Η ιστορία της ανθοδετικής 

Όταν ακούτε τις λέξεις, ανθοσύνθεση, ανθοδέσμη, ανθοδιακόσμηση τι έχετε κατά νου; Λουλούδια σε ένα δοχείο, καλάθι, ή πιθανόν σε βάζο. Έχετε ποτέ αναρωτηθεί αν τα λουλούδια είχαν χρησιμοποιηθεί σε συνθέσεις γύρω στο 1400 μ.Χ., στο 1200 μ.Χ. ή ακόμα και γύρω στο 400 π.Χ.; Οι αρχαιότερες αξιόπιστες αποδείξεις για το πως, πότε και που τα λουλούδια, οι καρποί και τα φύλλα πρωτοχρησιμοποιήθηκαν από τον άνθρωπο έρχονται από τους Κινέζους και τους αρχαίους Αιγυπτίους. Θα ρίξουμε μια ματιά στην χρήση των λουλουδιών από αυτούς τους πολιτισμούς αλλά και από άλλους κατά το πέρασμα του χρόνου.

Βαθιά στην αρχαιότητα μεταξύ 207 π.Χ. και 220 μ.Χ. (την περίοδο των Χαν) οι Κινέζοι ταξινομούσαν και περιέγραφαν φαρμακευτικά φυτά. Η παράδοση της φιλοσοφικής σκέψης, η αγάπη προς την φύση και οι θρησκευτικές διδασκαλίες (Ταοϊσμός, Βουδισμός, Κομφουκιανισμός) μαρτυρούν ότι οι Κινέζοι δεν τοποθετούσαν μόνο κομμένα λουλούδια σε νερό, στους βωμούς των ναών τους μέχρι την περίοδο της δυναστείας των Τανγκ 618-906 μ.Χ. αλλά ότι έχουν αφήσει ένα ανεκτίμητο κληροδότημα στην λαϊκή τέχνη όλων των ειδών. Οι εκλεκτές ζωγραφιές ανθέων και κλαδιών σε μετάξι, σε χαρτί, σε βάζα και πιάτα, κεντήματα και χαράξεις σε ξύλο, φίλντισι και μπρούτζο, όλα εκφράζουν την αγάπη τους και την εκτίμησή τους στα λουλούδια.

Οι διδασκαλίες του Βούδα απαγορεύουν την αφαίρεση ζωής. Έτσι αποκτούν το ίδιο νόημα και στο κόψιμο των λουλουδιών. Τη μόνη φορά που βλέπουμε αιτιολογημένα μεγάλες ομάδες λουλουδιών και φύλλων είναι στις υψηλής αισθητικής συνθέσεις σε καλάθια. Αλλά ακόμα και με αυτόν το περιορισμό οι Κινέζοι πάντα συνθέτουν φυσικά. Τα περισσότερα λουλούδια και φύλλα χρησιμοποιούνται με συμβολική σημασία. Η αχλαδιά, η ροδακινιά και το μπαμπού εκφράζουν την σημαντικότητα της μακροζωίας. Οι ορχιδέες, τα λίλιουμ και οι ροδιές είναι στοιχεία γονιμότητας. Αλλά το λουλούδι που ήταν ιερότερο όλων ήταν η παιώνια, γνωστή και σαν "βασιλιάς των λουλουδιών". Ήταν έμβλημα καλής τύχης, πλούτου και υψηλής θέσης.

