Φυτά που ταιριάζουν σε κάθε ελληνικό σπίτι. (από την Μαίρη Υφαντή)

Σεφλέρα

Περιγραφή-Προέλευση

Η σεφλέρα είναι ένα τροπικό φυτό που κατάγεται από τη Μαλαισία και γνωστές είναι κυρίως δύο ποικιλίες της, η Ακτινοφύλλα και η Αρμπορικόλα (Ομπρελόδεντρο). Σ' αυτό το αφιέρωμα θα ασχοληθούμε κυρίως με την Αρμπορικόλα και με την ονομασία Σεφλέρα θα εννοούμε αυτή την συγκεκριμένη ποικιλία. Η σεφλέρα είναι φυτό πολύ διαδεδομένο στην Ελλάδα κυρίως σαν φυτό που «πρασινίζει» τις γωνίες του σπιτιού και του γραφείου μας αλλά και τα μπαλκόνια μας.  Τα οβάλ φύλλα της είναι πράσινα, σαρκώδη και έχει δενδροειδή ανάπτυξη, φτάνοντας σε εντυπωσιακά μεγέθη μετά από μερικά χρόνια.  Ενας μίσχος που ξεκινάει από το κεντρικό κλαδί διακλαδώνεται κυκλικά σε 4-5 φύλλα, σαν τα δάχτυλα του χεριού μας.  Υπάρχει και η «χρυσόφυλλη» σεφλέρα, τα φύλλα της οποίας είναι πιο σκούρα πράσινα με κίτρινες κηλίδες.

Συνθήκες-Συντήρηση

Η σεφλέρα χρειάζεται αρκετό φως για να αναπτυχθεί αλλά όχι άμεσο φως.  Τις ζεστές περιόδους του χρόνου προσέξτε να μην τη βλέπει απευθείας ηλιακό φως μέσα από τζάμια (που ανεβάζουν ακόμα περισσότερο τη θερμοκρασία του ήλιου) ή στο μπαλκόνι σας γιατί θα καούν τα φύλλα της.  

Είναι πολύ ανθεκτική στις υψηλές θερμοκρασίες και γι' αυτό να την ποτίζετε μόνο όταν το επιφανειακό χώμα έχει στεγνώσει έτσι ώστε να μην σαπίσουν οι ρίζες της.  Για τον ίδιο λόγο, φροντίζετε να μην μένει νερό στο πιατάκι της γλάστρας.  Αυτό θα σας βοηθήσει να αποφύγετε και τα εκνευριστικά μυγάκια που θα ζουν στο υγρό πιατάκι και θα πετούν ανενόχλητα μέσα στο σαλόνι σας.  

Αν και αντέχει στην ξηρασία, έχει ανάγκη από την υγρασία του περιβάλλοντος γι' αυτό φροντίστε ο χώρος στον οποίο βρίσκεται να έχει την απαραίτητη υγρασία.  Αν το φυτό σας βρίσκεται στο μπαλκόνι, ψεκάζετε τα φύλλα του όσο πιο συχνά μπορείτε, το καλοκαίρι όμως φροντίστε να μην βλέπει τα βρεγμένα φύλλα ο ήλιος γιατί θα τα κάψει.

Αν το φυτό βρίσκεται σε εσωτερικό χώρο, το ψέκασμα δεν είναι αρκετό και είναι επιπλέον και πρόβλημα για το σπίτι σας.  Ειδικά το χειμώνα, με τα καλοριφέρ, φροντίστε να αυξήσετε την υγρασία τοποθετώντας μεταλλικά δοχεία με νερό πάνω στα καλοριφέρ έτσι ώστε καθώς το νερό εξατμίζεται, τα φύλλα να απορροφούν την υγρασία.  Η καλύτερη λύση είναι να τοποθετήσετε τα φυτά σας σε ομάδες, πάνω σε δίσκο με υγρά βότσαλα ή χοντρό χαλίκι.  Το νερό όπως θα εξατμίζεται θα απορροφάται από τα φύλλα, προσέξτε όμως οι γλάστρες σας να πατούν πάνω στο χαλίκι κι όχι μέσα στο νερό για να μην σαπίσουν οι ρίζες.  Η υγρασία στην ατμόσφαιρα είναι ευεργετική και για τα φυτά αλλά και για τους ανθρώπους.  

