Φυτά που ταιριάζουν σε κάθε ελληνικό σπίτι. (από την Μαίρη Υφαντή)

Καλαγχόη

Περιγραφή - Προέλευση

Η καλαγχόη είναι ένας από τους ωραιότερους και πιο γνωστούς εκπροσώπους της οικογένειας των παχύφυτων. 

Αν και καλλιεργείται με ευκολία σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης, προέρχεται από τη Μαδαγασκάρη ενώ κάποιες έρπουσες ποικιλίες της βρέθηκαν στα τροπικά δάση της Βραζιλίας και της Νοτιοανατολικής Ασίας.

Αρχικά το φυτό μεταφέρθηκε από τη Μαδαγασκάρη στο Παρίσι το 1927 ενώ το 1928 ένας Γερμανός έμπορος κατάφερε να την μετατρέψει σε φυτό εσωτερικού χώρου και άρχισε να την πουλάει λίγα χρόνια αργότερα, περίπου το 1932. Το όνομά του ήταν Μπλόσφελντ και δόθηκε στην πιο κοινή ποικιλία καλαγχόης (Kalanchoe blossfeldiana) ενώ το όνομα καλαγχόη προέρχεται από την παράφραση μίας κινέζικης λέξης που είναι άγνωστο πώς και πότε δόθηκε στο φυτό.

Η καλαγχόη του Γερμανού Μπλόσφελντ αποτέλεσε τον πρόγονο των σημερινών φυτών. Οι Γερμανοί και Ελβετοί παραγωγοί ήταν οι πρώτοι που ασχολήθηκαν με το φυτό ενώ στη συνέχεια ακολούθησαν οι Αμερικανοί. Η μεγάλη εξέλιξη όμως έγινε στη δεκαετία του 80 όταν οι Δανοί και οι Ολλανδοί παραγωγοί κατάφεραν να δημιουργήσουν το σημερινό συμπαγές φυτό, που έχει πλούσιο φύλλωμα, γερούς μίσχους και πλούσια ανθοφορία. Από τότε μέχρι σήμερα, τα όμορφα κόκκινα λουλουδάκια της καλαγχόης που εμφανίζονται στην κορυφή των μίσχων σε ταξιανθίες, εξελίχθηκαν σε μία μεγάλη ποικιλία χρωμάτων: κίτρινα, πορτοκαλί, ροζ, μοβ, λευκά ενώ τελευταία εμφανίζονται και δίχρωμες ποικιλίες. 

Το φυτό είναι πολύ δημοφιλές στους καταναλωτές για τη μεγάλη διάρκεια των λουλουδιών του και το ελκυστικό φύλλωμά του ενώ οι παραγωγοί το αγαπούν γιατί φορτσάρουν εύκολα την άνθισή του ώστε να το πωλούν ανθισμένο κυρίως στις γιορτές μαζί με τα υπόλοιπα Χριστουγεννιάτικα φυτά (ποϊνσέττια/αλεξανδρινό, κυκλάμινα, υπομονή, κ.λ.π.). 

Τα φύλλα της καλαγχόης είναι σαρκώδη, πλατιά, σε οβάλ σχήμα, με οδοντωτές άκρες, εμφανίζονται εναλλάξ σε όλο το μήκος των μίσχων και επειδή είναι πολύ τρυφερά σπάνε εύκολα με την παραμικρή αδέξια κίνηση. 

Φροντίδα

Η καλαγχόη είναι ιδιαίτερα εύκολη στην καλλιέργειά της, απαιτεί ζεστές θερμοκρασίες και ελάχιστη περιποίηση. Στο δικό μας εύκρατο κλίμα μπορεί να καλλιεργηθεί το ίδιο εύκολα σε εσωτερικό και εξωτερικό χώρο πάντα όμως σε γλάστρες και όχι στον κήπο. Οι θερμοκρασίες μεταξύ 12 και 30οC είναι ιδανικές για την ανάπτυξη και την άνθιση του φυτού. Η καλαγχόη είναι ευαίσθητη στο κρύο και θα πεθάνει σε λίγες μόνο ώρες αν η θερμοκρασία πλησιάσει τους 0οC. Αν προβλέπονται λοιπόν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες μετακινήστε την καλαγχόη σας μέσα στο σπίτι μέχρι να περάσει το κρύο ή αν αυτό δεν γίνεται, φροντίστε να την καλύψετε με χοντρό πλαστικό ώστε να την προφυλάξετε από την παγωνιά.

