Φυτά που ταιριάζουν σε κάθε ελληνικό σπίτι. (από την Μαίρη Υφαντή)

Σαιντπώλια 

Περιγραφή - Προέλευση

H σαιντπώλια, ή αλλιώς αφρικανική βιολέτα, είναι από τα πιο συνηθισμένα φυτά που χαρίζονται σε μικρά γλαστράκια. Τουλάχιστον ένα τέτοιο φυτό έχει περάσει από τα χέρια σας, είτε μόνο του είτε ως μέρος μίας σύνθεσης φυτών σε καλάθι.

Η σαιντπώλια ανακαλύφθηκε το 1892 στην σημερινή Τανζανία από έναν Γερμανό αξιωματούχο ο οποίος λεγόταν Γουόλτερ Σαιντ Πωλ. Ο κύριος Σαιντ Πωλ μετέφερε το φυτό στη Γερμανία όπου και έγινε αμέσως αγαπητό στους φίλους των φυτών. Προς τιμήν του το φυτό ονομάστηκε Σαιντπώλια. Και καθώς τα λουλούδια του μοιάζουν με της βιολέτας, το κοινό του όνομα κατέληξε να είναι το αφρικανική βιολέτα. Το 1927 το φυτό υβριδοποιήθηκε και άρχισε να καλλιεργείται συστηματικά, στην πορεία δημιουργήθηκαν διάφορες ποικιλίες σαιντπώλιας με διαφορετικά χρώματα λουλουδιών και σχήμα φύλλων. Το φυτό μεταφέρθηκε και στην Αμερική γύρω στο 1940 όπου και εκεί δημιουργήθηκαν πολλές νέες ποικιλίες.

Είναι εξαιρετικά δημοφιλής καθώς είναι μικρή, όμορφη και ανθοφορεί καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου αν οι συνθήκες περιποίησής της είναι κατάλληλες. Επίσης το χαμηλό κόστος αγοράς της την έχουν κάνει ένα από τα πιο αγαπημένα φυτά.

Θα την αναγνωρίσετε από τα βελούδινα χνουδωτά φύλλα της και τα ντελικάτα μικρά λουλουδάκια της που μπορούν να είναι από άσπρα έως σκούρα μοβ, καλύπτοντας κάθε ενδιάμεση απόχρωση. Πρόσφατα δημιουργήθηκαν ποικιλίες με δίχρωμα λουλούδια ή ακόμα και λουλούδια διαφορετικού χρώματος στο ίδιο φυτό.

Φροντίδα

Η σαιντπώλια είναι από τα πιο συνηθισμένα φυτά για το σπίτι καθώς η περιποίησή της είναι ιδιαίτερα εύκολη. Είναι φυτό αυστηρά εσωτερικού χώρου καθώς δεν αντέχει καθόλου τις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα.

Το μεγάλο πλεονέκτημα της σαιντπώλιας είναι η δυνατότητά της να προσαρμόζεται στις συνθήκες περιβάλλοντος που επικρατούν στα περισσότερα σπίτια και λόγω του μικρού της μεγέθους είναι ιδανική για χρήση σε περιορισμένους χώρους όπως π.χ. πάνω σε περβάζια παραθύρων ή μικρά τραπεζάκια.

Η βασική προϋπόθεση για να τα καταφέρει καλά το φυτό σας είναι ο φωτισμός. Η σαιντπώλια χρειάζεται άφθονο φως που πρέπει όμως να είναι απαραίτητα φιλτραρισμένο. Δεν θα πρέπει ποτέ να αφήσετε το φυτό σας σε απευθείας ηλιακό φως γιατί θα καούν τα φύλλα του και θα καταστραφεί. Αν τα φύλλα της είναι λεπτά και οι μίσχοι τους είναι μακριοί, αυτό υποδεικνύει ότι το φυτό σας δεν δέχεται αρκετό φως και μεγαλώνει άνισα ώστε να πλησιάσει στην πηγή του φωτισμού. Ο καλύτερος προσανατολισμός για τη σαιντπώλια είναι ένα παράθυρο που βλέπει την ανατολή ή το βορρά. Για να μεγαλώσει το φυτό σας αρμονικά, φροντίστε να γυρίζετε τη γλάστρα κατά 45ο περίπου κάθε φορά που ποτίζετε. 

Η σαιντπώλια μπορεί να αναπτυχθεί και σε χώρους που δεν δέχονται φυσικό φως αρκεί να δέχεται τεχνητό φως περίπου 600 κηρίων και να διαρκεί τουλάχιστον 15 ώρες την ημέρα. Ενδεικτικά, η ένταση των 600 κηρίων είναι περίπου δύο λάμπες των 40W σε απόσταση 30-50 εκατοστά από το φυτό.