Μέσα στο σπίτι, καθαρίζετε όσο πιο συχνά μπορείτε τα φύλλα της σεφλέρας με ένα μαλακό πανί βρεγμένο με χλιαρό νερό για να αφαιρείτε τη σκόνη και να διευκολύνετε την αναπνοή των φύλλων.  Αν έχετε χρόνο, κάντε στο φυτό σας ένα δώρο:  Βάλτε το στη μπανιέρα και κάντε του ένα απαλό αλλά διαρκές ντους με χλιαρό νερό κι αφήστε το στο μπάνιο σας μέσα στους ατμούς μέχρι να στεγνώσει πριν το τοποθετήσετε στην αρχική του θέση.  

Η σεφλέρα τα καταφέρνει πολύ καλά στην ίδια γλάστρα για πολύ καιρό, αν φροντίζετε το χώμα της να είναι πλούσιο, λιπαίνοντας το και προσθέτοντας καινούργιο χώμα στην επιφάνεια.  Αλλάζετε γλάστρα μόνο όταν οι ρίζες του φυτού βγουν στην επιφάνεια και φροντίστε η καινούργια γλάστρα σας να είναι μόλις 1-2 νούμερα μεγαλύτερη από την προηγούμενη για να μην αναπτυχθεί το ριζικό σύστημα σε βάρος του φυλλώματος.  

Αφαιρείτε τα φύλλα που κιτρινίζουν έτσι ώστε το φυτό σας να μην σπαταλάει  πολύτιμη ενέργεια και γυρίζετε τη γλάστρα κάθε φορά που ποτίζετε για να μην «γείρει» το φυτό σας προς την πλευρά απ΄όπου έρχεται το φως.   

Αν θέλετε να γίνει το φυτό σας πιο φουντωτό, μπορείτε να κόβετε τις κορυφές των κεντρικών κλαδιών ώστε να αναπτυχθεί περισσότερο το φύλλωμα των χαμηλότερων κλαδιών. Επίσης αφαιρείτε τις παραφυάδες που βγαίνουν από το χώμα, δίπλα στον κορμό, για να αναπτυχθεί καλύτερα το κεντρικό φυτό.  Την άνοιξη, σε κάθε κεντρικό κλαδί θα δείτε μάτια απ΄όπου θα ξεπεταχτούν νέα κλαδάκια.  Καλό θα ήταν να δένετε τα κλαδιά της όταν ακόμα είναι μικρά για να πάρουν το σχήμα που εσείς θέλετε καθώς μεγαλώνουν.  

Λίπανση

Λιπαίνετε με λίπασμα ειδικό για πράσινα φυτά, πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες της συσκευασίας και 2-3 φορές το χρόνο προσθέστε λίγο σίδηρο για να αποφύγετε το κιτρίνισμα των φύλλων και να διατηρήσετε το πράσινο χρώμα τους.   

Ασθένειες

Οι σεφλέρες είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στα κοκκοειδή και στη μελίγκρα.  Τα κοκκοειδή θα τα αναγνωρίσετε αν δείτε στο κάτω μέρος των φύλλων ή στον κορμό και στα κλαδιά μικρά πλακέ εξογκώματα σε χρώμα σκούρο καφέ, πράσινο, άσπρο ή ακόμα και γκρι. Τα εξογκώματα αυτά μοιάζουν τόσο φυσικά που μπορεί να νομίσετε ότι είναι μέρος του ίδιου του φυτού και όχι ασθένεια. Δύο είναι οι τρόποι να βεβαιωθείτε: προσπαθήστε να απομακρύνετε το εξόγκωμα με το νύχι σας ή με την ανάποδη ενός μαχαιριού, αν φύγει τότε μπορείτε να είστε σίγουροι ότι δεν είναι μέρος του φυτού αλλά ασθένεια.  

Επίσης, και για τις δύο ασθένειες, ελέγξτε τα φύλλα για μία κολλώδη ουσία που συνήθως εκκρίνουν τα έντομα. Οι ασθένειες αυτές μπορούν να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά αν εντοπισθούν στην αρχή αλλά πάρτε μέτρα αμέσως γιατί εξαπλώνονται με απίστευτη ταχύτητα όχι μόνο στο ίδιο το φυτό αλλά και στα γειτονικά φυτά.  Αν δεν αντιμετωπισθούν, είναι ικανά να καταστρέψουν το φυτό που έχουν προσβάλλει. 

