Ολυμπιακό πράσινο. Το πιο σύντομο ανέκδοτο (Από την Tάνια Γεωργιοπούλου) (12-7-2004) 

Χωρίς νερό, επιλεγμένα με γνώμονα το κόστος (το οποίο ούτως ή άλλως την τελευταία στιγμή, θα είναι υψηλό), τα ελάχιστα δέντρα που "αντιπροσωπεύουν" τα εκατό εκατομμύρια φυτά της Ολυμπιάδας που είχε προαναγγείλει ο πρώην Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ κ. Λαλιώτης, παλεύουν να επιβιώσουν. Γιατί κανείς δεν είχε σκεφτεί - δεν είναι εξάλλου δουλειά των μηχανικών που είχαν αναλάβει το έργο - ότι το καλοκαίρι είναι η χειρότερη εποχή για μεταφυτεύσεις. Γιατί, για μία ακόμη φορά αποδεικνύουμε περίτρανα ότι τα φυτά δεν είναι για μας ζωντανοί οργανισμοί αλλά απλό χρώμα, μια πινελιά στο φινίρισμα των Ολυμπιακών έργων.

Μπορεί να δυσκολεύεστε να φτάσετε στον τόπο εργασίας σας... Μπορεί να δυσκολεύεστε να αναπνεύσετε από τη σκόνη και τη ζέστη, αλλά τουλάχιστον βρίσκεστε σε ένα καταπράσινο τοπίο ανάμεσα σε χιλιάδες δέντρα, θάμνους και λουλούδια. Δεν τα βλέπετε; Μόνον ελάχιστα ξεραμένα και κουτσουρεμένα φυτά αντικρίζετε; Μην ανησυχείτε, μετά τους Ολυμπιακούς θα τα ξεριζώσουμε... 

Εκτός απ' όλα τα άλλα καλά που θα έφερνε η διοργάνωση της Ολυμπιάδας στη χώρα μας, θα άλλαζε την όψη της Αθήνας, σε ό,τι αφορά το πράσινο. Εκατό εκατομμύρια φυτά θα φυτεύονταν σύμφωνα με τις εξαγγελίες του πρώην υπουργού ΠΕΧΩΔΕ κ. Κώστα Λαλιώτη το 2001, στα Ολυμπιακά Οδικά Εργα στις πλατείες και, βεβαίως, στους «ολυμπιακούς πόλους» κατά την ορολογία του υπουργείου, δηλαδή τους τόπους όπου θα γίνονταν (τότε) οι Ολυμπιακές εγκαταστάσεις. 

Η τέως υπουργός ΠΕΧΩΔΕ κ. Βάσω Παπανδρέου λίγους μήνες αργότερα φάνηκε περισσότερο φειδωλή στις εξαγγελίες, καθώς η ποσότητα των φυτών μειώθηκε αισθητά. Η υπουργός είχε μιλήσει τότε για 820.000 δέντρα, 14 εκατομμύρια θάμνους και 4.150 στρέμματα φυτοκάλυψης με χλοοτάπητες και ανθόφυτα. Διευκρίνισε μάλιστα ότι για την άρδευση τους δεν θα χρησιμοποιηθεί το νερό της ΕΥΔΑΠ, αλλά γεωτρήσεις. Από τότε βέβαια κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι και δυστυχώς εκείνοι που έλεγαν ότι η Ολυμπιάδα της Αθήνας δεν θα είναι καθόλου «πράσινη», μεταξύ των οποίων και εμείς, όχι απλώς επιβεβαιώθηκαν, αλλά κυριολεκτικά φάνηκαν να μαντεύουν τα μελλούμενα. 

