Φυτά που ταιριάζουν σε κάθε ελληνικό σπίτι. (από τον Άγγελο Γροντά)

Φίκος Lyrata (Ficus Lyrata)

Όταν είδα για πρώτη φορά στη ζωή μου Lyrata είχα την εντύπωση ότι έβλεπα μια έκρηξη από φύλλα παγωμένα σε ένα στοπ καρέ στο χρόνο. Την δεύτερη φορά ήταν ένα Lyrata με ύψος 7 μέτρα με λίγα φύλλα στην κορυφή του. Την τρίτη φορά πήρα δυο ρίζες στο σπίτι μου και τις έχω 5 χρόνια. 
Τα μεγάλα σαρκώδη φύλλα του με σχήμα βιολιού το κάνουν να μοιάζει με κάτι εξωπραγματικό. (δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην το είδε στο σπίτι μου και να μη ρώτησε τι είναι). Με καταγωγή από Κίνα και Τροπική Αφρική στο φυσικό του περιβάλλον το lyrata γίνεται ένα πανέμορφο και πανύψηλο δέντρο με πολλές διακλαδώσεις και εναέριες ρίζες. 

Αποφεύγεται η φύτευσή του σε δημόσιους χώρους και πεζοδρόμια γιατί έχει την τάση -επειδή αναπτύσσει δυνατές και πάνω από το χώμα ρίζες- να ξηλώνει και να σπάει τις πεζοδρομιακές πλάκες. Επίσης τα μεγάλα και βαριά φύλλα του όταν πέφτουν μπορεί να γίνουν αρκετά ενοχλητικά για τους περαστικούς. (άλλο να σου πέσει ένα ωραίο ελαφρύ πλατανόφυλλο στο κεφάλι και άλλο ένα 80εκ φύλλο από lyrata. Δεν το γλιτώνεις το έμφραγμα). 

Στην Ελλάδα το έχω συναντήσει σε εισόδους πολυκατοικιών και σε καταστήματα δυστυχώς σε άθλια κατάσταση. Φύλλα γεμάτα σκόνη, καχεκτικά, με μακριά αδύνατα κλαδιά που δηλώνουν την απόλυτη έλλειψη φροντίδας και σωστής τοποθέτησης.

Ένα φυτό σχετικά εύκολο στην φροντίδα του με αντοχή στα παράσιτα και τις αρρώστιες και με εντυπωσιακό φύλλωμα. Η τοποθέτηση του κοντά σε παράθυρο στην περίπτωση που το έχετε μονίμως σε εσωτερικό χώρο και με αρκετό φως θα σας ανταμείψει με μεγάλα σκουροπράσινα φύλλα. Εδώ χρειάζεται προσοχή γιατί το γυαλί στο απευθείας ηλιακό φvς λειτουργεί ως μεγενθυτικός φακός και μπορεί πολύ εύκολα να δημιουργήσει εγκαύματα. 

Χρειάζεται χώμα ελαφρύ πλούσιο σε οργανικά στοιχεία και με καλή αποστράγγιση. Δηλαδή τύρφη-περλίτη η ελαφρόπετρα, με βάση στο κάτω μέρος της γλάστρας χαλικάκια είναι το ιδανικό. (αν και έχω διαπιστώσει ότι και ένα μέρος από χώμα ειδικό για γαρδένιες στο μίγμα το lyrata έχει πιο «δεμένη» ανάπτυξη. Δεν χρειάζεται πολύ νερό για την ανάπτυξή του. Το καλοκαίρι 1 φορά κάθε 2 μέρες του είναι αρκετό ενώ τον χειμώνα ακόμη λιγότερο. Προσοχή με το νερό γιατί εύκολα μπορεί να σαπίσουν οι ρίζες ειδικά τον χειμώνα.

Λίπανση
Ένα ισορροπημένο υγρό λίπασμα το καλοκαίρι του είναι αρκετό. Μια φορά την εβδομάδα αραιωμένο σε νερό την επομένη του ποτίσματος η μετά από μερικές ώρες. Προσοχή! Ποτέ λίπασμα σε στεγνό χώμα. Οι διψασμένες για νερό ρίζες θα τραβήξουν το λίπασμα και θα καούν. Και επειδή τα φύλλα του lyrata είναι μεγάλα και σαρκώδη όταν θα καταλάβετε τη ζημιά θα είναι ήδη πολύ αργά. (Eχω δει κοπέλα στο γραφείο να κρατάει στο ένα χέρι το υγρό λίπασμα και στο άλλο χέρι ένα μπουκάλι νερό από το ψυγείο. Ρωτώντας τι που πάει μου απάντησε ότι πάει να ρίξει λίπασμα στα φυτά και μάλλον θα έκανε το εξής αποτρόπαιο: πρώτα θα έριχνε λίπασμα στο στεγνό χώμα και από πάνω παγωμένο νερό! Εντρομος φυσικά την σταμάτησα από το έγκλημα.)

Φροντίδα
Σκουπίστε με μια μαλακιά χνουδωτή πετσέτα τα φύλλα τρίβοντας τα απαλά. Έτσι τα φύλλα θα γυαλίσουν, οι χυμοί στα φύλλα κυκλοφορούν καλύτερα και τα έντομα που πιθανόν να υπήρχαν χάνουν το σπίτι τους. Σκουπίστε και την κάτω μεριά των φύλλων κρατώντας το κόντρα με το χέρι για να μην σπάσουν τα νεύρα. Αν σας ενοχλούν οι ρίζες που βγαίνουν πάνω από το χώμα δεν μπορείτε να κάνετε και πολλά πράγματα. Το καλοκαίρι η μεταφορά του σε ένα μέρος με καλό φωτισμό και απογευματινό ήλιο είναι ιδανική. 