Για να αντιμετωπίσετε τα κοκκοειδή, ακολουθείστε τα παρακάτω βήματα:

1.      Απομονώστε το άρρωστο φυτό και ελέγξτε τα γειτονικά φυτά για σημάδια της ασθένειας. Αν έχετε μπέντζαμιν ή ποϊνσέτιες που προσβάλλονται εύκολα από κοκκοειδή φροντίστε να τα ελέγξετε επίσης.

2.      Ελέγξτε το φυτό και κόψτε τα πολύ προσβεβλημένα φύλλα. Κρατάτε μία πλαστική σακούλα και κλείνετε μέσα τα άρρωστα φύλλα που κόψατε, μην τα πετάτε σε ανοιχτούς κάδους μέσα στο σπίτι σας γιατί η ασθένεια μπορεί να μεταφερθεί και στα υπόλοιπα φυτά του σπιτιού.  

3.      Καλύψτε τη γλάστρα (το χώμα) με μία πλαστική σακούλα, βάλτε το φυτό στη μπανιέρα σας και κάντε του ένα γερό ντους, με χλιαρό νερό. Αφήστε το νερό να τρέξει αρκετή ώρα για να καθαρίσουν καλά τα φύλλα και να απομακρυνθούν όσο το δυνατόν περισσότερα εξογκώματα έντομα και αφού κλείσετε το νερό, αφήστε το φυτό σας λίγη ακόμη ώρα μέσα στο μπάνιο για να τραβήξει την υγρασία του χώρου.

4.      Αφήστε το φυτό να στεγνώσει καλά και ετοιμάστε το «πρακτικό» φάρμακο για να το ραντίσετε. Στον ψεκαστήρα που χρησιμοποιείτε για να καθαρίζετε τα φύλλα του, βάλτε χλιαρό νερό με οινόπνευμα (3 μέρη νερό προς 1 μέρος οινόπνευμα) και προσθέστε 2-3 σταγόνες υγρού απορρυπαντικού πιάτων. Ανακατέψτε καλά και ψεκάστε καλά το φυτό, προσπαθώντας να καλύψετε τις καινούργιες κορυφές και το κάτω μέρος των φύλλων. Επαναλάβατε το ψέκασμα μετά από 7-10 ημέρες. Αν το πρόβλημα επιμείνει, ψεκάστε και πάλι μετά από 10 περίπου ημέρες. Πάντα βέβαια μπορείτε να απευθυνθείτε στο φυτώριο της περιοχής σας και να προμηθευτείτε κάποιο ειδικό φάρμακο. Τα κοκκοειδή είναι επίμονα και επανακάμπτουν γι' αυτό να ελέγχετε τακτικά τις σεφλέρες σας για συμπτώματα.  

Η μελίγκρα είναι μικροσκοπικά μαύρα και πράσινα μυγάκια που συγκεντρώνονται στα φρέσκα βλαστάρια (κυρίως στις κορυφές) των φυτών και τρέφονται από τους χυμούς τους.  Για την αντιμετώπιση της μελίγκρας, απομονώστε κατ' αρχήν το φυτό για να μην μεταδοθεί η ασθένεια, και ψεκάστε τα φυτά με το μείγμα που περιγράφεται παραπάνω ή με κοινό σπιτικό εντομοκτόνο.  Αν επιλέξετε τη λύση του εντομοκτόνου, κάντε το μόνο σε φυτά στο μπαλκόνι κι όχι μέσα στο σπίτι σας και να είστε προετοιμασμένοι να δείτε τα καινούργια φυλλαράκια στα σημεία που ψεκάσατε, να μαραίνονται και να πέφτουν.  

Οι σεφλέρες ζουν πολλά χρόνια και μεγαλώνουν με γρήγορους ρυθμούς, αν λοιπόν τις περιποιηθείτε θα σας κρατούν συντροφιά για πολύ καιρό.  

Μαίρη Υφαντή
mefanti@otenet.gr