Ενα μήνα πριν από την έναρξη των Αγώνων, ελάχιστες φυτεύσεις έχουν γίνει. Το χειρότερο; Δεν υπάρχει η υποδομή ώστε τα φυτά που μπαίνουν κακήν κακώς σαν το «απαραίτητο φινίρισμα των έργων» να ζήσουν και πολύ περισσότερο δεν υπάρχει η υποδομή για να γίνουν μεταολυμπιακές φυτεύσεις. Με λίγα λόγια, δεν υπάρχει νερό. Δυστυχώς όμως, η αλήθεια είναι πολύ πιο σκληρή: Εκείνοι που μιλούσαν για την «πράσινη Αθήνα», ψεύδονταν ηθελημένα, εφόσον οι ενέργειες που έκαναν πριμοδοτούσαν το μπετόν και «έτρωγαν» το πράσινο. Ετσι, τα έργα πρασίνου δεν δημοπρατήθηκαν αυτόνομα. Αντίθετα, «δόθηκαν» στους εργολάβους, οι οποίοι με τη σειρά τους ανέθεταν την υπεργολαβία σε κάποιον εργολήπτη έργων πρασίνου με το μικρότερο δυνατό κόστος. Οπως λέει χαρακτηριστικά στέλεχος του ΥΠΕΧΩΔΕ, σε κάθε περίπτωση τη διαχείριση είχαν οι μηχανικοί και όχι οι γνωρίζοντες, δηλαδή οι γεωπόνοι. «Το παιχνίδι παιζόταν απ' ευθείας με τους εργολάβους που βέβαια δεν ενδιαφέρονταν καθόλου αν θα γίνουν και πώς οι εργασίες που αφορούσαν στο πράσινο». Τα φυτά και τα δέντρα ήταν για την αντίληψη όλων των εμπλεκομένων απλώς «ένα τελείωμα του έργου»... 

Σε ελάχιστες περιπτώσεις υπήρξαν μελέτες για το πράσινο - και αυτές πρόχειρα φτιαγμένες επειδή τυπικά απαιτούνταν προκειμένου να αναλάβει κάποιος το έργο.

Ετσι, συμφωνά με τη μελέτη, στις παρυφές αλλά και όπου επιτρεπόταν και στην ενδιάμεση νησίδα των 17 χιλιομέτρων της Μαραθώνιας Διαδρομής θα φυτεύονταν περίπου 10.000 δέντρα και 15.000 θάμνοι. Περίπου 500 πλατάνια φυτεύτηκαν τον Ιανουάριο του 2003 και κάποια άλλα φυτά τον Απρίλιο. Οι φυτεύσεις διακόπτονταν επειδή δεν είχε ολοκληρωθεί το έργο. Αν διατρέξει κάποιος τη Μαραθώνια Διαδρομή σήμερα θα δει πως και αυτά τα φυτά που έχουν φυτευτεί έχουν αρχίσει να ξεραίνονται. Αυτό συμβαίνει γιατί απλώς δεν υπάρχει νερό! Μέρος του αρδευτικού δικτύου έχει φτιαχτεί, αλλά δεν έχουν μπει οι σωλήνες που θα φέρουν το νερό γιατί απλούστατα δεν ξέρει κανείς από πού θα έρθει! Υδροφόρες, πάντως, «φροντίζουν» όσο γίνεται να διατηρηθούν τα ελάχιστα δέντρα που έχουν φυτευτεί. Στην πραγματικότητα, η λογική υπαγορεύει έτσι και αλλιώς να μη φυτευτεί οτιδήποτε άλλο μεσούντος του Ιουλίου και χωρίς νερό.

Παρόμοια είναι η κατάσταση και στο έργο που θα άλλαζε την όψη της Παραλιακής. Κάτω από την περίφημη Εσπλανάδα, η μελέτη όριζε την φύτευση πεύκων. Τελικά, φυτεύτηκαν αγγελικές, φθηνότερη για τον εργολάβο λύση, που θέλουν όμως επιμελημένη συντήρηση για να αντέξουν. Τα φυτά σε αυτήν την περίπτωση, αντίθετα από τις εξαγγελίες, ποτίζονται από το δίκτυο της ΕΥΔΑΠ, ενώ η παροχή νερού δεν επαρκεί.

Στη Λεωφόρο Ποσειδώνος όπου μοιάζει να έχουν φυτευτεί σωλήνες δεν υπάρχει μελέτη πρασίνου. Απλώς μέσα στα υδραυλικά έργα υπήρχαν κάποια... κονδύλια για σωληνώσεις και ο εργολάβος πέρασε τους σωλήνες.