Λιπαίνετε κανονικά και μην το παρακάνετε γιατί όταν το Lyrata μεγαλώνει… ΜΕΓΑΛΩΝΕΙ στ’ αλήθεια.

Βρέξιμο με το λάστιχο σε ριπές είναι ότι καλύτερο αλλά και ο ψεκασμός με βρόχινο νερό αν είναι δυνατόν είναι αρκετός. (αυτό ισχύει για όλα τα φυτά της ζούγκλας, αλλά ειδικά στους φίκους βλέπετε άμεσα αποτελέσματα στο φύλλωμα.) Κλαδέψτε τις κορυφές με κοφτερό κλαδευτήρι (ΠΟΤΕ με μαχαίρι ειδικά πριονωτό) και χαράξτε με ένα κοπίδι κάτω από τα μάτια που θέλετε να διακλαδιστεί. Έτσι το lyrata αποκτάει μια πιο συμπαγή μορφή και το πιο σημαντικό: χωράει στο σπίτι. 

Ο χυμός του είναι γαλακτώδης και τοξικός. Μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς στα χέρια γι αυτό πλύσιμο με νερό και σαπούνι μετά από την φροντίδα του είναι απαραίτητο. Ο ευλύγιστος κορμός του και τα μεγάλα φύλλα του το κάνουν ιδανικό παιχνίδι για γάτες που προσπαθούν να το ρίξουν κάτω.

Το Χειμώνα
Το lyrata δεν αντέχει στο κρύο. Στις χαμηλές θερμοκρασίες καταστρέφεται πλήρως το ριζικό του σύστημα και καίγονται τα μάτια του. Σκέπασμα με χοντρό πλαστικό για προστασία η μεταφορά μέσα. Το lyrata όπως και όλοι οι Φίκοι απεχθάνονται την αλλαγή τοποθεσίας και χρειάζονται χρόνο για να συνηθίσουν στις καινούριες συνθήκες. Αυτό το κάνουν ρίχνοντας το παλιό τους φύλλωμα και αντικαθιστώντας το με νέο. Μεταφέρετε το Lyrata σε ένα παράθυρο με αρκετό φως γύρω στα τέλη Οκτωβρίου ελαττώστε το πότισμα και την λίπανση. Θα χάσει μερικά φύλλα με αργό ρυθμό και την Άνοιξη μπορεί να μεταφερθεί πάλι έξω. 

ΠΡΟΣΟΧΗ. Όταν αλλάζει φύλλα υπάρχει περίπτωση μερικά να καφετιάσουν και να στάξουν. Αφαιρέστε τα πριν αρχίσουν και στάζουν. Ο καφέ χυμός αφήνει λεκέ και δεν βγαίνει με τίποτα. Η ξηρασία που δημιουργείται από τα καλοριφέρ και την τηλεόραση είναι ο μεγάλος εχθρός όλων των τροπικών φυτών. Ειδικά αν βάλεις Φίκο κοντά σε τηλεόραση τα acarea έχουν σχηματιστεί την επόμενη μέρα (Όχι. Δεν είναι σκόνη). Το lyrata με συχνή φροντίδα όπως σκούπισμα των φύλλων, ψεκασμός με χλιαρό νερό, μεταφορά στο μπάνιο με υδρατμούς δεν θα σας δημιουργήσει προβλήματα τον χειμώνα. Κρατήστε το καθαρό και γυαλιστερό και τα σχόλια των φίλων θα σας ανταμείψουν. (Τι ωραίο που είναι. Και πως γυαλίζουν τα φύλλα του! Τι τους βάζεις;)

Συνδυασμοί
Στο εμπόριο κυκλοφορούν κοντά Lyrata με πυκνό φύλλωμα. Με τρεις τέτοιες ρίζες σε μια γλάστρα και με συχνό κλάδεμα μπορείτε να γεμίσετε ένα τοίχο σε πλάτος 3-4 μέτρων και να πετύχετε το απόλυτο jungle look. Για γωνίες προτιμήστε ένα κλαδί εάν βρείτε σε ύψος 1-1.5 μ και αφήστε το να ψηλώσει. Εάν είστε από τους τυχερούς με ευήλιο μπάνιο βάλτε ένα Lyrata μαζί με φτέρες. Με τον κατάλληλο φωτισμό οι σκιές και οι όγκοι των φυτών δημιουργούν μέσα στους ατμούς μια εθνικ ατμόσφαιρα.

That’s All
Ένα υπέροχο φυτό εύκολο στη φροντίδα με γυαλιστερά μεγάλα φύλλα. Εάν θέλετε να το κάνετε δώρο διαλέξτε ένα ψηλό κλαδί για επιβλητικότητα. Οι κινέζικες καταβολές του σίγουρα θα μαγέψουν τον αποδέκτη.

Σημείωση: To Lyrata στις φωτογραφίες το έχω 5 περίπου χρόνια. Εχει ύψος 3.70μ και πλάτος 2.20μ. Όταν το πήρα ήταν 2 κλαράκια των 80εκ. Κινδύνεψα δυο φορές να το χάσω από υπερβολικό πότισμα ευτυχώς όμως το αντιλήφθηκα έγκαιρα και με τις φροντίδες μου επανήλθε. Για αυτό προσοχή με το πότισμα και μια γενική συμβουλή: Αναπτύξτε γερές ρίζες και το φύλλωμα θα έρθει.

Αγγελος Γροντάς
Θεσσαλονίκη
e-mail: editor@blackwhitemag.net