Οι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν φυτικά υλικά για διακοσμητικούς σκοπούς ακόμα από το 2.500 π.Χ. όπως μαρτυρούν τα ιερογλυφικά, και οι τοιχογραφίες. Τα λουλούδια κόβονταν και τοποθετούνταν σε βάζα, που μερικές φορές ήταν γυαλισμένα και σμαλτομένα. Μερικές φορές είχαν ειδικές υποδοχές για να συγκρατούν τα λουλούδια. Αυτά τα δοχεία είναι σχεδόν παρόμοια με αυτά που χρησιμοποιήθηκαν χιλιάδες χρόνια αργότερα στην Περσία, και ακόμα παρόμοια με τα δοχεία για τις τουλίπες που χρησιμοποιήθηκαν τον 17ο αιώνα στο Delft της Ολλανδίας. Όλες οι  αιγυπτιακές ανθοσυνθέσεις ήταν υψηλής αισθητικής ανεξάρτητα αν διακοσμούσαν τραπέζια, ταφές, ή λιτανείες. Η θρησκευτική πίστη ενέπνεε την επιλογή των λουλουδιών και των φυλλωμάτων. Το λουλούδι "ακα", το νούφαρο, ήταν το ιερό λουλούδι της θεάς Ίσιδος και γι' αυτό κατά την διάρκεια της βασιλείας των Φαραώ, το λουλούδι αυτό μαζί με τον πάπυρο και τον φοίνικα ήταν αυτά που χρησιμοποιούνταν περισσότερο. Άλλα λουλούδια που βρέθηκαν σε τάφους και που ακόμα υπάρχουν στις μέρες μας είναι, η μπλε σκίλλα, η ίρις η σιβηρική, Η ανεμώνη που έχει λουλούδια σαν παπαρούνας, ο νάρκισσος, το δελφίνιο και το τριαντάφυλλο.

Κατά την ελληνική και ρωμαϊκή περίοδο τα λουλούδια χρησιμοποιούνται αφειδώς, αλλά όχι σε γλάστρες ή βάζα. Χρησιμοποιούνται κυρίως σε στεφάνια και γιρλάντες. Τα πέταλα σκορπίζονται ελεύθερα σαν στρώματα σε πατώματα και κρεβάτια. Φύλλα βελανιδιάς και βελανίδια, κισσός, δάφνη, μαϊντανός, βάγια, και τάξος ήταν τα πιο συνηθισμένα φυλλώματα. Υάκινθος, τριαντάφυλλο, βιολέτες, αγιόκλημα, και κρίνα ήταν δημοφιλή για το άρωμά τους. Δελφίνιο, κατιφέδες και τουλίπες διαλέγονταν για το χρώμα και το σχήμα τους.

Η βυζαντινή αυτοκρατορία (500-1453 μ.Χ.) συνέχισε με πολλά στοιχεία της ελληνικής και ρωμαϊκής κουλτούρας, ενώ στην δυτική Ευρώπη επικρατούσε χάος. Η ιδιαίτερη συμβολή αυτής της περιόδου στην ανθοδιακόσμηση είναι είναι οι κωνικές συνθέσεις. Μακριοί και λεπτοί κώνοι από φυλλώματα κατασκευάζονταν και τοποθετούνταν σε ληκύθους ή κύλικες διακοσμημένα με φρούτα και λουλούδια σε έντονα χρώματα. χρησιμοποιούσαν κρίνα, γαρίφαλα, κυπαρίσσι και έλατο. Χρησιμοποιούσαν επίσης κορδέλες που τις τύλιγαν σπειροειδώς γύρω από τους κώνους. Μερικές φορές σε ένα χαμηλό δοχείο υπήρχε ένα κεντρικό στέλεχος από το οποίο συμμετρικά, λουλούδια ή φρούτα τοποθετούνταν κατά διαστήματα τριγύρω του. Οι συνθέσεις της εποχής είχαν ιδιαίτερο στυλ και φροντισμένη γραμμή.

Μετά την πτώση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας η εποχή του "σκοταδισμού" τύλιξε την Ευρώπη. Έτσι μέσα σε τόσο χάος και κάποιες εκδηλώσεις λεπτότητας πέρασαν απαρατήρητες. Δεν ήταν πριν το 1000 μ.Χ.  όταν εκδηλώθηκε και πάλι το ενδιαφέρον στην χρήση των λουλουδιών και των φυτών για διακόσμηση. Τα μοναστήρια και οι εκκλησίες έγιναν τα αρχικά κέντρα μάθησης για την καλλιέργεια φυτών, λουλουδιών, και βοτάνων για φαρμακευτικούς σκοπούς, όπως επίσης για τροφή και για διακόσμηση. Οι σταυροφόροι γύρισαν από την Μέση Ανατολή φέρνοντας μαζί τους ασυνήθιστα λουλούδια και φυτά που ήταν άγνωστα προηγουμένως στην Ευρώπη.

