία έχουν εξαφανισθεί από την Ευρώπη με την κάθοδο των παγετώνων κατά την τελευταία παγετώδη περίοδο. Και τούτο γιατί η χώρα δεν επηρεάστηκε από τους παγετώνες της περιόδου εκείνης. Τέτοια φυτά είναι η χαρουπιά (Ceratonia siligua), η μυρτιά (Myrtus communis), η πικροδάφνη (Nerium oleander) και η μοναδική μποσέα η κυπριακή (Bosea cypria).

Κάτι πολύ σημαντικό είναι το γεγονός ότι 8% του συνολικού αριθμού των φυτικών ειδών του τόπου, 125 συνολικά είδη και υποείδη, είναι ενδημικά, δεν τα βρίσκουμε δηλαδή πουθενά αλλού στον κόσμο παρά μόνο στην Κύπρο. Από αυτά 53 βρίσκονται στην οροσειρά του Τροόδους, 17 στην οροσειρά του Πενταδακτύλου και τα υπόλοιπα 54 σε διάφορα άλλα μέρη του νησιού.

Ο ορεινός όγκος του Τροόδους με τις βαθιές καταπράσινες κοιλάδες και τις κορυφογραμμές που τον ρυτιδώνουν, τις πυκνά δασωμένες πλαγιές και τα ειδυλλιακά ποταμάκια με τα κελαριστά νερά, φλέβες ζωής που τον διασχίζουν, φιλοξενεί μια εκπληκτική ποικιλία ορεινών βιοτόπων. Το δυτικό μέρος της οροσειράς του Τροόδους καλύπτεται από το Δάσος Πάφου που απλώνεται σε μια έκταση 57.000 εκτ. με τη μοναδική και εξαιρετικά όμορφη Κοιλάδα των Κέδρων.

Στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού βρίσκεται η χερσόνησος του Ακάμα, το πιο απόμακρο και απομονωμένο κομμάτι γης της χώρας. 

Ο Ακάμας αποτελεί μια μοναδική για τον τόπο παρθένα περιοχή με ποικιλόμορφα χαρακτηριστικά όπως η πλούσια χλωρίδα και πανίδα, ενδιαφέρουσα γεωλογία, ιστορικό, αρχαιολογικό και πολιτιστικό πλούτο, όμορφες και θεαματικές ακρογιαλιές, μεγάλη ποικιλία βιοτόπων και ένα δυναμικό τοπίο με μεγάλη εναλλαγή γεωγραφικών μορφωμάτων.

Ο Ακάμας φημίζεται για την πλούσια βλάστηση που έχει. Αυτό οφείλεται στο ότι η Κύπρος βρίσκεται στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων και ταυτόχρονα στο σταυροδρόμι των τριών μεγαλύτερων ζωνών χλωρίδας, την Ευρώπη, την Ασία, και την Αφρική.

Έχει περίπου 530 είδη φυτών. Τα 33 από αυτά είναι ενδημικά, δηλαδή υπάρχουν μόνο στην Κύπρο. Στο μεγαλύτερο μέρος από τα δάση του Ακάμα συναντούμε τα λεγόμενα Δάση της Τραχείας Πεύκης. Επίσης, μπορούμε να βρούμε κι άλλα είδη δέντρων όπως είναι οι αγριελιές. Στις παραλιακές περιοχές του Ακάμα η βλάστηση είναι πολύ πιο λίγη από ότι στα δάση του. Εκεί μπορούμε να βρούμε πολλά είδη θάμνων και λίγα πεύκα. Μερικά είδη φυτών και θάμνων είναι: τρεμυθιά, αγριοχαρουπιά, ορχιδέες, ηλιάνθεμο, λαλέδες, τουλίπες, μαργαρίτες.

Η πολύ μεγάλη ποικιλία τοπίων, κάνει την Κύπρο μια χώρα εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς με πολλά μοναδικά χαρακτηριστικά. Ένα νησί όπου οι μυθικοί θεοί και θεές της Αρχαίας Ελλάδας παραδίδονταν στον αθλητισμό, τις απολαύσεις και την τραγωδία, όπου η Αφροδίτη, θεά της ομορφιάς και του έρωτα, αναδύθηκε από τα αφρισμένα κύματα της θάλασσας σε μια ειδυλλιακή ακρογιαλιά. Ένα νησί που το περιέγραψαν με χάρη αρχαίοι και σύγχρονοι ταξιδιώτες και συγγραφείς, που το ζωγράφισαν με τα πιο ζωηρά χρώματα ζωγράφοι, που το επαίνεσαν με πάθος ποιητές και που το αγάπησαν με θέρμη οι άνθρωποι από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Πηγές:

http://www.welcometocyprus.com/life_style/flowers/
http://www.cosmosnet.net/azias/cyprus/akamas/
http://www.cylink.com.cy/users/f/flora/#Introduction
http://www.kypros.org/Cyprus/environment.html
http://www.photopoint.com/gallery/users/U319920.html
http://sat.uoa.gr/medact/envir.html
http://galileo.ccs.ucy.ac.cy/~se99aa3/xlorida.htm
http://www.pio.gov.cy/greek/cyprus/georgia/xlorida.htm