Το υπέροχο Δαμασκηνό Ρόδο

Σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή το τριαντάφυλλο μνημονεύεται σαν το τελειότερο απ' όλα τα λουλούδια. Έχοντας αποδοθεί εικαστικά σε διάφορες στυλιζαρισμένες μορφές, αποτελεί ένα από τα βασικά στοιχεία στην μουσουλμανική και την χριστιανική διακοσμητική και είναι το σύμβολο της τελειότητας και πιστότητας. Τα αρχαία ιερά βιβλία του περσικού κράτους αναφέρουν ότι το τριαντάφυλλο πρωτοκαλλιεργήθηκε από έναν άγγελο. 

Ένα από τα πιο όμορφα και δημοφιλή τριαντάφυλλα είναι το ρόδο της Δαμασκού ή Δαμασκηνό ρόδο όπως είναι γνωστό στην Ευρώπη. Τα λουλούδια του είναι διπλά με πολύ αρωματικά πέταλα και καλλιεργήθηκε από τους αρχαίους Σύριους με απώτερο σκοπό να αυξήσουν τον αριθμό των λουλουδιών του, την συχνότητα της ανθοφορίας του και το άρωμά του. Τελικά πέτυχαν ένα μεγαλειώδες αρωματικό φυτό με επτά και μερικές φορές εννιά λουλούδια, το οποίο κάτω από ιδανικό περιβάλλον, μπορούσε να ανθίσει αρκετές φορές στον ίδιο χρόνο.

Οι Σύριοι ήταν ανέκαθεν μεγάλοι θαυμαστές των τριαντάφυλλων, και το αρχαίο όνομα της χώρας τους "Surirston" λέγεται ότι σημαίνει "η χώρα των ρόδων". Καλάθια με ροδοπέταλα πουλιούνται ακόμα και σήμερα στους δρόμους της Δαμασκού και κάθε συριακή οικογένεια προσπαθεί να καλλιεργήσει τουλάχιστο μια τριανταφυλλιά έστω και μέσα σε έναν παλιό τενεκέ.

Το Δαμασκηνό ρόδο έχει πολύ μακριά ιστορία. Θαυμάστηκε στους κρεμαστούς κήπους της Βαβυλώνας. Καλλιεργήθηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους που το εξήγαγαν στη Ρώμη τον χειμώνα. Οι καλοπερασάκηδες Ρωμαίοι ζητούσαν ατέλειωτες ποσότητες από τριαντάφυλλα, και ένας παραγωγός τριαντάφυλλων δύσκολα θα μπορούσε να βρει καλύτερο πελάτη όπως για παράδειγμα τον Σμυρνδιρίδη, τον πιο πλούσιο και φιλήδονο από τους Ρωμαίους Συβαρίτες, ο οποίος δεν μπορούσε να κοιμηθεί αν έστω και ένα από τα ροδοπέταλα που ήταν απλωμένα στο κρεβάτι του τύχαινε να έχει ζαρώσει.

Σε κάποια φάση της αραβικής ιστορίας, οι Αμπασίδες Χαλίφες μονοπωλούσαν την καλλιέργεια του Δαμασκηνού ρόδου για δική τους ευχαρίστηση γιατί όπως είχε πει ο Χαλίφης Mutawakkil (847- 61), "Εγώ είμαι βασιλιάς των σουλτάνων και το ρόδο είναι ο βασιλιάς των αρωματικών λουλουδιών. Γι αυτόν λόγο αξίζουμε ο ένας στον άλλο." Αλλά οι Αμπασίδες Χαλίφες έπεσαν και το Δαμασκηνό ρόδο γύρισε στον ρόλο του σαν λαϊκό λουλούδι.

Ταξίδεψε στην Ισπανία με του Μαυριτανούς, κι εκεί θαυμάστηκε πολύ. Στην Γαλλία ξεκίνησε ένας βοτανικός κήπος με αρωματικά τριαντάφυλλα στην πόλη Provins κοντά στο Παρίσι, από είδη ενός παραπλήσιου τριαντάφυλλου που έφερε πίσω μαζί του ένας Γάλλος βασιλιάς γυρνώντας από τις σταυροφορίες.

Το Δαμασκηνό ρόδο, παρουσιάστηκε στην Αγγλία κατά την βασιλεία του Ερρίκου VIII και συχνά τα άνθη του εκθέτονταν ή σκορπίζονταν σε γάμους και πανηγύρια. Το χρησιμοποιούσαν και στους πολέμους επίσης. Λέγεται ότι όταν ο μουσουλμάνος ηγέτης Σαλαντίν κυρίευσε την Ιερουσαλήμ το 1187, έφερε μαζί του μια ακολουθία από 500 καμήλες φορτωμένες με ροδόνερο φτιαγμένο από Δαμασκηνά ρόδα με σκοπό να αρωματίσει την πόλη πριν την είσοδό του.

Το άρωμα ήταν κάτι πολύ σημαντικό στον πολιτισμό της Μέσης Ανατολής. Τα αραβικά τζαμιά της πρώτης περιόδου κατασκευάζονταν με τούβλα από πηλό και ασβέστη ανακατεμένο με μυρωδικά, ώστε το τζαμί να διαχέεται με ευωδιά κατά την διάρκεια των ζεστών ωρών της ημέρας. Το Δαμασκηνό ρόδο άξιζε όχι μόνο για το άρωμα των λουλουδιών του αλλά και για την χρήση του στην παρασκευή ροδόνερου, ενός υγρού που το πετύχαιναν με την απόσταξη των πετάλων.

Ένας άραβας γιατρός ο Avicenna, θεωρείτε ότι είναι αυτός που ανακάλυψε την μέθοδο της παρασκευής ροδόνερου από ροδοπέταλα στις αρχές του 11ου αιώνα. Τα Δαμασκηνά ρόδα με τα πολλά λουλούδια τους και τη ικανότητά τους να ανθίζουν αρκετές φορές τον χρόνο, ήταν η ιδανική πηγή για ροδόνερο. Για την παρασκευή ενός γαλονιού ροδόνερου χρειάζονται τουλάχιστο 3 κιλά ροδοπέταλα.

Στο παρελθόν το ροδόνερο χρησιμοποιούνταν με αφθονία στην αρωματοποιία και στην μαγειρική για να αρωματίζει ποτά, γλυκά και ζαχαρωτά. Όπως σημείωνε ένας διάσημος μάγειρας του μεσαίωνα, "το αποσταγμένο νερό των ρόδων είναι καλό για την ενδυνάμωση των οινοπνευματωδών, όμοια και για όλα τα πράγματα που χρειάζονται εκλεπτυσμένη μαγειρική". Η δυτική μαγειρική σήμερα δεν χρησιμοποιεί το ροδόνερο αλλά στην μεσογειακή κουζίνα το προτιμά ακόμα, ειδικά σε μερικές ιδιαίτερες λιχουδιές όπως μαρμελάδες και γλυκά που φτιάχνονται με ροδοπέταλα και φρέσκα συγκάρπια.