Το ριζικό τους σύστημα είναι εξαιρετικά ευαίσθητο και θα ήταν προτιμότερο να χρησιμοποιήσετε πήλινες γλάστρες για αυτά τα φυτά καθώς ο πηλός επιτρέπει καλύτερο αερισμό των ριζών. Εξασφαλίστε πολύ καλή αποστράγγιση βάζοντας χαλίκι στον πάτο της γλάστρας και χρησιμοποιείστε ελαφρύ χώμα με μεγάλη περιεκτικότητα σε τύρφη, περλίτη και χοντρή άμμο. Αδειάζετε πάντα το νερό που περισσεύει στο πιατάκι και μην αφήνετε τη γλάστρα σας να κάθεται στο νερό.

Η καλαγχόη προτιμά να κατοικεί μόνη της σε μικρές γλάστρες αν και όσο μεγαλύτερη είναι η γλάστρα τόσο πιο μεγάλα θα είναι τα φύλλα χωρίς μάλιστα το μέγεθος της γλάστρας να επηρεάζει ουσιαστικά την ανθοφορία ή την ταχύτητα ανάπτυξης του φυτού. Μην φυτεύετε πολλά φυτά στην ίδια γλάστρα με την καλαγχόη και αλλάζετέ την κάθε άνοιξη προσθέτοντας φρέσκο χώμα. Η ανάπτυξη της καλαγχόης είναι γενικά αργή και το μέσο ύψος της είναι από 15-45 εκατοστά ενώ με το πέρασμα των χρόνων οι κορμοί της αρχίζουν να ξυλοποιούνται.

Η καλαγχόη αγαπά και χρειάζεται πολύ φως για να αναπτυχθεί και μάλιστα αν το φως είναι άφθονο, τα φύλλα της θα αποκτήσουν μία όμορφη κοκκινωπή απόχρωση στις άκρες τους. Το καλοκαίρι μην την εκθέτετε σε απευθείας ηλιακό φως γιατί τα φύλλα της που περιέχουν πολύ νερό θα καούν. Το απευθείας ηλιακό φως από το φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη δεν πρόκειται να βλάψει το φυτό σας.

Ποτίζετε με άφθονο νερό, όταν το χώμα της σας φαίνεται στεγνό αλλά μην το παρακάνετε γιατί αν το χώμα της είναι συνεχώς υγρό οι ρίζες θα σαπίσουν. Αν μπορείτε αφήνετε το νερό σε ένα ποτιστήρι μέχρι να πάρει θερμοκρασία περιβάλλοντος πριν το ρίξετε στη γλάστρα.

Η καλαγχόη αντέχει γενικά την ξηρασία αλλά μην την αφήνετε να διψάσει γιατί αυτό θα καθυστερήσει την ανάπτυξή της καθώς το φυτό θα χρειαστεί χρόνο για να επανέλθει και όταν ποτίζετε, αποφεύγετε να βρέχετε τα φύλλα του φυτού.

Συνήθως την αγοράζουμε ή μας την δωρίζουν ανθισμένη. Όταν λοιπόν τα λουλούδια της αρχίσουν να ξεραίνονται κόψτε τα και αφήστε το φυτό να ξεκουραστεί. Αφού κόψετε τα λουλούδια θα πρέπει να αραιώσετε και το πότισμα καθώς το φυτό χρειάζεται λιγότερο νερό σε αυτή τη φάση της ξεκούρασης. Σύντομα θα εμφανιστούν νέα μπουμπούκια και η καλαγχόη σας θα ξανανθίσει. Αυτή η εναλλαγή κύκλων ανθοφορίας και ξεκούρασης θα συνεχίζεται σε όλη τη διάρκεια του χρόνου ανεξάρτητα από εποχές.

Αυτό που θα πρέπει να έχετε στο νου σας σχετικά με την ανθοφορία της καλαγχόης είναι ότι έχει άμεση συνάρτηση με το πόσο φως δέχεται το φυτό σας. Αρκετές ώρες στο σκοτάδι θα ενισχύσουν την παραγωγή λουλουδιών, δηλαδή αν περιορίσετε το χρόνο που το φυτό δέχεται φως (ακόμα και τεχνητό φως) σε 8-10 ώρες την ημέρα ή λιγότερες θα βοηθήσετε το φυτό να σχηματίσει μπουμπούκια. Μία περίοδος 45 περίπου ημερών με ελεγχόμενο σκοτάδι είναι συνήθως αρκετή για να δημιουργηθούν νέα μπουμπούκια ενώ από τη στιγμή που θα εμφανιστούν τα μπουμπούκια μπορείτε να επαναφέρετε το φυτό σε κανονικές συνθήκες φωτισμού. 