Η μέση θερμοκρασία των σπιτιών μας είναι ικανοποιητική, η ιδανική θερμοκρασία είναι 18-20 βαθμούς Κελσίου αλλά όπως αναφέραμε το φυτό αυτό προσαρμόζεται εύκολα στις συνθήκες που θα συναντήσει στο σπίτι μας. Η εναλλαγή θερμοκρασίας μεταξύ μέρας και νύχτας δεν θα πρέπει να ξεπερνά τους 8-10 βαθμούς γι' αυτό θα ήταν καλό να κλείνετε τα πατζούρια τη νύχτα ή να βάζετε ένα χαρτόνι μεταξύ παραθύρου και φυτού ώστε να το προφυλάξετε από την παγωνιά. Η σαιντπώλια δεν αντέχει την παγωνιά, αν παγώσει μέσα σε 24 ώρες θα γίνει καφέ, θα αρχίσει να σαπίζει και θα καταστραφεί πολύ σύντομα.

Στις πολύ υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού, η ανάπτυξη του φυτού θα μειωθεί ή θα σταματήσει. Επομένως, το καλοκαίρι καλό θα ήταν να μεταφέρετε τα φυτά σας σε δωμάτια που κλιματίζονται αποφεύγοντας όμως να τα τοποθετήσετε σε σημεία όπου «χτυπάει» ο κλιματισμός.

Η σαιντπώλια χρειάζεται επίσης αυξημένη υγρασία. Αυξήστε την υγρασία του χώρου σας, ειδικά το χειμώνα με τα καλοριφέρ, είτε χρησιμοποιώντας κάποιον υγραντήρα, είτε τοποθετώντας τις γλάστρες σε δίσκους με υγρό χαλίκι ή άμμο. Σε αυτή την περίπτωση βεβαιωθείτε ότι η βάση της γλάστρας δεν βρίσκεται μέσα στο νερό.

Αν αποφασίσετε να αλλάξετε γλάστρα, το χώμα που θα χρησιμοποιήσετε πρέπει να είναι ελαφρύ και πλούσιο σε οργανικά στοιχεία. Επίσης θα πρέπει να εξασφαλίσετε άριστη αποστράγγιση γιατί η σαιντπώλια θα σαπίσει αν το χώμα της είναι συνεχώς υγρό. Το ιδανικό εδαφικό μείγμα θα πρέπει να περιλαμβάνει χώμα για φυτά εσωτερικού χώρου, τύρφη και περλίτη σε ίσες αναλογίες. Επίσης το χώμα θα πρέπει να είναι ελαφρά όξινο (pH 6.0 – 6.5). 
Οι ιδανικές γλάστρες για τη σαιντπώλια είναι οι πλαστικές γλάστρες που κυκλοφορούν στο εμπόριο, σε μικρά μεγέθη. Αν θέλετε πιο όμορφες γλάστρες είναι καλύτερα να προμηθευτείτε όμορφα κασπό και μέσα σε αυτά να βάλετε τις πλαστικές γλάστρες. Όταν αλλάζετε γλάστρα χρησιμοποιήστε μόνο ένα νούμερο μεγαλύτερη από την αρχική γιατί η σαιντπώλια χρειάζεται περιορισμένο χώρο για τις ρίζες της προκειμένου να ανθίζει και να αναπτύσσεται. Καθώς τα φύλλα του φυτού είναι πολύ τρυφερά και σπάνε εύκολα, είναι καλό να αφήσετε το φυτό απότιστο 2-3 ημέρες πριν το μεταφυτεύσετε ώστε να μαραθεί λίγο και να μαλακώσουν τα φύλλα της, έτσι θα την μετακινήσετε πιο εύκολα και με λιγότερες απώλειες. Μία ακόμη καλή ιδέα είναι να τοποθετήσετε λίγο αλουμινόχαρτο ή σελοτέϊπ στις άκρες της γλάστρας ώστε τα φύλλα του φυτού να μην ακουμπούν πάνω στη γλάστρα (ειδικά αν είναι πήλινη) και να μην σαπίσουν. Αλλάζετε γλάστρα μόνο την άνοιξη και μόνο όταν το φυτό έχει γίνει πολύ μεγάλο για τη συγκεκριμένη γλάστρα.

Το πότισμα της σαιντπώλιας απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή. Αν και η συχνότητα του ποτίσματος εξαρτάται κυρίως από το εδαφικό μείγμα και το μέγεθος τόσο του φυτού όσο και της γλάστρας, είναι σημαντικό να αποφύγετε το παραπανίσιο πότισμα. Το πολύ νερό μπορεί να σαπίσει το ριζικό σύστημα του φυτού ενώ το λίγο νερό μπορεί να το ξεράνει και να το τραυματίσει. Ποτίζετε μόνο όταν η επιφάνεια της γλάστρας στεγνώσει. Γενικά θυμηθείτε ότι το λιγότερο είναι καλύτερο από το περισσότερο.

