Φυτά που ταιριάζουν σε κάθε ελληνικό σπίτι. (από την Μαίρη Υφαντή)

Φούλι

Περιγραφή - Προέλευση

Με το που διαβάσετε το όνομα φούλι είμαι σίγουρη ότι σκεφτήκατε το υπέροχο άρωμά του. Βαρύ και γλυκό παραπέμπει το μυαλό μας σε μαγικές καλοκαιρινές νύχτες γεμάτες μυστήριο. 

Ξέρετε όμως ότι το φούλι στην ουσία είναι μία ποικιλία γιασεμιού; Συχνά αποκαλείται Αραβικό γιασεμί (γιασεμί του Σαμπάχ) προκειμένου να το διαχωρίσουμε από το κλασσικό γιασεμί που τόσο πολύ αγαπάμε στην Ελλάδα.

Ομως, παρόλο που αποκαλείται Αραβικό γιασεμί, το φυσικό του περιβάλλον είναι η Ινδία και καλλιεργείται με ζήλο και στις νότιες περιοχές της Κίνας. Μάλιστα το φούλι είναι αυτό που δίνει το άρωμα στο τσάι-γιασεμί. 

Είναι ένας όμορφος θάμνος, με εντυπωσιακό φύλλωμα (σκούρα πράσινα γυαλιστερά φύλλα) και τα υπόλευκα λουλούδια του εμφανίζονται σε ομάδες στις άκρες των κλαδιών. Το άρωμά τους είναι μαγευτικό και μάλιστα τα κομμένα λουλούδια εξακολουθούν να μυρίζουν για πολλές ημέρες αν τα αφήσετε να ξεραθούν (εκτός βάζου) σε κάποιο σημείο του χώρου σας. Επίσης, εκχυλίσματα από τα λουλούδια του φυτού χρησιμοποιούνται κατά κόρον σε σκευάσματα αρωματοθεραπείας και εναλλακτικής ιατρικής. Τα λουλούδια του αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα όλων των εορταστικών τελετών που γίνονται στην Ινδία και κυρίως στους γάμους, ενώ συχνά θα το δείτε και στις περίφημες Χαβανέζικες γιρλάντες.

Φροντίδα

Οπως και τα υπόλοιπα είδη γιασεμιού, το φούλι δεν είναι δύσκολο να καλλιεργηθεί σε κήπους ή γλάστρες. Στον κήπο, το ύψος του θάμνου μπορεί να φτάσει τα 2-3 μέτρα ενώ σε γλάστρα η ανάπτυξή του είναι πολύ μικρότερη και σπανίως ξεπερνά το 1 μέτρο σε ύψος. Παρόλο που τα κλαδιά του είναι σκληρά και αρκετά ανθεκτικά, το φούλι θα χρειαστεί στήριξη. Προτιμήστε να δέσετε χαλαρά τα κλαδιά στα στηρίγματα, κυρίως με μαλακά υλικά όπως ύφασμα ή σπάγκο αντί για σύρμα.

Το φούλι έχει την τάση να μεγαλώνει άνισα. Προκειμένου να εξασφαλίσετε ένα πιο συμπαγές σχήμα, θα πρέπει να κλαδεύετε βαθιά το φούλι σας στις αρχές της άνοιξης ή στα τέλη του χειμώνα έτσι ώστε η νέα ανάπτυξη να οδηγήσει σε ένα όμορφο φυτό. Επίσης, αν το φούλι δεν κλαδευτεί αρκετά βαθιά, η ανάπτυξή του θα είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Αν καλλιεργείτε το φούλι σας σε μορφή χαμηλού θάμνου, προσπαθήστε να αραιώσετε τα κλαδιά εσωτερικά ώστε το φυτό να αερίζεται ικανοποιητικά και να προστατεύεται από ασθένειες.

Οσον αφορά το πότισμα, κι εδώ ισχύει ο χρυσός κανόνας που λέει καλύτερα λιγότερο παρά περισσότερο. Το φούλι έχει ευαίσθητο ριζικό σύστημα και σαπίζει εύκολα. Ποτίστε λοιπόν μόνο όταν το χώμα σας φαίνεται στεγνό και πάντα να αδειάζετε το νερό που περισσεύει στο πιατάκι της γλάστρας. Οταν το φούλι είναι σε φάση ανάπαυσης το χειμώνα, ελαττώστε το πότισμα στο ελάχιστο, συνήθως η βροχή ή η ατμοσφαιρική υγρασία είναι αρκετή για να συντηρήσει το φυτό.

Το φούλι χρειάζεται άφθονο φως, όμως θα πρέπει να το προστατέψετε από τον πολύ καυτό μεσημεριανό ήλιο τους ζεστούς μήνες του χρόνου. Μάλιστα, όσο περισσότερο το φως που δέχεται τόσο πιο μεγάλα θα είναι τα λουλούδια του και τόσο πιο πλούσια η ανθοφορία του γενικότερα. Γενικά η ανθοφορία του διαρκεί από τον Ιούνιο έως και τον Σεπτέμβριο.

Το έδαφος θα πρέπει να είναι πλούσιο σε οργανικά στοιχεία και τύρφη και απαραίτητα να έχει καλή αποστράγγιση. Αν το καλλιεργήσετε σε γλάστρα, προσθέστε λίγη άμμο και περλίτη στο εδαφικό μείγμα.