Πάντως το πολύ φως αν και θα ενισχύσει τη συνολική ανάπτυξη θα περιορίσει την ανθοφορία. Η μικρότερη διάρκεια της ημέρας από το φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη είναι και ο λόγος για τον οποίο η καλαγχόη έχει πλουσιότερη ανθοφορία αυτές τις περιόδους. 

Λιπαίνετε κάθε 2-3 εβδομάδες, χρησιμοποιώντας υγρό λίπασμα για ανθοφόρα φυτά ενώ μπορείτε αραιότερα να χρησιμοποιείτε εναλλάξ κάποιο λίπασμα γενικής χρήσης σε υγρή μορφή ή ταμπλέτες αργής απορρόφησης.

Είναι εύκολο να πολλαπλασιάσετε την καλαγχόη από κλαδί. Τα πιο όμορφα φυτά παράγονται από κλαδιά και όχι από σπόρους όπως γινόταν παλιά. Επίσης, τα φυτά που δημιουργούνται από κλαδιά θα ανθίσουν πιο εύκολα απ' ότι το μητρικό φυτό που ήδη έχει ανθίσει μία ή περισσότερες φορές.

Συνήθως τα κλαδιά χρειάζονται δύο περίπου εβδομάδες μέχρι να βγάλουν ρίζες και δεν χρειάζεται να χρησιμοποιήσετε ορμόνη ριζοβολίας. Κόψτε κλαδιά που να έχουν μήκος περίπου 5-8 εκατοστά και αφαιρέστε τα 2-3 χαμηλότερα φύλλα. Γεμίστε ένα ρηχό δοχείο με χώμα ίδιας σύνθεσης με τη γλάστρα του μητρικού φυτού και βάλτε το μίσχο μέσα στο χώμα μέχρι το σημείο που αφαιρέσατε το τελευταίο φύλλο. Σε αυτό το στάδιο ποτίζετε αραιότερα από ότι τα αναπτυγμένα φυτά. Τοποθετήστε το δοχείο σε σκιερό και ζεστό σημείο και περιμένετε 14-21 περίπου ημέρες μέχρι το φυτό να είναι έτοιμο για φύτεμα σε μεγαλύτερη γλάστρα. 

Η καλαγχόη είναι ανθεκτική σε ασθένειες και έντομα, αν όμως την καλλιεργείτε σε εξωτερικό χώρο μπορεί να προσβληθεί από μελίγκρα, κοκκοειδή, τετράνυχο και νηματώδεις κάμπιες των φύλλων. Συνηθισμένα συμπτώματα από προσβολή εντόμων είναι η παρουσία κατ' αρχήν των ίδιων των εντόμων στις διακλαδώσεις των μίσχων ή στις κάτω πλευρές των φύλλων, η παρουσία μίας κολλώδους ουσίας στην επιφάνεια των φύλλων, ζαρωμένα ξεθωριασμένα φύλλα και ιστοί αράχνης ή φύλλα που φαίνονται σχισμένα ή φαγωμένα. Χρησιμοποιείστε μη τοξικές μεθόδους για να αντιμετωπίσετε τα έντομα γιατί η καλαγχόη είναι ευαίσθητη σε κάποια από τα συστατικά των φαρμάκων που πωλούνται στα φυτώρια. Αν τελικά επιλέξετε να χρησιμοποιήσετε κάποιο φάρμακο τονίστε στον φυτωριούχο ότι πρόκειται για καλαγχόη.

Όταν αγοράζετε μία καλαγχόη, επιλέξτε τα φυτά που έχουν το πιο όμορφο/συμπαγές σχήμα, υγιές φύλλωμα και λαμπερά χρώματα στα λουλούδια τους. Είναι καλύτερο να επιλέξετε φυτά που έχουν ανθίσει τα μισά ή λιγότερα λουλούδια τους αντί για αυτά που είναι ολάνθιστα και ελέγξτε τις διακλαδώσεις των μίσχων για τυχόν έντομα.

Καθώς η καλαγχόη δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις οι πιθανές χρήσεις είναι πραγματικά αμέτρητες! Μία όμορφη ιδέα είναι μία συλλογή από μικρά πήλινα γλαστράκια με καλαγχόες σε διαφορετικά χρώματα που θα ομορφύνει τα περβάζια των παραθύρων σας ή το τραπεζάκι της βεράντας σας. Επίσης, θα μπορούσαν να κρεμαστούν στα κάγκελα της βεράντας σας ή αν υπάρχει αρκετό φως, τέτοια γλαστράκια μπορούν να τοποθετηθούν στις γωνίες των σκαλοπατιών του σπιτιού ή της πολυκατοικίας σας.

Μαίρη Υφαντή
mefanti@otenet.gr