Το πότισμα της σαιντπώλιας πρέπει να γίνεται από κάτω, γεμίζοντας το πιατάκι της γλάστρας με νερό χλιαρό ή σε θερμοκρασία δωματίου και αφήνοντας τη γλάστρα να απορροφήσει όσο νερό χρειάζεται. Στη συνέχεια αδειάστε το πιατάκι και αφήστε τη γλάστρα μέσα για να στραγγίσει το παραπανίσιο νερό. Θυμηθείτε να αδειάσετε το πιατάκι λίγη ώρα αργότερα. Καθώς το πότισμα από κάτω ενισχύει τη συγκέντρωση αλάτων στην επιφάνεια του χώματος, είναι χρήσιμο να ποτίζετε με άφθονο νερό από πάνω μία περίπου φορά το μήνα για να απομακρύνονται τα συγκεντρωμένα άλατα. Κάθε φορά που ποτίζετε αποφεύγετε να βρέχετε τα φύλλα ή τα λουλούδια του φυτού. Αν κατά λάθος βρέξετε τα φύλλα, σκουπίστε αμέσως το νερό από πάνω τους. Αν θέλετε οπωσδήποτε να καθαρίσετε τα φύλλα του φυτού, προτιμήστε να τα ξεσκονίσετε με ένα μαλακό βουρτσάκι και με πολύ απαλές και προσεκτικές κινήσεις.

Η σαιντπώλια έχει ανάγκη από λίπανση. Και σε αυτή την περίπτωση, το λιγότερο είναι καλύτερο. Είναι δηλαδή προτιμότερο να λιπαίνετε πιο αραιά παρά συχνότερα απ' ότι χρειάζεται. Παρατηρείστε το φυτό για να διαπιστώσετε πότε χρειάζεται λίπανση. Αν δείτε ότι η ανάπτυξη του φυτού μειώνεται και τα φύλλα του γίνονται πιο ανοικτά πράσινα, τότε είναι η στιγμή να προσθέσετε λίπασμα. Μην λιπαίνετε καθόλου κατά τη διάρκεια του χειμώνα που η ανάπτυξη του φυτού είναι πιο αργή. Χρησιμοποιείτε υγρό λίπασμα, ιδανικά για ανθοφόρα φυτά, και ακολουθείτε κατά γράμμα τις οδηγίες της ετικέτας σχετικά με την αραίωση και τη συχνότητα. Κατά μέσο όρο, η σαιντπώλια θα επωφεληθεί από λίπανση 2 φορές το μήνα, από την άνοιξη έως αργά το φθινόπωρο.

Πολλαπλασιασμός

Ο πιο εύκολος τρόπος να πολλαπλασιάσετε την σαιντπώλια είναι με φύλλα του φυτού. Διαλέξτε φύλλα που να είναι ώριμα αλλά όχι γερασμένα και ταλαιπωρημένα. Σπάστε τα από τον κορμό του μητρικού φυτού και χρησιμοποιήστε ορμόνη ριζοβολίας ή ένα ποτήρι με νερό για να βγάλουν ρίζες και να τα μεταφυτεύσετε.

Αν χρησιμοποιήσετε ποτήρι με νερό, καλύψτε την επιφάνειά του με αλουμινόχαρτο ή κάποιο φύλλο πλαστικού και κάντε μικρές τρυπούλες ώστε ο μίσχος του φύλλου να βρίσκεται μέσα στο νερό όχι όμως και το ίδιο το φύλλο. Κάντε υπομονή και αλλάζετε το νερό όταν αρχίζει να κιτρινίζει. Οι ρίζες θα εμφανιστούν σε περίπου 4-6 εβδομάδες και καινούργια φύλλα σε 4-8 εβδομάδες επιπλέον. Τότε είναι και η στιγμή να μεταφυτεύσετε το βλασταράκι σας σε νέα γλάστρα. 

Επίσης μπορείτε να διαιρέσετε το μητρικό φυτό όταν αλλάζετε γλάστρα. Σε αυτή την περίπτωση χρησιμοποιήστε ένα πολύ κοφτερό μαχαίρι και προσεκτικά διαιρέστε το φυτό με τέτοιο τρόπο ώστε κάθε κομμάτι να διατηρήσει ένα μέρος του μητρικού ριζικού συστήματος. Μεταφυτεύστε το κάθε τμήμα σε νέα γλάστρα και σκεπάστε το με μία πλαστική σακούλα, που θα πρέπει να έχει όμως απαραίτητα τρύπες εξαερισμού. Η σακούλα θα διατηρήσει υψηλή υγρασία και το φυτό σας δεν θα μαραθεί μέχρι να αναπτυχθεί το νέο του ριζικό σύστημα.

Επίσης μπορείτε να βρείτε σπόρους για να ξεκινήσετε τη δική σας σαιντπώλια από την αρχή αλλά αυτή η διαδικασία είναι πολύ πιο αργή και δύσκολη.

Αποκτήστε λοιπόν μία σαιντπώλια. Είναι μικρή και όμορφη, οικονομική και όχι ιδιαίτερα απαιτητική. Θα σας πάρει πολύ λίγο από το χώρο σας και θα σας ανταμείψει με πανέμορφα μικρά λουλουδάκια όλο το χρόνο. Καλή επιτυχία!

Μαίρη Υφαντή
mefanti@otenet.gr