Συγκαλλιέργεια (Από τον Μιχάλη Πολίτη)

Με τον όρο συγκαλλιέργεια εννοούμε την ταυτόχρονη καλλιέργεια δύο ή περισσότερων διαφορετικών φυτών στον ίδιο χώρο. Είναι συνήθως φυτά με διαφορετικό ριζικό σύστημα και με διαφορετικές απαιτήσεις σε θρεπτικά στοιχεία. Για το λόγω αυτό χρειάζεται μεγάλη προσοχή στην εκλογή των φυτών που θα καλλιεργηθούν μαζί, ώστε το ένα να μη βλάπτει το άλλο και να μπορούν να εκμεταλλευτούν με τον καλύτερο τρόπο το χώρο που έχουν στη διάθεση τους.

Η συγκαλλιέργεια είναι µία αρχαία τεχνική. Εφαρμοζόταν και στη χώρα µας εκτεταμένα μέχρι και τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 στα κτηνοτροφικά φυτά, κυρίως στο καλαμπόκι, µε κλασικό παράδειγμα τη συγκαλλιέργεια "καλαμπόκι  – φασόλι", επειδή το καλαμπόκι χρησίμευε ως φυτό στήριξης για το φασόλι, ενώ εκείνο του παρείχε ατμοσφαιρικό άζωτο που δεσμεύεται στη ρίζα του, αλλά και επειδή τόσο η διάρκεια του βιολογικού κύκλου όσο και η εποχή ανάπτυξης των δύο ειδών σχεδόν ταυτίζονται.

Είναι αξιοσημείωτο ότι, βάση πειραμάτων, έχει αποδειχτεί πως τα φυτά σε συγκαλλιέργεια ευδοκιμούν και αποδίδουν καλύτερα από τα άλλα σε μονοκαλλιέργεια. Αυτό συμβαίνει αφενός επειδή αποτελούν ένα είδος "φυτοκοινωνίας" που προσαρμόζονται στο περιβάλλον όπου φυτρώνουν και βρίσκονται σε συνεχή ανταγωνισμό μεταξύ τους, και αφετέρου επειδή εξαρτάται το ένα είδος από το άλλο και αλληλοπροστατεύονται. Σημαντικός παράγοντας όμως είναι και η καλύτερη ανάπτυξη – δράση των ωφέλιμων μικροοργανισμών στο έδαφος, όπως προκύπτει από πολλές μελέτες.

Κατιφές. Αποτελεσματικό νηματοδοκτόνο. Αν φυτευτεί σε μεγάλη κλίμακα σε λαχανόκηπους εξουδετερώνει τους νηματώδεις για διάρκεια αρκετών χρόνων. Μπορεί επίσης να απωθήσει τον αλευρώδη (άσπρη μύγα) αν φυτευτεί γύρω από ντοματιές.

Η συγκαλλιέργεια σαν μέθοδος συνήθως βρίσκει εφαρμογή σε λαχανόκηπους ή σε αγρούς κηπευτικών, κυρίως γιατί παρέχει τη δυνατότητα μεγάλης παραγωγής από μια σχετικά μικρή έκταση. Όμως η αλληλοπροστασία που προσφέρουν διάφορα είδη μη λαχανοκομικών φυτών σε λαχανοκομικά φυτά (καλλιεργούμενα και μη όπως π.χ. σκόρδο, βασιλικός, κατιφές κ.α.) έχει σαν αποτέλεσμα να κρατάνε σε απόσταση τα διάφορα βλαβερά έντομα (π.χ. νηματώδεις) και μυκητολογικές ασθένειες (π.χ. ωίδιο). Αυτοί ακριβώς οι συνδυασμοί απέδειξαν ότι η συγκαλλιέργεια μπορεί να εφαρμοστεί και στην διαμόρφωση τοπίου ή και σε κήπους καλλωπιστικών φυτών.

Πολλά φυτά έχουν φυσικά συστατικά στις ρίζες, τα άνθη, τα φύλλα τους κ.λ.π. που μπορούν εναλλακτικά να απωθούν ή να προσελκύουν έντομα ανάλογα με τις ανάγκες σας. Σε μερικές περιπτώσεις μπορούν να βοηθήσουν στην ενίσχυση της βλάστησης και στο άρωμα άλλων ποικιλιών. Η εμπειρία μας έχει δείξει ότι η συγκαλλιέργεια φυτών σε ένα κήπο είναι ένα σημαντικός παράγοντας που βοηθά στον ολοκληρωμένο έλεγχο των παρασιτικών εντόμων. Ουσιαστικά η συγκαλλιέργεια μας βοηθά να φέρουμε μια ισορροπία στο οικοσύστημα του κήπου μας αφήνοντας την φύση να κάνει τη δουλειά της.

Τροπαίουλο (νεροκάρδαμο -καπουτσίνος). Τα πορτοκαλοκόκκινα άνθη του προσελκύουν ωφέλιμες πασχαλίτσες και είναι απωθητικό για αφίδες, αλευρώδη, σκαθάρια. Φυτεύεται γύρω από ντοματιές, αγγουράκια, ραδίκια αλλά και κάτω από οπωροφόρα δέντρα.

Χρησιμοποιώντας την συγκαλλιέργεια πολλοί κηπουροί βρήκαν ότι η μέθοδος αυτή απωθεί τα βλαβερά παράσιτα χωρίς να επηρεάζει τα ωφέλημα έντομα. Μπορείτε να πειραματιστείτε και μόνοι σας και να βρείτε τι ταιριάζει στο δικό σας κήπο. Περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας θα έχετε αν χρησιμοποιήσετε συγκεκριμένα είδη φυτών σαν μπορντούρες, φράχτες ή φυτεύοντάς τα ανάμεσα στα λουλούδια ή τα λαχανικά σας, εκεί που έχετε ιδιαίτερες ανάγκες. Αν θέλετε να προσελκύσετε έντομα χρησιμοποιείστε φυτά που είναι αυτοφυή ή πολύ συνηθισμένα στην περιοχή σας, έτσι τα έντομα που θέλετε να προσελκύσετε θα ξέρουν ήδη τι θα ψάξουν. Φυτά με ανοιχτό κάλυκα στα άνθη τους είναι πιο ελκυστικά για τα ωφέλιμα έντομα.

Ένας ακόμα αξιοσημείωτος συνδυασμός είναι η συγκαλλιέργεια βοτάνων με λαχανικά. Η ιδέα ότι βότανα φυτεμένα ανάμεσα στα φυτά κάνουν καλό συνταίριασμα δεν είναι καινούρια. Μερικά από τα παλαιότερα ντοκουμέντα σχετικά με την κηπουρική αναφέρουν αυτές τις σχέσεις. Όταν επιλέγετε τα βότανα που θα συντροφέψουν τα φυτά σας, δεν πρέπει να εξετάσετε μόνο τη δράση τους ενάντια στα παράσιτα. Σκεφτείτε ότι τα φυτά σας τρέφονται από το χώμα και αποβάλλουν ουσίες σ' αυτό και τι αποτέλεσμα θα έχει η κοντινή φύτευση των βοτάνων στη γεύση των λαχανικών σας. Προσπαθήστε να αποφύγετε την κοντινή φύτευση δύο φυτών που έχουν και τα δύο βαθύ ριζικό σύστημα ή έχουν και τα δύο ρηχό ριζικό σύστημα.

Η συγκαλλιέργεια μπορεί μπορεί να συνδυάσει την ομορφιά με ένα ευχάριστο και υγιεινό περιβάλλον. Δοκιμάστε την.