Το αγκάθι του Μεσανατολικού

Opuntia ficus-indica. Η γνωστή μας φραγκοσυκιά.

Τα λουλούδια και τα φυτά έχουν εξέχουσα θέση στις διάφορες κοινωνίες όπως και συμβολικό χαρακτήρα σε διάφορες κουλτούρες. Είναι καταπληκτικό το πως οι πολιτισμικές διαφορές που υπάρχουν μεταξύ λαών που κατοικούν στον ίδιο τόπο, εμφανίζονται ανάγλυφες στην παρουσίαση ενός φυτού. 

Το κακτοειδές φυτό "tzabar" των Εβραίων αναφέρεται στην Εβραϊκή παράδοση για πρώτη φορά το 1930 πριν την σύσταση του επίσημου κράτους του Ισραήλ. Οι γηγενείς Εβραίοι το συνέδεσαν με τον επαναπατρισμό των ομοεθνών τους. Ο όρος "sabra" είναι ένας συνδυασμός μεταξύ του κάκτου και του ιθαγενή εβραίου και ισχυροποίησε την αντίληψη ότι οι Εβραίοι είναι οι νόμιμοι κληρονόμοι της γης του σημερινού κράτους του Ισραήλ. Καθώς ο κάκτος αυτός είναι τραχύς και αγκαθωτός εξωτερικά αλλά μαλακός και γλυκός στο εσωτερικό του οι Εβραίοι τον είδαν σαν έμβλημα του εθνικού χαρακτήρα του Ισραήλ. Συμβόλιζε την μεταμόρφωση του Ισραηλινού κράτους. Από τον παλιό Εβραίο, τον ξεριζωμένο, τον ξεκομμένο από την γη του, τον ευάλωτο και φιλάσθενο, στον νέο Εβραίο που πρέσβευε ο Σιωνισμός, τον υγιή, τον ρωμαλέο, τον παραγωγικό και τον βαθιά ριζωμένο στη γη του.

Για τους Παλαιστίνιους το ίδιο φυτό, που λέγεται "subbar" στα αραβικά, εμφανίζεται να έχει επίσης εξέχουσα θέση στην εθνική συλλογική τους μνήμη και ταυτότητα αν και έχει διαφορετική ερμηνεία. Με την καλλιτεχνική αναπαράστασή του σε πλήθος έργων, ζωγραφικής, λογοτεχνίας και λαϊκής τέχνης ο κάκτος αυτός έγινε ένα σύμβολο της απώλειας της παλαιστινιακής ιθαγένειας και ήταν μια αποχρώσα ένδειξη, της από πάντα ύπαρξης τους εκεί και της ισχυρής θέλησής τους να αντιμετωπίσουν τις αντιξοότητες. Από τότε που πρωτοχρησιμοποιήθηκαν για να οριοθετήσουν τα σύνορα ανάμεσα σε χωριά, μέχρι και σήμερα οι κάκτοι αυτοί, έχοντας πια αναπτυχθεί υπερβολικά, παραμένουν πεισματικά και βασανιστικά στις ίδιες θέσεις σε περίπου 400 Παλαιστινιακά χωριά που καταστράφηκαν και ερημώθηκαν μεταξύ 1947–49.

Ωστόσο είναι απορίας άξιο και αξίζει να το μνημονεύσουμε πως το φυτό αυτό έγινε σύμβολο ιθαγένειας των δύο αυτών αντιμαχόμενων λαών την στιγμή που το ίδιο δεν είναι ενδημικό (ιθαγενές) της περιοχής. Βλέπετε το φυτό αυτό κατάγεται από το Μεξικό και εμφανίστηκε στη περιοχή της Μεσογείου γύρω στο 1600, και δεν είναι άλλο από την γνωστή μας φραγκοσυκιά!