Λιπαίνετε το φούλι μία φορά το μήνα, με λίπασμα γενικής χρήσεως, και ιδανικά με αραίωση στο μισό της δόσης που αναφέρεται στη συσκευασία. Μην το παρακάνετε με το λίπασμα γιατί μπορεί να καταστρέψετε το φυτό.

Το φούλι δεν είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό στο κρύο. Σε περιπτώσεις παγωνιάς συνήθως καταστρέφεται το υπέργειο τμήμα του φυτού κι όχι το ριζικό σύστημα, αν όμως περιμένετε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, φροντίστε να προστατέψετε το φυτό σας. Οσον αφορά το ριζικό σύστημα, φροντίστε να ρίξετε ένα παχύ στρώμα από μονωτικά υλικά (πριονίδια, φύλλα, άχυρα) γύρω από τις ρίζες του φυτού και σε μία ακτίνα περίπου 10 εκατοστών γύρω του. Αυτό θα προστατέψει τις ρίζες του φυτού από την παγωνιά.

Καλό θα ήταν να αλλάζετε γλάστρα στο φυτό σας κάθε 1-2 χρόνια, πάντα την άνοιξη, ώστε οι ρίζες του φυτού να μην δημιουργούν πολύ σφιχτή «μπάλα». Αν όταν μεταφυτεύετε δείτε ότι οι ρίζες του φυτού έχουν καλύψει όλη την επιφάνεια της μπάλας, κόψτε 2-3 μικρά κομμάτια από την μπάλα με ένα κοφτερό μαχαίρι (σε διαφορετικά σημεία της μπάλας) ώστε να δώσετε χώρο για να αναπτυχθούν νέες ρίζες. Η νέα γλάστρα θα πρέπει να είναι 1-2 νούμερα μεγαλύτερη από την προηγούμενη.

Πολλαπλασιασμός

Το φούλι πολλαπλασιάζεται εύκολα από κομμένα κλαδιά, θέλει όμως αρκετή υπομονή μέχρι το νέο φυτό σας να φτάσει σε ικανοποιητικό μέγεθος και να ανθίσει.

Φυτέψτε το κομμένο κλαδί σε μικρή γλάστρα που θα περιέχει το ίδιο εδαφικό μείγμα με τη γλάστρα του μητρικού φυτού (με ή χωρίς ορμόνη ριζοβολίας). Το ριζικό σύστημα θα πρέπει να αναπτυχθεί σε 4 περίπου εβδομάδες. Μεταφυτεύστε το σε μεγαλύτερη γλάστρα μόνο όταν δείτε τις ρίζες να βγαίνουν στην επιφάνεια.

Προβλήματα / Ασθένειες

Αν και το φούλι δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο στην καλλιέργειά του, έχει κάποιες ιδιαίτερες απαιτήσεις. Ευτυχώς, αν δεν είναι ευτυχισμένο, θα σας το δείξει άμεσα.

Αν τα φύλλα του κιτρινίζουν ελέγξτε μήπως το παραποτίζετε ή μήπως το παρακάνετε με το λίπασμα. Ελαττώστε πότισμα και λίπανση και το φυτό σας θα επανέλθει σύντομα.

Αν το χρώμα των φύλλων ξεθωριάζει είναι πολύ πιθανό να χρειάζεται περισσότερο/συχνότερο πότισμα. Το ίδιο ισχύει και αν δείτε τις άκρες των φύλλων να ξεραίνονται.

Αν δείτε τα μπουμπούκια να πέφτουν πριν ανοίξουν ή αν ανοίγουν πρόωρα, μειώστε το πότισμα. Αν ο καιρός είναι πολύ ζεστός, τα λουλούδια θα πάρουν μία καφετιά απόχρωση που κάθε άλλο παρά όμορφη είναι και θα ξεραθούν πολύ σύντομα. Δεν πρόκειται όμως για αρρώστια οπότε μην ανησυχήσετε.

Αν το φούλι σας δεν ανθίσει καθόλου όλο το καλοκαίρι, μάλλον του λείπει φως και πιθανότατα χρειάζεται και λίπανση.

Οσον αφορά ασθένειες / έντομα, το φούλι μπορεί να προσβληθεί από αφίδες ή τετράνυχο, όχι όμως πολύ συχνά. Ο τετράνυχος αποτελεί και μία από τις βασικές αιτίες που το φούλι ρίχνει τα μπουμπούκια του. Καθώς εξαπλώνεται γρήγορα και κάνει μεγάλη ζημιά, φροντίστε να προμηθευτείτε τα ειδικά φυτοφάρμακα και να ψεκάσετε το φυτό σας όσο το δυνατόν πιο άμεσα. Δυστυχώς ο τετράνυχος δεν αντιμετωπίζεται με βιολογικά μέσα.

Φούλι θα βρείτε σε όλα τα οργανωμένα φυτώρια και μάλιστα σε πολύ προσιτές τιμές.

Δεν θα θέλατε λοιπόν να κοιμάστε τις καλοκαιρινές νύχτες με το γλυκό άρωμα των λουλουδιών του να τρυπώνει μέσα από τις μπαλκονόπορτες; Η να ξυπνάτε το πρωί και να σας λέει καλημέρα με την ευωδιά του; Δοκιμάστε το, καλή επιτυχία!

Μαίρη Υφαντή
mefanti@otenet.gr