Με την ιταλική Αναγέννηση η τέχνη της ανθοδετικής ξαναγεννήθηκε. κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου διαφορετικά είδη συνθέσεων αναπτύχθηκαν στην Ευρώπη. Στους νεοαποκτηθέντες ιταλικούς κήπους καλλιεργούνταν λουλούδια μόνο για την ομορφιά τους. Η αναγεννησιακή περίοδος απλώθηκε μέχρι τον 15ο και 16ο αιώνα. Δοχεία από από βαρύ βενετσιάνικο γυαλί, μάρμαρο, και μπρούντζο χρησιμοποιήθηκαν κατάλληλα για ανθοσυνθέσεις αυτήν την περίοδο. Κεραμικά σκεύη και άλλα αντικείμενα ήταν σε καθημερινή χρήση για μικρότερου μεγέθους συνθέσεις.

Τα σχέδια των λουλουδιών ήταν ζεστά σε χρώματα και κλασσικά σε φόρμα. Τόνοι σε κρύο μπλε και πράσινο χρησιμοποιούνταν για να δώσουν ικανοποιητική αντίθεση. Ένα χαρακτηριστικό των συνθέσεων είναι η προσθήκη τροπικών φρούτων. Ο κρίνος της Παναγίας που συμβόλιζε την αγνότητα και την γονιμότητα, το άσπρο και το κόκκινο τριαντάφυλλο, ο νάρκισσος, το γιασεμί, ή ίρις, ο κατιφές, ο πανσές, το δεντρολίβανο και η κενταύρια είναι μερικά από τα λουλούδια που χρησιμοποιούνταν.

Όταν η επίδραση της εκκλησίας άρχισε να παρακμάζει, το περιβάλλον στο οποίο εμφανίζονται να τοποθετούνται τα λουλούδια στην τελευταία περίοδο της Αναγέννησης φαίνεται να είναι ανάμεσα σε πλούσια υφάσματα και βελούδα, σε υπέροχους κήπους με πέτρινα κάγκελα και μαρκίζες. Κοντά σε πανοπλίες επίσης απεικονίζονται. Αυτό δίνει την εντύπωση μεγαλείου και αφθονίας. Αυτή είναι μια τεράστια αντίθεση σε σχέση με την πρώτη περίοδο της Αναγέννησης όπου τα λουλούδια χρησιμοποιούνταν περιορισμένα σε απλά δοχεία όπως κανάτες ή εκκλησιαστικά σκεύη και μόνο για συμβολική σημασία.

Το βιβλίο "Sienas’ Flora - overo cultura di fiori" του P. Giovanni Battista, το οποίο εκδόθηκε στην Ρώμη το 1633, περιέχει κεφάλαια σχετικά με την ανθοκαλλιέργεια, την κηπουρική και πληροφορίες σχετικά με την ανθοδιακόσμηση. Οι συμβουλές που δίνει για τις συνθήκες και για την φροντίδα των λουλουδιών αφού κοπούν είναι παρόμοιες με αυτές που ισχύουν σήμερα. Ο Battista σημειώνει ότι πρέπει να ψεκάζετε το φυτικό υλικό με νερό, πράγμα που γίνεται και τώρα κατά κάποιο τρόπο. Το στυλ των συνθέσεων είναι μια ομοιόμορφα κατανεμημένη μάζα λουλουδιών με το πιο σημαντικό λουλούδι συχνά να τοποθετείται στην κορυφή.

Όπως μπορείτε να δείτε η τέχνη της ανθοδετικής έχει πλούσια παγκόσμια ιστορία. Ξυλοχαράξεις, πετρογλυφικά, ταπισερί, πίνακες ζωγραφικής, ευρήματα ανασκαφών και πολλές άλλες χειροπιαστές αποδείξεις μας λένε ότι τα λουλούδια χρησιμοποιήθηκαν για ευχαρίστηση και έπαιζαν πάντα σημαντικό ρόλο στην ζωή των ανθρώπων.