Το ίδιο συνέβη και στη Βάρης - Κορωπίου: πέρασαν τους σωλήνες γιατί ήταν μέσα στην εργολαβία, χωρίς όμως κανείς να γνωρίζει από πού θα έρθει το νερό. Ενα λοφάκι μέσα στη νησίδα περίπου τριακόσια μέτρα μετά τη στροφή από την Ευελπίδων, έχει σπαρθεί εδώ και δυο μήνες αλλά ματαίως αναμένεται να φυτρώσει οτιδήποτε.

Στο Ολυμπιακό Στάδιο, αφού ολοκληρώθηκαν οι πομπώδεις κατασκευές αυτές τις μέρες, γίνονται φυτεύσεις στα γρήγορα. Τέτοια εποχή όμως το μέλλον αυτών των φυτών είναι μάλλον δυσοίωνο. Οι μεταφυτεύσεις πρέπει να γίνονται έως τα τέλη Απριλίου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα του ότι το Ολυμπιακό πράσινο ήταν μόνο «χρώμα» για τους αρμοδίους είναι το γκαζόν του Τραμ και οι χλοοτάπητες στο Ελληνικό που ήδη έχουν αρχίσει να ξεραίνονται. Το γκαζόν επελέγη γιατί έχει άμεσο αισθητικό αποτέλεσμα. Χρειάζεται όμως ειδικό χώμα και συγκεκριμένο τρόπο τοποθέτησης. Στο γκαζόν του Τραμ δεν λειτουργεί το αυτόματο πότισμα οπότε ποτίζεται με το «χέρι». Το αποτέλεσμα είναι οφθαλμοφανές. Σε κάποια σημεία μάλιστα το γκαζόν ήδη «αποσύρεται» και αντικαθίσταται με πλάκες.

Κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων φαίνεται ότι μία από τις ατραξιόν θα είναι οι υδροφόρες που θα πηγαινοέρχονται για να ξεδιψάσουν τα φρεσκοφυτεμένα φυτά που θα αγωνίζονται για να επιβιώσουν. Σύμφωνα με τους γεωπόνους που δεν ρωτήθηκαν σε όλη αυτή τη διαδικασία, πρέπει να σταματήσουν οι φυτεύσεις. «Πρόκειται πια για πεταμένα λεφτά. Είναι προτιμότερο μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες να πούμε: "Μας χρωστάτε την πράσινη ανάπλαση που υποσχεθήκατε"». Τα φυτά δεν μπορούν να ξεπεράσουν τη διαδικασία της μεταφύτευσης με τις υψηλές θερμοκρασίες του ελληνικού καλοκαιριού και επιπλέον έχουν μεγάλες ανάγκες για νερό. Πρόκειται για ζωντανούς οργανισμούς αλλά όπως φαίνεται αυτό διέλαθε της προσοχής των «αρμοδίων». Επιπλέον, τα φυτά που φυτεύονται τώρα είναι ακριβοπληρωμένα, κοστίζουν έως και τρεις φορές περισσότερο. «Είναι φυσικό να σου κοστίσει πολύ, όταν ψάχνεις πλατάνια μέσα στο κατακαλόκαιρο», αναφέρει ένας εισαγωγέας. 

Φυσικά, παραμονές των Ολυμπιακών Αγώνων κανείς δεν ασχολείται με το πράσινο. Εδώ είδαμε και πάθαμε να τελειώσουν τα έργα. Αναγνωρίζεται μόνον η καλλωπιστική του αναγκαιότητα, οπότε όλο και κάτι φυτεύεται, άναρχα, χωρίς σχεδιασμό και κυρίως χωρίς ελπίδα να επιβιώσει. Η Πράσινη Αθήνα είναι ένα στοίχημα που χάθηκε κάτω από τόνους μπετόν.

Tάνια Γεωργιοπούλου

Αναδημοσίευση από την Καθημερινή της Κυριακής 12/07/2004